ایستگاه های آتش نشانی (کلاس ۲)

ایستگاه های آتش نشانی (کلاس ۱ جایگاه های بزرگ)

ﺗﻮﻓﯿـﻖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﻮﺳﻌﻪ و ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺷﻬﺮي در ﮔﺮو ﻧﻘﺶ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻣﺮدﻣﯽ و ﻧﻤﺎﯾﻨـﺪﮔﺎن ﻣﺴـﺘﻘﯿﻢ آﻧﻬـﺎ ﮐـﻪ شوراﻫﺎي ﺷﻬﺮي ﻫﺴﺘﻨﺪ، ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ .ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺷﻬﺮي در روﯾﮑﺮد ﺟﺪﯾﺪ ﺧﻮد در ﮐﺸﻮرﻫﺎي در ﺣﺎل ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ ﻫﻤﮑﺎري و ﻫﻤﯿـﺎري ﻣﯿﺎن ﻧﻬﺎد ﻫﺎي ﻓﻌﺎل در ﻋﺮﺻﻪ ﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﯽ و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺑﺎ ﺑﺨﺶ ﻫﺎي دوﻟﺘﯽ و ﺣﺘﯽ ﺧﺼﻮﺻﯽ اﺳـﺖ.

اﺳﺎﺳﺎً ﻧﻬﺎدﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ شوراهای اﺳﻼﻣﯽ، ﻣﻌﻄﻮف ﺑﻪ ﺑﻬﺮهﮔﯿـﺮي از ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪي اﻧﺴﺎﻧﯽ، ﺑﺴﯿﺞ و ﺑﻬﺮه ﮔﯿﺮي درﺳﺖ از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺑﺎﻟﻘﻮه در ﻗﺎﻟﺐ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﺑﻮﻣﯽ و ﻣﺘﺨﺼـﺺ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮآﯾﻨﺪ آن ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻣﺸﺎرﮐﺘﯽ و ﻣﻮﺛﺮ اﺳﺖ . ﺗﺤﻘﻖ آن ﻫـﺪف، ﻓﻮاﯾـﺪي را در ﭘـﯽ دارد ﮐـﻪ ﺿـﺮورت ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﭘﺮوژه ﺣﺎﺿﺮ را ﻧﺸﺎن ﻣـﯽدﻫـﺪ . ﺑـﻪ ﻃـﻮر ﻣﻌﻤـﻮل ﺷـﻬﺮوﻧﺪان از شوراﻫﺎي اﺳـﻼﻣﯽ ﺷـﻬﺮﻫﺎ اﻧﺘﻈﺎرات و ﮐﺎرﮐﺮدﻫﺎﯾﯽ را ﺑﻪ ﺷﺮح ذﯾﻞ ﻣﻄﺎﻟﺒﻪ ﻣﯿﮑﻨﻨﺪ :

.1 ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻣﺸﺎرﮐﺘﯽ از ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ رﻫﯿﺎﻓﺖﻫﺎي ﺗﺤﻘﻖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭘﺎﯾﺪار و ﻋـﺪاﻟﺖ اﺟﺘﻤـﺎﻋﯽ اﺳـﺖ و ﺟﺎﯾﮕـﺎه وﯾﮋهاي را ﺑﺮاي ﻣﺮدم و ﺧﻮاﺳﺘﻪﻫﺎ و ﻧﯿﺎزﻫﺎي آﻧﻬﺎ ﻗﺎﯾﻞ اﺳﺖ .

.2 ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻣﺸﺎرﮐﺘﯽ، اﻓﺰاﯾﺶ ﮐﺎرآﯾﯽ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي ﺗﻮﺳـﻌﻪ را از ﻃﺮﯾـﻖ ﺑﺴـﯿﺞ ﻣﻨـﺎﺑﻊ و ﻣﻬﺎرﺗﻬـﺎي ﻣﺤﻠـﯽ ﻣﻤﮑﻦ ﻣﯽ ﺳﺎزد؛

.3 اﻓﺰاﯾﺶ ﺳﻄﺢ ﭘﻮﺷﺶ ﺟﻤﻌﯿﺘﯽ ﻣﻨﺎﻓﻊ، ﺳﯿﺎﺳﺖﻫﺎ، ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ و اﻗﺪام ﺗﻮﺳﻌﻪ و ﮐﻤﮏ ﺑـﻪ ﺗـﺄﻣﯿﻦ ﭘﺎﯾـﺪاري ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻣﺎﻟﮏ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺑﻬﺮهﺑﺮداران و اﯾﺠﺎد اﺣﺴﺎس ﺗﻌﻠﻖ در آﻧﻬﺎ؛

.4 اﯾﺠﺎد ﻇﺮﻓﯿﺖﻫﺎي ﻣﺤﻠﯽ و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽﻫﺎي ﻣﺮدم ﻣﺤﻠﯽ در ﺣﻔﻆ و ﻣﺬاﮐﺮه ﺑﺮ ﺳﺮ ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎي ﺗﻮﺳـﻌﻪ، ﮐﻪ ﺑﺨﺸﯽ از اﯾﻦ اﻣﺮ، از ﻃﺮﯾﻖ ﯾﺎدﮔﯿﺮي از راه ﻋﻤﻞ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ؛

.5 ﺷﻮراﻫﺎي ﺷﻬﺮي ﺑﺎ ﺳﺎﺧﺘﺎر اﻧﻌﻄﺎفﭘﺬﯾﺮ، ﮔﺴﺘﺮدﮔﯽ و ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽ ﮐﻪ در ﻧﻘﺎط ﻣﺨﺘﻠﻒ ﮐﺸﻮر دارﻧﺪ، ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺑﺮاﻧﮕﯿﺨﺘﻦ و ﺗﺤﻘﻖ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻣﺮدم در ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻗﺘﺼﺎدي، اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ، ﺳﯿﺎﺳﯽ و ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷـﻨﺪ .

اﯾﻦ ﻧﻬﺎدﻫﺎ ﻧﻘﺶ ﯾﮏ ﮐﺎﺗﺎﻟﯿﺰور را در ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺗﻮﺳـﻌﻪ ﻣﺸـﺎرﮐﺘﯽ اﯾﻔـﺎ ﻣـﯽﮐﻨﻨـﺪ و ﭼـﺎرﭼﻮب ﻧﻬـﺎدي را ﺑـﺮاي ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻣﺮدم ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﻨﺪ .

ﺗﺤﻘﻖ ﮐﺎر وﯾﮋهﻫﺎي ﻓﻮق از شوراﻫﺎي ﮐﺎرا و ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺮﻣﯽ آﯾﺪ . ﻟﯿﮑﻦ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﻤﻪ واﺣـﺪﻫﺎي شوراي اﺳﻼﻣﯽ ﺷﻬﺮي، ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻪاﻧﺪ ﺑﻪ ﮐﺎر وﯾﮋه اي ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺷﺪه ﺑﺮاي آﻧﻬﺎ دﺳﺖ ﭘﯿﺪا ﮐﻨﻨﺪ ﺑـﻪ ﮔﻮﻧـﻪاي ﮐﻪ آﻧﻬﺎ از ﺣﯿﺚ ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻃﯿﻔﯽ را ﻣﯽدﻫﻨﺪ ﮐﻪ در اﯾﻦ ﻃﯿﻒ ﻣﯽﺗﻮاﻧﯿﻢ ﺷﺎﻫﺪ شوراﻫﺎي ﻣﻮﻓﻖ و ﻧﺎﻣﻮﻓﻖ ﺑﺎﺷﯿﻢ، اﻣﺮي ﮐﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻃﺮح ﻣﺴﺌﻠﻪ آﺳﯿﺐ ﺷﻨﺎﺳﯽ شوراﻫﺎي ﺷﻬﺮي ﺷﺪه اﺳﺖ .

در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺗﻼش ﺷﺪه ﮐﻪ ﺑﺎ ﺑﺮرﺳﯽ وﺿﻌﯿﺖ شوراﻫﺎي اﺳﻼﻣﯽ ﺷﻬﺮي ﺑﻪ آﺳﯿﺐﺷﻨﺎﺳﯽ آﻧﻬﺎ ﭘﺮداﺧﺘـﻪ ﺷﻮد و در اداﻣﻪ راﻫﮑﺎرﻫﺎي ﻋﻠﻤﯽ ﺑﺮاي ﮐﺎﻫﺶ اﯾﻦ آﺳﯿﺐﻫﺎ ارا ﺋ ﻪ ﮔﺮدد .

از اﯾﻦ رﻫﮕﺬر ﭘ ﺲ از واﮐﺎوي ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎي ﻧﻈﺮي و ﺗﺠﺮﺑﯽ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ شوراﻫﺎي اﺳﻼﻣﯽ ﺷﻬﺮي، ﻣﻮﺿﻮ ع در ﺳﻪ ﺳﻄﺢ ﻋﺎﻣﻠﯿﺘﯽ، ﻓﺮاﯾﻨﺪي و ﺳﺎﺧﺘﺎري ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ . اﯾﻦ ﺳﻪ ﺳﻄﺢ از ﻃﺮﯾﻖ ارﺗﺒﺎط ﻣﺘﻌﺎﻣﻞ و دﯾﺎﻟﮑﺘﯿﮏ ﮔﻮﻧﻪ ﺧﻮد ﮐﻠﯿﺖ ﻧﻬﺎد شوراﻫﺎي اﺳﻼﻣﯽ ﺷﻬﺮي را ﺑﻮﺟﻮد آوردهاﻧﺪ . در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ اﯾﻨﮑـﻪ در ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ واﺣﺪﻫﺎي ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻮاﺟﻪ ﺑﺎ ﻃﯿﻔﯽ از واﺣﺪﻫﺎي ﺑﺎ ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ ﺑﺎﻻ ﺗﺎ واﺣﺪﻫﺎي ﻧﺎﻣﻮﻓﻖ ﻫﺴـﺘﯿﻢ، در ﺳﻪ ﺳﻄﺢ ﯾﺎد ﺷﺪه ﻣﻮﺿﻮ ع ﺑﺎ ﻧﮕﺎه اﯾﺠﺎﺑﯽ و ﺳﻠﺒﯽ دﻧﺒﺎل ﺷﺪه اﺳﺖ .

ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﺑحثهاي اراﯾﻪ ﺷﺪه ﻣﯽ ﺗﻮان ﺳﻮال اﯾﻦ ﭘﯿﻤﺎﯾﺶ را ﺑﻪ ﺻﻮرت زﯾﺮ اراﯾﻪ ﮐﺮد :

ﻋﻤﻠﮑﺮد شوراﻫﺎي اﺳﻼﻣﯽ ﺷﻬﺮ در ﺳﻪ ﺳﻄﺢ ﻋﺎﻣﻠﯿﺘﯽ، ﻓﺮاﯾﻨﺪي و ﺳﺎﺧﺘﺎري ﭼﮕﻮﻧﻪ اﺳﺖ؟

ﻫﺪف اﺻﻠﯽ اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ، ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻋﻤﻠﮑﺮد شوراﻫﺎي اﺳﻼﻣﯽ ﺷﻬﺮي و ارا ﺋ ﻪ راﻫﮑﺎرﻫﺎي ﻋﻠﻤـﯽ ﺑـﺮاي رﻓـﻊ آﻧﻬﺎ و ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻣﻘﯿﺎس ﺳﻨﺠﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد شوراﻫﺎ اﺳﺖ .

ﻃﺮح ﻣﺴﺌﻠﻪ و ﺿﺮورت ﺗﺤﻘﯿﻖ

ﻣﻮﺿﻮ ع اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ در ﺳﻪ ﺳﻄﺢ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ :

v ﺑﻌﺪ ﻋﺎﻣﻠﯿﺘﯽ ﻣﻌﻄﻮف ﺑﻪ رﻓﺘﺎرﻫﺎ و ﻧﮕﺮشﻫﺎ و ارزﺷﻬﺎي اﻋ ﻀ ﺎي ﺷﻮراﻫﺎ ﺑﻪ ﻣ ﺜ ﺎﺑﻪ ﮐﻨﺸﮕﺮان و ﮐﺎرﮔﺰاران اﺳﺖ .

v ﺑﻌﺪ ﻓﺮاﯾﻨﺪي ﺷﻮراﻫﺎي اﺳﻼﻣﯽ ﺷﻬﺮي ﻣﻌﻄﻮف ﺑﻪ اﻧﺘﺨﺎﺑﻬﺎ، اﺑﺘﮑﺎر ﻋﻤﻞ و اﺳﺘﺮاﺗﮋي ﻫﺎي ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ و ﺳﯿﺎﺳﺘﮕﺬاري اﺳﺖ در واﻗﻊ اﯾﻦ ﺑﻌﺪ ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮ ﺗﻤﺎﻣﯽ آن ﻓﺮاﯾﻨﺪﻫﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در داﺧﻞ واﺣﺪ در ﺟﻬﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ و اﺛﺮﺑﺨﺸﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺷﻮرا اﻧﺠﺎم ﻣﯽﮔﯿﺮد . ﺑﻪ ﺑﯿﺎﻧﯽ، اﯾﻦ ﻓﺮاﯾﻨﺪﻫﺎ ﻫﻤﺎن ﻓﻌﻞ و اﻧﻔﻌﺎ ﻻ ﺗﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ در داﺧﻞ ﺳﺎزﻣﺎن ﺟﻬﺖ ﻧﯿﻞ ﺑﻪ اﻫﺪاف ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ اﻧﺠﺎم ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ .

v در ﺳﻄﺢ ﺳﺎﺧﺘﺎري ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺎﻟﯽ، ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺷﻮراﻫﺎي اﺳﻼﻣﯽ ﺷﻬﺮي ﺑﺎ ﻣﺤﯿ ﻂ ﺑﯿﺮوﻧﯽ اﻋﻢ از دوﻟﺘﯽ، ﺧﺼﻮﺻﯽ، و ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎي ﻏ ﯿﺮدوﻟﺘﯽ و ﻗﻮاﻧﯿﻦ و ﻣﻘﺮرات ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد .

ﺗﻌﺮﯾﻒ و ﮐﺎرﮐﺮدﻫﺎي ﻧﻬﺎدﻫﺎي ﻣﺸﺎرﮐﺘﯽ ﻣﺤﻠﯽ ﺑﺎ ﺗﺎﮐﯿﺪ ﺑﺮ شوراهای ﺷﻬﺮي

ﺷﻮرا، ﻧﻬﺎدي اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ آراي ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﯾﺎ ﺳﺎﮐﻨﯿﻦ اﺟﺘﻤﺎ ع ﻣﺤﻠﯽ ﺑﺎ ﮐﻢﺗﺮﯾﻦ دﺧﺎﻟﺖ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺷﮑﻞ ﮔﺮﻓﺘﻪ و در زﻣﯿﻨﻪﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ، ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ و اﻗﺘﺼﺎدي ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻣﯽﮐﻨﺪ . اﯾﻦ ﻧﻬﺎد ﺑﺎ روﯾﮑﺮد ﺧﺪﻣﺖ ﮔﺮا و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺪار در ﻗﺎﻟﺐ ﻧﻮﻋﯽ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻣﺤﻠﯽ ﻋﻤﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ . اﯾﻦ ﻧﻬﺎد از ﻧﻈﺮ ﺗﺸﮑﯿﻼت اﺟﺮاﯾﯽ اﻧﻌﻄﺎفﭘﺬﯾﺮ و دﻣﻮﮐﺮاﺗﯿﮏ اﺳﺖ و ﺳﻌﯽ ﻣﯽﮐﻨﺪ ﺑﻪﺻﻮرت ﻏ ﯿﺮاﻧﺘﻔﺎﻋﯽ ﺑﻪ ﻣﺮدم ﺧﺪﻣﺖ ﮐﻨﺪ و ﻣﺘﻌﻬﺪ ﺑﻪ ارﺗﻘﺎي ﮐﯿﻔﯿﺖ زﻧﺪﮔﯽ ﺣﻮزه ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺑﺎ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺷﻬﺮوﻧﺪان و ﺳﺎﮐﻨﯿﻦ ﺣﻮزه ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮاي اﯾﻦ اﻣﺮ ﺑﺎ ﻧﮕﺎﻫﯽ ﻋﺎم ﮔﺮاﯾﺎﻧﻪ، ﻣﺮدم ﺳﺎ ﻻ راﻧﻪ و ﻏ ﯿﺮﻓﺮﻗﻪاي ﺑﺮاي ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪﺳﺎزي آﺣﺎد اﻓﺮاد ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺗﻼش ﻣﯽ ﮐﻨﺪ .

در اﯾﺮان ﯾﮑﯽ از ﺗﺤﻮ ﻻ ت ﻣﻬﻢ در ﻋﺮﺻﻪ ﺳﯿﺎﺳﯽ – اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﮐﺸﻮر، ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﻮراﻫﺎي ﺷﻬﺮ در ﺳﺎل 1377 ﺑﻮد . ﺗﺎ ﭘﯿﺶ از ﺗﺸﮑﯿﻞ اﯾﻦ ﺷﻮراﻫﺎ، ﺳﺎزوﮐﺎر اداره اﻣﻮر ﺷﻬﺮﻫﺎ ﺷﮑﻠﯽ ﺳﺎده، ﻣﺘﻤﺮﮐﺰ و ﻏ ﯿﺮدﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ داﺷﺖ .

ﺷﻬﺮدار از ﺳﻮي اﺳﺘﺎﻧﺪار ﯾﻌﻨﯽ ﯾﮏ ﻣﻘﺎم اﻧﺘﺼﺎﺑﯽ دوﻟﺖ ﻣﺮﮐﺰي، اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽﺷﺪ و زﯾﺮ ﻧﻈﺮ او ﺑﻪ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻣﯽﭘﺮداﺧﺖ . ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﻮراﻫﺎي ﺷﻬﺮ ﺳﺒﺐ ﺷﺪ ﺗﺎ ﺳﺎزوﮐﺎري ﻏ ﯿﺮﻣﺘﻤﺮﮐﺰ و ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﺮدم، اداره اﻣﻮر ﺷﻬﺮﻫﺎ را ﺑﺮ ﻋﻬﺪه ﺑﮕﯿﺮد . ﺷﻮراﻫﺎ ﺑﻨﺎ ﺑﻪ وﻇﺎﯾﻔﯽ ﮐﻪ ﺑﺮاي آنﻫﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺷﺪه، در ﺣﻮزه ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺷﻬﺮي ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎ ﺑﺮرﺳﯽ و ﺷﻨﺎﺧﺖ ﮐﻤﺒﻮدﻫﺎ، ﻧﯿﺎزﻫﺎ و ﻧﺎرﺳﺎﯾﯽﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ، ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ، آﻣﻮزﺷﯽ، ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ، اﻗﺘﺼﺎدي و رﻓﺎﻫﯽ؛ ﺗﻬﯿﻪ ﻃﺮحﻫﺎ و ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدﻫﺎي اﺻﻼﺣﯽ و ارا ﺋ ﻪ راهﺣﻞﻫﺎي ﮐﺎرﺑﺮدي ﺑﻪ ﻣﺪﯾﺮان ﺷﻬﺮي ﮐﻤﮏ ﮐﺮده و ﻣﻬﻢﺗﺮ اﯾﻦﮐﻪ زﻣﯿﻨﻪ ﻣﺸﺎرﮐﺖﻫﺎي ﻣﻠﯽ، ﻣﻨﻄﻘﻪاي و ﻣﺮدﻣﯽ را در ﺣﻮزه اﻧﺘﺨﺎﺑﯿﻪ ﺧﻮد در دو ﺳﻄﺢ ﺟﺎﻣﻌﻪاي و ﻧﻬﺎدي ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ .

ﭼﺮا ﮐﻪ اداره ﺷﻬﺮ از ﻃﺮﯾﻖ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻣﻮﺛﺮ ﺷﻬﺮوﻧﺪان و وﺟﻮد ﺗﻌﺎﻣﻞ و ﭘﯿﻮﻧﺪ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﯿﻦ ﺗﻤﺎﻣﯽ ﻧﻬﺎدﻫﺎي رﺳﻤﯽ و ﻏ ﯿﺮرﺳﻤﯽ ﯾﺎ ﺑﻪ ﺗﻌﺒﯿﺮي ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي رﺳﻤﯽ و ﻏ ﯿﺮرﺳﻤﯽ ﻣﯿﺴﺮ اﺳﺖ . در ﺗﺤﻘﻖ اﯾﻦ ﭘﯿﻮﻧﺪ، ﺷﻮراﻫﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﻧﻘﺶ اول را اﯾﻔﺎ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ در ﻣﻮاردي ﺑﺮ ﻗﺎﻋﺪه ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺑﻮدن ﺷﻮراﻫﺎ ﭼﻨﺎن ﺗﺎﮐﯿﺪ ﻣﯽﺷﻮد و ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪاي ﺗﻔﺴﯿﺮ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ آنﻫﺎ را از اﯾﻦ ﺗﻌﺎﻣﻞ و ﺑﺮﻗﺮاري ﭘﯿﻮﻧﺪ ﺑﺎز ﻣﯽدارد ﮐﻪ ﺧﻮد آﺳﯿﺒﯽ ﺟﺪي اﺳﺖ .

ﺷﻮراﻫﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻬﺎد ﻣﺸﺎرﮐﺘﯽ ﮐﻪ در ﻣﻘﯿﺎسﻫﺎي ﺷﻬﺮي و روﺳﺘﺎﯾﯽ و ﺑﺎ روﯾﮑﺮد اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﻣﺤﻠﯽ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ، داراي ﮐﺎرﮐﺮدﻫﺎي زﯾﺎدي ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ اﻟﺒﺘﻪ اﯾﻦ ﮐﺎرﮐﺮدﻫﺎ ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﻧﻮ ع ﺳﺎﺧﺘﺎر، ﻣﺎﻣﻮرﯾﺖ ﻫﺎ، ﻣﺘﻦ و ﺷﺮاﯾ ﻂ ﻣﺤﯿﻄﯽ ﮐﻪ ﻣﺤﺎط در آن ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﻧﯿﺰ ﭘﯿﻮﻧﺪ و ﺗﻌﺎﻣﻠﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺑﺨﺶ ﻫﺎي ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ، ﻏ ﯿﺮدوﻟﺘﯽ و ﺣﺘﯽ ﺧﺼﻮﺻﯽ ﺟﺎﻣﻌﻪ دارﻧﺪ؛ ﺑﻪ ﻟﺤﺎ ظ ﮐﻤﯽ و ﮐﯿﻔﯽ ﻣﺘﻔﺎوت ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ . ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل در ﻣﺠﻤﻮ ع ﻣﯽﺗﻮان ﮐﺎرﮐﺮدﻫﺎي زﯾﺮ را ﺑﺮاي آنﻫﺎ ﻣﺘﺼﻮر ﺷﺪ :

ﺷﻮراﻫﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻘﺮار در ﻣﺤﻠﻪ ﻫﺎ و ﻣﻨﺎﻃﻖ، ﻣﻮﺟـﺐ ﺗﻮﺳـﻌﻪ و رﺷـﺪ ﻓﺮﻫﻨﮕـﯽ و اﺟﺘﻤـﺎﻋﯽ و ﺣﺘـﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻣﺮدﻣﺎن ﻣﺤﻠﯽ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ .

ﻋﻬﺪه داري ﻧﻘﺶ ﻣﯿﺎﻧﺠﯽ ﺑﯿﻦ ﻣﺮدم و ﺣﮑﻮﻣﺖ

ﺷـﻮراﻫﺎ، ﺑـﻪ ﻣﻨﺰﻟـﻪ واﺣـﺪﻫﺎي ﺑﺴـﯿﺞﮐﻨﻨـﺪه ﻣﺤﻠـﯽ، از ﻗـﺪرت ﻋﻤـﻞ ﺑﺴـﯿﺎر ﺑـﺎ ﻻ ﯾﯽ در ﻣﻨـﺎﻃﻖ ﺑﺮﺧﻮردارﻧﺪ . آنﻫﺎ ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻣﺮدﻣﺎن ﻣﺤﻠﯽ را ﺟﻠﺐ و ﮔﺮوهﻫﺎي داوﻃﻠﺒﯽ را ﺳﺎزﻣﺎﻧﺪﻫﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻫﻤﯿﺎري ﻫﻢ، اﻫﺪاف ﺗﻮﺳﻌﻪ را در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻋﻤﻠﯽ ﺳﺎزﻧﺪ .

ﺷﻮراﻫﺎ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻧﺰدﯾﮑﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺑﺪﻧﻪ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺟﺎﻣﻌﻪ دارﻧﺪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ و ﻧﯿﺎزﻫﺎي ﻣﻨﻄﻘـﻪ را ﺑﻪ درﺳﺘﯽ و از ﻧﺰدﯾﮏ ﺗﺸﺨﯿﺺ داده، ﺧﻮد را ﺑﻪ آﺳﺎﻧﯽ ﺑـﺎ ﺷـﺮاﯾ ﻂ و ﻧﯿﺎزﻫـﺎي ﻣﻨﻄﻘـﻪاي ﺗﻄﺒﯿـﻖ دﻫﻨﺪ و ﺳﺎزﮔﺎر ﮐﻨﻨﺪ . اﯾﻦ ﻣﺰﯾﺖ ﻣﻮﺟﺐ ﻣﯽﺷﻮدﺗﺎ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺑﺎ دﻗـﺖ و ﺳـﺮﻋﺖ ﺑﯿﺸـﺘﺮي ﻋﻤﻠﯽ ﺷﻮﻧﺪ .

ﺷﻮراﻫﺎ ﺑﺎ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي آﻣﻮزﺷﯽ، ﺗﺮوﯾﺠﯽ و ارﺷﺎدي ﺧﻮد، ﻣﻮﺟﺒﺎت ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪﺳﺎزي ﺟﺎﻣﻌﻪ ﭘﯿﺮاﻣـﻮن ﺧﻮد را ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ .

ﺑﻪ ﮔﺴﺘﺮش و ﺗﻘﻮﯾﺖ ارﺗﺒﺎط و ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﯽ ﺑﯿﻦ ﺑﺨﺸﯽ ﮐﻤﮏ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ .

ﺑﻪ ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﺑﺮوز ﺧﻼﻗﯿﺖ، ﻧﻮآوري و ﮐﺎرآﻓﺮﯾﻨﯽ ﮐﻤﮏ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ .

ﺑﻪ ﮔﺮﻣﺎﺑﺨﺸﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ و ﮔﺴﺘﺮش ﻧﻈﺎرت ﻋﻤﻮﻣﯽ ﮐﻤﮏ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ .

ﺑﺴﺘﺮي ﺑﺮاي ﺗﺤﻘﻖ ﺣﮑﻤﺮواﯾﯽ ﻣﻄﻠﻮب و ﺑﻬﯿﻨﻪ در ﻣﻘﯿﺎس ﻫﺎي ﻣﺤﻠﯽ و ﺷﻬﺮي ﻫﺴﺘﻨﺪ .

اﻫﺪاف ﺗﺤﻘﯿﻖ

ﻫﺪف اﺻﻠﯽ اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ، ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺷﻮراﻫﺎي اﺳﻼﻣﯽ ﺷﻬﺮي و ارا ﺋ ﻪ راﻫﮑﺎرﻫﺎي ﻋﻠﻤﯽ ﺑﺮاي رﻓﻊ آﻧﻬﺎ و ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻣﻘﯿﺎس ﺳﻨﺠﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺷﻮراﻫﺎ اﺳﺖ .

ﭼﺎرﭼﻮب ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ

ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻣﻨﻄﻘﯽ ﻣﺪل ﻧﻈﺮي اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﺮ ﭼﻬﺎر ﻣﻮﻟﻔﻪ اﺳﺘﻮار اﺳﺖ : ﺳﺎﺧﺘﺎر، ﻓﺮاﯾﻨﺪ، ﻋﺎﻣﻠﯿﺖ و ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺑﻪ ﻣ ﺜ ﺎﺑﻪ ﻋﻤﻠﮑﺮدﻧﻬﺎدي . اﯾﻦ ﻣﺪل ﺗﺌﻮرﯾﮏ درﺑﺮدارﻧﺪه ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻣﻌﯿﻨﯽ از ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ اﺳﺖ ﮐﻪ ارﺗﺒﺎط ﻣﺘﻌﺎﻣﻞ و دﯾﺎﻟﮑﺘﯿﮏ ﮔﻮﻧﻪ آﻧﻬﺎ ﺑﯿﺎﻧﮕﺮ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻧﻬﺎدي ﺷﻮرا ﻫﺎي ﺷﻬﺮي اﺳﺖ . اﯾﻦ ﻣﺪل ﻧﻈﺮي ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ از ﻣﺠﻤﻮ ع ﻣﺴﯿﺮﻫﺎ ﺋ ﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در آن ﻣﺴﯿﺮﻫﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﭘﯿﮑﺎنﻫﺎي ﯾﮑﻄﺮﻓﻪ در ﺷﮑﻞ ذﯾﻞ ﺑﺎزﻧﻤﺎﯾﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ . ﻫﺮﮐﺪام از ﻣﺴﯿﺮﻫﺎ ﺑﺎ ﻋﻼﻣﺖ ) → ( ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ دﻻ ﻟﺖ ﺑﺮ راﺑﻄﻪ ﻋﻠ ّ ﯽ ﻧﺪارﻧﺪ .

در ﺳﻄﺢ ﺳﺎﺧﺘﺎري ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺎﻟﯽ، ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺷﻮراﻫﺎي اﺳﻼﻣﯽ ﺷﻬﺮي ﺑﺎ ﻣﺤﯿ ﻂ ﺑﯿﺮوﻧﯽ اﻋﻢ از دوﻟﺘﯽ، ﺧﺼﻮﺻﯽ، و ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎي ﻏ ﯿﺮدوﻟﺘﯽ و ﻗﻮاﻧﯿﻦ و ﻣﻘﺮرات ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ . ﺑﻌﺪ ﻓﺮاﯾﻨﺪي ﺷﻮراﻫﺎي اﺳﻼﻣﯽ ﺷﻬﺮي ﻣﻌﻄﻮف ﺑﻪ ﺗﺨﺼﯿﺺ ﻣﻨﺎﺑﻊ، ﺷﻔﺎﻓﯿﺖ، ﺣﺎﮐﻤﯿﺖ ﻗﺎﻧﻮن، ﮐﺎراﯾﯽ ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ و ﺳﯿﺎﺳﺘﮕﺬاري اﺳﺖ . ﺑﻌﺪ ﻋﺎﻣﻠﯿﺘﯽ ﻣﻌﻄﻮف ﺑﻪ اﻋ ﻀ ﺎي ﺷﻮراﻫﺎ ﺑﻪ ﻣ ﺜ ﺎﺑﻪ ﮐﻨﺸﮕﺮان و ﮐﺎرﮔﺰاران اﺳﺖ ﮐﻪ از ﻃﺮﯾﻖ ﻣﯿﺰان ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﯾﯽ، ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ، ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ اﻧﺴﺎﻧﯽ و ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖﭘﺬﯾﺮي و ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ﻫﺎي ﻓﺮدي ﻣﻮرد ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد . ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ از ﺳﻪ ﺑﻌﺪ ﺳﺎﺧﺘﺎري، ﻓﺮاﯾﻨﺪي و ﻋﺎﻣﻠﯿﺘﯽ ﯾﮏ ﮐﻠﯿﺘﯽ را ﻣﯽ ﺳﺎزد ﮐﻪ در آن ﻧﻬﺎد ﺷﻮرا ﺑﻪ ﻣ ﺜ ﺎﺑﻪ ﯾﮏ ﮐﻞ ﺗﺮﮐﯿﺐﺑﻨﺪي ﺷﺪه ﻗﺎﺑﻞ در ك اﺳﺖ .

ﺗﺮﮐﯿﺐ ﻧﮕﺎه ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ و ﻧﻬﺎدي در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻣﯿﺪاﻧﯽ ﭘﮋوﻫﺶ در دو ﻣﺮﺣﻠﻪ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ .

.1 ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺷﻮراﻫﺎ و وﯾﮋﮔﯽﻫﺎي آنﻫﺎ

.2 ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ و ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮐﺎﻧﻮنﻫﺎي اﺻﻠﯽ ﻣﺸﮑﻼت و ﻣﺴﺎﯾﻞ ﺷﻮراﻫﺎ .

آﺳﯿﺐ ﺷﻨﺎﺳﯽ ﺷﻮراﻫﺎ د ﻻ ﻟﺖ ﺑﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻣﺴﺎ ﺋ ﻠﯽ دارد ﮐﻪ ﻣﻮﺟﺐ اﺧﺘﻼل در ﮐﺎراﯾﯽ و ﺗﺤﻘﻖ اﻫﺪاف ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺷﺪه ﺑﺮاي اﯾﻦ ﻧﻬﺎد ﻣﯽ ﺷﻮد . در ﻣﺠﻤﻮ ع اﯾﻦ ﻣﺴﺎ ﺋ ﻞ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣ ﺜ ﺎﺑﻪ آﺳﯿﺐ ﺑﺮاي اﯾﻦ ﻧﻬﺎدﻫﺎ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ در ﺳﻪﺳﻄﺢ (1 : ﻓﺮدي (2 ﻓﺮاﯾﻨﺪي ( درونﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ) ، و (3 ﺳﺎﺧﺘﺎري ( ﻓﺮاﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﯾﺎ زﻣﯿﻨﻪاي ) ﺗﻔﮑﯿﮏ ﺷﺪه اﻧﺪ .

ﻋﻮاﻣﻞ ﺳﺎﺧﺘﺎري ( ﻓﺮاﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﯾﺎ زﻣﯿﻨﻪاي )

ﻋﻮاﻣﻞ ﺳﺎﺧﺘﺎري، ﺑﻪ ﻋﻮاﻣﻠﯽ راﺟﻊ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺗﻌﺎﻣﻞ و ﺑﺮﻫﻢﮐﻨﺶ ﺷﻮراﻫﺎ و ﻣﺤﯿ ﻂ ﺑﺮﻣﯽﮔﺮدد . اﯾﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﺷﺎﻣﻞ ﮐﯿﻔﯿﺖ ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮ ﻧﻬﺎدﻫﺎ اﻋﻢ از دوﻟﺘﯽ، ﺧﺼﻮﺻﯽ و ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻏ ﯿﺮدوﻟﺘﯽ، ﺳﯿﺎﺳﺖ دوﻟﺖ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ﻏﯿﺮدوﻟﺘﯽ ( ﻗﻮاﻧﯿﻦ و ﻣﻘﺮرات، ﺑﻮدﺟﻪ و ﻣﺎﻟﯽ، اﻧﺘﻘﺎل ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎ و اﻃﻼ ع رﺳﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﻣﺮدم ) ، ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺑﺨﺶ ﻏ ﯿﺮدوﻟﺘﯽ ﺑﺮ ﺳﯿﺎﺳﺖ ﻫﺎ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي دوﻟﺖ، اﻧﻄﺒﺎق ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺳﺎزﻣﺎن ﻏ ﯿﺮدوﻟﺘﯽ ﺑﺎ ارزشﻫﺎ و ﻫﻨﺠﺎرﻫﺎي ﺟﺎﻣﻌﻪ، ﺑﺎ ﻣﺤﯿ ﻂ ،

و ﺑﺎ ﻣﺴﺎﯾﻞ اﺧﻼﻗﯽ ﺟﺎﻣﻌﻪ، ﺗﺄﺛﯿﺮ وﺿﻌﯿﺖ ﮐﻼن اﻗﺘﺼﺎدي ﺑﺮ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺳﺎزﻣﺎن ﻏ ﯿﺮدوﻟﺘﯽ، ﺗﺄﺛﯿﺮ وﺿﻌﯿﺖ ﮐﻼن اﻗﺘﺼﺎدي ﺑﺮ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺳﺎزﻣﺎن ﻏ ﯿﺮدوﻟﺘﯽ، ﺳﯿﺎﺳﺘﮕﺬاري دوﻟﺖ در ﺧﺼﻮ ص ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺷﻮراﻫﺎ، ﻗﻮاﻧﯿﻦ اﻧﺘﺨﺎب اﻋ ﻀ ﺎي ﺷﻮراﻫﺎ ﺗﺄﺛﯿﺮ رﻗﺎﺑﺖ ﺑﯿﻦ اﺣﺰاب ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑﺮ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺳﺎزﻣﺎن ﻏ ﯿﺮدوﻟﺘﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ و ﺣ ﻀ ﻮر ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﮔﺎن اﺣﺰاب در ﺷﻮراﻫﺎ و راﺑﻄﻪ ﺳﺎﺧﺘﺎري آﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎي ﺣﺰﺑﯽ و ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻃﺒﻘﺎﺗﯽ ﺷﻮراﻫﺎ ﻋﻮاﻣﻞ ﺳﺎﺧﺘﺎري از ﻃﺮﯾﻖ ﻣﺘ ﻐ ﯿﺮﻫﺎي زﯾﺮ ﻣﻮرد ﺳﻨﺠﺶ و ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ :

-1 ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺎﻟﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﯿﺰان ﺑﻮدﺟﻪ درﯾﺎﻓﺘﯽ از ﺳﻮي دوﻟﺖ؛

-2 ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺗﻌﺎﻣﻞ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﺮﮐﺖ در ﺟﻠﺴﺎت و ﮐﻨﻔﺮاﻧ ﺲ ﻫﺎي ﻣﻠﯽ ﺟﻬﺖ ﺑﺤﺚ و ﺗﺒﺎدلﻧﻈﺮ، ﺷﺮﮐﺖ در ﻧﻤﺎﯾﺸﮕﺎهﻫﺎ و ﻫﻤﺎﯾﺶ ﻫﺎي ﻣﺮﺗﺒ ﻂ ، ﺷﺮﮐﺖ در ﮐﻤﯿﺴﯿﻮنﻫﺎي دوﻟﺘﯽ و ﻫﯿﺄتﻫﺎي ﻣﺸﺎوره؛

-3 ﻗﻮاﻧﯿﻦ و ﻣﻘﺮرات .

-2 ﻋﻮاﻣﻞ ﻓﺮاﯾﻨﺪي ( درونﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ )

ﻣﻨﻈﻮر از ﻋﻮاﻣﻞ ﻓﺮاﯾﻨﺪي، ﺗﻤﺎﻣﯽ آن ﻓﺮاﯾﻨﺪﻫﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در داﺧﻞ واﺣﺪ در ﺟﻬﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ و اﺛﺮﺑﺨﺸﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺷﻮرا اﻧﺠﺎم ﻣﯽﮔﯿﺮد . ﺑﻪ ﺑﯿﺎﻧﯽ، اﯾﻦ ﻓﺮاﯾﻨﺪﻫﺎ ﻫﻤﺎن ﻓﻌﻞ و اﻧﻔﻌﺎ ﻻ ﺗﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ در داﺧﻞ ﺳﺎزﻣﺎن ﺟﻬﺖ ﻧﯿﻞ ﺑﻪ اﻫﺪاف ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ اﻧﺠﺎم ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ .

ﭘﻴﺸﮕﻔﺘﺎر اول مشخصات فنی عمومی سامانه های آبیاری و زهکشی

ﺑﺨﺶ ﻋﻤﺪه ﻛﺸﻮر ﻣﺎ ﺟﺰو ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺧﺸﻚ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﻮد و آب در آن ارزش ﻓﻮق اﻟﻌﺎده اي در ﺗﻮﻟﻴﺪ دارد . و ﻣﻬﻢﺗـﺮﻳﻦ ﻋﺎﻣﻞ ﻣﺤﺪود ﻛﻨﻨﺪه ﺗﻮﺳﻌﻪ اﻗﺘﺼﺎدي اﺳﺖ . روﻧﺪ اﻓﺰاﻳﺶ ﺟﻤﻌﻴﺖ و ﻧﻴﺎز ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻪ ﻣﻮاد ﻏﺬاﻳﻲ و رﻋﺎﻳﺖ سیاست ﮔﺬاريﻫﺎي دوﻟﺖ در ﺟﻬﺖ ﺧﻮدﻛﻔﺎﻳﻲ ﻧﺴﺒﻲ، ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻛﻮﺷﺶ را ﺑﺮاي اﺳﺘﻔﺎده ﺑﻬﻴﻨﻪ از ﻣﻨﺎﺑﻊ آب در ﻛﺸﻮر اﻳﺠﺎب ﻣﻲﻛﻨﺪ .

ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ آب و ﻋﻤﺮان اراﺿﻲ، ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻣﺎﻫﻴﺖ زﻳﺮﺑﻨﺎﻳﻲ آن، ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺳـﺮﻣﺎﻳﻪﮔـﺬاريﻫـﺎي ﺳـﻨﮕﻴﻦ، ﻛـﺎرﺑﺮد ﺿـﻮاﺑﻂ ﻋﻠﻤﻲ، ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژي ﻣﻨﺎﺳﺐ و دﻗﺖ در اﺟﺮاي ﻛﺎر دارد . اﺑﻌﺎد و ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬاريﻫﺎ ﺑـﺮاي اﺟـﺮاي ﻃـﺮحﻫـﺎي ﺗﻮﺳـﻌﻪ و ﺑﻬﺮهﺑﺮداري از ﻣﻨﺎﺑﻊ آب، ﺑﻪﮔﻮﻧﻪاي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﺎﻣﻴﻦ آب ﺑﻪﺟﺰ از ﻃﺮﻳﻖ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﻠﻲ و ﺑﺎ ﻣﺮاﻗﺒﺖ و ﻧﻈﺎرت دوﻟـﺖ اﻣﻜـﺎنﭘـﺬﻳﺮ ﻧﻴﺴﺖ . از اﻳﻦرو اﻳﺠﺎد ﺗﺴﻬﻴﻼت و ﻓﺮاﻫﻢ آوردن اﺑﺰار و وﺳﺎﻳﻞ ﻛﺎر، از ﺟﻤﻠﻪ ﺿﻮاﺑﻂ ﻋﻠﻤﻲ و ﺗﻜﻨﻮﻟـﻮژي ﻣﻨﺎﺳـﺐ و اﻣﻜﺎﻧـﺎت دﻗﺖ در اﺟﺮاي ﻛﺎر، ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪوﺳﻴﻠﻪ دوﻟﺖ ﻓﺮاﻫﻢ ﺷﻮد .

در اﻳﻦ راﺳﺘﺎ، وزارت ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ و ﺑﻮدﺟﻪ، ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﻛﺎرﺑﺮد اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻣﻌﺘﺒﺮ و اﻳﺠـﺎد ﻫﻤـﺎﻫﻨﮕﻲ در ﻃﺮاﺣـﻲ ﺳـﺎزهﻫـﺎ و ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت آﺑﻲ، ﺗﺪوﻳﻦ ﺿﻮاﺑﻄﻲ را ﺑﺮاي اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻛﺮدن ﻛﺎﻧﺎلﻫﺎ و اﺑﻨﻴﻪ ﻓﻨﻲ ﺗﻴﭗ ﻣﻮرد اﺳـﺘﻔﺎده در ﺷـﺒﻜﻪﻫـﺎي آبیاری و زﻫﻜﺸﻲ ﻛﺸﻮر، ﺑﻪ ﺷﺮح زﻳﺮ اﻗﺪام ﻛﺮد :

− ﻧﺸﺮﻳﻪ ﺷﻤﺎره -103 ﻣﻨﺎﺑﻊ آب و ﺧﺎك و ﻧﺤﻮه ﺑﻬﺮهﺑﺮداري در ﮔﺬﺷﺘﻪ و ﺣﺎل

− ﻧﺸﺮﻳﻪ ﺷﻤﺎره -104 ﻫﻴﺪروﻟﻴﻚ ﻛﺎﻧﺎلﻫﺎ

− ﻧﺸﺮﻳﻪ ﺷﻤﺎره -105 ﻫﻴﺪروﻟﻴﻚ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ و ﻣﺠﺎري

− ﻧﺸﺮﻳﻪ ﺷﻤﺎره -106 اﻧﺪازهﮔﻴﺮﻫﺎي ﺟﺮﻳﺎن

− ﻧﺸﺮﻳﻪ ﺷﻤﺎره -107 ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﺗﻴﭗ ﺳﺎزهﻫﺎي ﻓﻨﻲ

− ﻧﺸﺮﻳﻪ ﺷﻤﺎره -108 ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ

− ﻧﺸﺮﻳﻪ ﺷﻤﺎره -109 ﺧﺪﻣﺎت ﻓﻨﻲ دوران ﺑﻬﺮهﺑﺮداري و ﻧﮕﻬﺪاري

ﻧﺸﺮﻳﻪﻫﺎي ﻳﺎد ﺷﺪه در ﺟﻬﺖ آﮔﺎﻫﻲ از اﻣﻜﺎﻧﺎت، ﻣﺴﺎﻳﻞ و ﻣﺸﻜﻼت ﻣﻮﺟﻮد در زﻣﻴﻨﻪ دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ آب و ﺧـﺎك و ﺑﻬﺮهﺑﺮداري از آن، آﻣﺎر و اﻃﻼﻋﺎت و ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدﻫﺎﻳﻲ را در زﻣﻴﻨﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ آب و ﺧﺎك و ﺧﺪﻣﺎت دوران ﺑﻬﺮهﺑﺮدراي و ﻧﮕﻬـﺪاري ﻣﻄﺮح ﻛﺮده و ﺿﻮاﺑﻄﻲ را در ﻣﻮرد ﻫﻴﺪروﻟﻴﻚ ﻛﺎﻧﺎلﻫﺎ، ﻫﻴﺪروﻟﻴﻚ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ و ﻣﺠﺎري، ﺳﺎزهﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي، ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﺗﻴـﭗ ﺳﺎزهﻫﺎي آبیاری و زﻫﻜﺸﻲ و ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻣﺮﺑﻮط اراﺋﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ .

اﻣﻴﺪ اﺳﺖ اﻧﺠﺎم اﻳﻦ ﻛﺎر، در راه اﻳﺠﺎد ﺗﺴﻬﻴﻼت و ﻓﺮاﻫﻢ آوردن اﺑﺰار ﻛﺎر ﺑﺮاي ﻃﺮاﺣﺎن و ﻣﺠﺮﻳﺎن ﻃـﺮحﻫـﺎي ﺗﻮﺳـﻌﻪ و ﺑﻬﺮهﺑﺮداري از ﻣﻨﺎﺑﻊ آب و ﺧﺎك ﻛﺸﻮر، ﮔﺎﻣﻲ را ﭘﻴﻤﻮده ﺑﺎﺷﺪ و ﻋﻼﻗـﻪﻣﻨـﺪان و اﺳـﺘﻔﺎده ﻛﻨﻨـﺪﮔﺎن از اﻳـﻦ ﻧﺸـﺮﻳﻪﻫـﺎ، ﺑـﺎ اﻇﻬﺎرﻧﻈﺮ و راﻫﻨﻤﺎﻳﻲﻫﺎي ﺧﻮد، در ﺗﻜﻤﻴﻞ و ﻏﻨﻲ ﺳﺎﺧﺘﻦ آن ﺗﻬﻴﻪﻛﻨﻨﺪﮔﺎن اﻳﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ را ﻳﺎري دﻫﻨﺪ .

ﭘﻴﺸﮕﻔﺘﺎر دوم

ﺑﻬﺮهﮔﻴﺮي ازﺿﻮاﺑﻂ، ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎ و اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻣﻠﻲ در ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻣﺮاﺣﻞ ﻃﺮاﺣﻲ، اﺟﺮا، ﺑﻬﺮهﺑﺮداري و ﻧﮕﻬﺪاري ﻃﺮحﻫﺎي ﻋﻤﺮاﻧـﻲ ﺑـﺎ روﻳﻜﺮد ﻛﺎﻫﺶ ﻫﺰﻳﻨﻪ، زﻣﺎن و ارﺗﻘﺎي ﻛﻴﻔﻴﺖ، از اﻫﻤﻴﺘﻲ وﻳﮋه ﺑﺮﺧﻮردار ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ . ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ روزاﻓﺰون ﻋﻠﻮم ﻓﻨﻲ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ و اﺳـﺘﻔﺎده از ﻓﻨﺎوريﻫﺎي ﻧﻮﻳﻦ در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و اﺟﺮاي ﻃﺮحﻫﺎي ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ، ﺑﺎزﻧﮕﺮي ﻣﺴﺘﻤﺮ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫـﺎ و ﺿـﻮاﺑﻂ و ﻣﻌﻴـﺎرﻫـﺎي ﻓﻨـﻲ را اﻳﺠـﺎب ﻣﻲﻛﻨﺪ .

ﻳﻜﻲ از اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ، ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎي آبیاری و زﻫﻜﺸﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ در ﺳﺎل 1368 ﺑﺎ ﻋﻨﻮان ﺿـﻮاﺑﻂ و ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﻓﻨﻲ ﺷﺒﻜﻪﻫﺎي سامانه های آبیاری و زهکشیو زﻫﻜﺸﻲ ( ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ) ﺑﺎ ﺷﻤﺎره 108 ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ و ﺑﻮدﺟﻪ وﻗﺖ ﻣﻨﺘﺸﺮ و ﺟﻬﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﺑﻪ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ و ﻣﺸﺎوران و ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎران اﺑﻼغ ﮔﺮدﻳﺪ . ﻧﺸﺮﻳﻪ 108 ﻧﻘـﺶ ﻣـﻮﺛﺮ و ﻣﺜﺒﺘـﻲ در اﺟـﺮاي ﻛﺎرﻫـﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ ﺷﺒﻜﻪﻫﺎي آبیاری و زﻫﻜﺸﻲ و ﺣﻔﺎﻇﺖ و ﺳﺎﻣﺎﻧﺪﻫﻲ رودﺧﺎﻧﻪﻫﺎي ﻛﺸﻮر اﻳﻔﺎ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ .

ﮔﺴﺘﺮش داﻣﻨﻪ ﻛﺎرﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﻳﻦ ﺣﻮزه و ﺑﻪ روز ﻛﺮدن آن ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻓﻨﺎوريﻫﺎي ﻧﻮﻳﻦ و ﺗﺠﺮﺑﻴﺎت ﻣﻠﻲ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎ اﺑﻼغ ﺑﺮﺧﻲ ﻧﺸﺮﻳﺎت و ﺑﻪﺧﺼﻮص آﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﻈﻴﺮ آﻳﻴﻦﻧﺎﻣـﻪ ﺑـﺘﻦ اﻳـﺮان، ﺑـﺎزﻧﮕﺮي و ﺗﺠﺪﻳـﺪ ﻧﻈـﺮ و ﺗﻜﻤﻴـﻞ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎي آبیاری و زﻫﻜﺸﻲ را ﺿﺮوري ﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ .

ﻃﺮح ﺗﻬﻴﻪ ﺿﻮاﺑﻂ و ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﻓﻨﻲ ﺻﻨﻌﺖ آب ﻛﺸﻮر وزارت ﻧﻴﺮو ﻛﻪ رﺳـﺎﻟﺖ ﺗـﺪوﻳﻦ ﺿـﻮاﺑﻂ و ﻣﻌﻴﺎرﻫـﺎي ﻃﺮاﺣـﻲ در زﻣﻴﻨﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻒ آب ﻛﺸﻮر را ﺑﻪ ﻋﻬﺪه دارد ﺑﺎ ﻛﺴﺐ ﺑﺎزﺧﻮردﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ اﺳﺘﻔﺎده از اﻳﻦ ﻧﺸﺮﻳﻪ در دو دﻫﻪ اﺧﻴﺮ، اﻗﺪام ﺑـﻪ ﺑﺎزﻧﮕﺮي ﻧﺸﺮﻳﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺮ اﺳﺎس آﺧﺮﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻣﻠﻲ و ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠـﻲ ﻧﻤـﻮده اﺳـﺖ ﺗـﺎ در ﻋﻤﻠﻴـﺎت اﺟﺮاﻳـﻲ ﻃـﺮحﻫـﺎي ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎي آبیاری و زﻫﻜﺸﻲ و ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ رودﺧﺎﻧﻪ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﻴﺮد .

ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻫﻤﻴﺖ ﻣﺒﺤﺚ ﻓﻮق، اﻣﻮر آب وزارت ﻧﻴﺮو در ﻗﺎﻟـﺐ ﻃـﺮح ﺗﻬﻴـﻪ ﺿـﻮاﺑﻂ و ﻣﻌﻴﺎرﻫـﺎي ﻓﻨـﻲ ﺻـﻨﻌﺖ آب ﻛﺸﻮر، ﺗﻬﻴﻪ ﻧﺸﺮﻳﻪ » ﺑﺎزﻧﮕﺮي ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎي آبیاری و زﻫﻜﺸﻲ « را ﺑﺎ ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ اﻣﻮر ﻧﻈـﺎم ﻓﻨـﻲ و اﺟﺮاﻳﻲ ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﻧﻈﺎرت راﻫﺒﺮدي رﻳﻴﺲﺟﻤﻬﻮر در دﺳﺘﻮر ﻛﺎر ﻗﺮار داد و ﭘـﺲ از ﺗﻬﻴـﻪ، آن را ﺑـﺮاي ﺗﺎﻳﻴـﺪ و اﺑـﻼغ ﺑـﻪ ﻋﻮاﻣﻞ ذﻳﻨﻔﻊ ﻧﻈﺎم ﻓﻨﻲ و اﺟﺮاﻳﻲ ﻛﺸﻮر ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻌﺎوﻧﺖ ارﺳﺎل ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﭘﺲ از ﺑﺮرﺳﻲ، ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﺎده 23 ﻗﺎﻧﻮن ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ و ﺑﻮدﺟﻪ و آﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي اﺟﺮاﻳﻲ ﻣﺼﻮب ﻫﻴﺎت ﻣﺤﺘﺮم وزﻳﺮان و ﻃﺒـﻖ ﻧﻈـﺎم ﻓﻨـﻲ اﺟﺮاﻳـﻲ ﻛﺸـﻮر ( ﻣﺼـﻮب ﺷﻤﺎره /42339 ت 33497 ﻫ – ﻣﻮرخ 1385/4/20 ﻫﻴﺎت ﻣﺤﺘﺮم وزﻳﺮان ) ﺗﺼﻮﻳﺐ و اﺑﻼغ ﮔﺮدﻳﺪ .

ﺑﺪﻳﻦ وﺳﻴﻠﻪ ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﻧﻈﺎرت راﻫﺒﺮدي از ﺗﻼش و ﺟﺪﻳﺖ رﻳﻴﺲ اﻣﻮر ﻧﻈﺎم ﻓﻨﻲ ﺟﻨﺎب آﻗﺎي ﻣﻬﻨﺪس ﻏﻼﻣﺤﺴﻴﻦ ﺣﻤـﺰه ﻣﺼﻄﻔﻮي و ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن ﻣﺤﺘﺮم اﻣﻮر ﻧﻈﺎم ﻓﻨﻲ و ﻧﻤﺎﻳﻨﺪه ﻣﺠﺮي ﻣﺤﺘﺮم ﻃﺮح ﺗﻬﻴﻪ ﺿـﻮاﺑﻂ و ﻣﻌﻴﺎرﻫـﺎي ﻓﻨـﻲ ﺻـﻨﻌﺖ آب ﻛﺸﻮر وزارت ﻧﻴﺮو، ﺟﻨﺎب آﻗﺎي ﻣﻬﻨﺪس ﻣﺤﻤﺪ اﺑﺮاﻫﻴﻢﻧﻴﺎ و ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن ﻫﻤﻜﺎر در اﻣﺮ ﺗﻬﻴـﻪ و ﻧﻬـﺎﻳﻲ ﻧﻤـﻮدن اﻳـﻦ ﻧﺸـﺮﻳﻪ، ﺗﺸﻜﺮ و ﻗﺪرداﻧﻲ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ و از اﻳﺰد ﻣﻨﺎن ﺗﻮﻓﻴﻖ روزاﻓﺰون ﻫﻤﻪي اﻳﻦ ﺑﺰرﮔﻮاران را آرزوﻣﻨﺪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ .

اﻣﻴﺪ اﺳﺖ ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن و ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن ﺑﺎ اﺑﺮاز ﻧﻈﺮات ﺧﻮد درﺧﺼﻮص اﻳﻦ ﻧﺸﺮﻳﻪ ﻣﺎ را در اﺻﻼﺣﺎت ﺑﻌﺪي ﻳﺎري ﻓﺮﻣﺎﻳﻨﺪ .

داﻣﻨﻪ ﻛﺎرﺑﺮد ﻣﺸﺨﺼﺎت، اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ و ﺿﻮاﺑﻂ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﺪه در اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر اراﺋﻪ ﻃﺮﻳﻖ و اﻋﻼم ﻧﻜﺎت ﻓﻨﻲ ﻻزم اﻻﺟﺮا در اﺣﺪاث ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎي آبیاری و زﻫﻜﺸﻲ و ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت واﺑﺴﺘﻪ از ﺟﻤﻠﻪ ﺳﺪﻫـﺎي اﻧﺤﺮاﻓـﻲ، ﻛﺎﻧـﺎلﻫـﺎي اﻧﺘﻘـﺎل و ﺗﻮزﻳـﻊ آب، زﻫﻜﺶﻫﺎي روﺑﺎز و زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ، ﻧﻴﻢﻟﻮﻟﻪﻫﺎي آبیاری ، ﻗﻨـﻮات و ﻣﺠـﺎري اﻧﺘﻘـﺎل زﻳﺮزﻣﻴﻨـﻲ، ﺣﻔﺎﻇـﺖ و ﻣﻬﻨﺪﺳـﻲ رودﺧﺎﻧـﻪ، ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت ﭘﺮورش ﻣﺎﻫﻲ و ﻛﺎرﻫﺎي ﺗﻐﺬﻳﻪ ﻣﺼﻨﻮﻋﻲ و ﺳﺎزهﻫﺎي ﻫﻴﺪروﻟﻴﻜﻲ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ .

ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎران ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﺟﺮاي ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ زﻳﺮ ﻧﻈﺮ دﺳﺘﮕﺎه ﻧﻈﺎرت اﻗﺪام ﻧﻤﺎﻳﺪ . ﺑﺮاي ﺗﻜﻤﻴﻞ اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼـﺎت، ﭼﻨﺎﻧﭽـﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت وﻳﮋه و ﺿﻮاﺑﻄﻲ در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﻐﺎﻳﺮ ﺑﺎ ﻣﻨﺪرﺟﺎت اﻳﻦ ﻧﺸﺮﻳﻪ ﺑﺎﺷﺪ، اوﻟﻮﻳـﺖ ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ اﺳﺖ .

اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﻣﺴﺎﻳﻞ ﻓﻨﻲ ﻣﺸﺘﺮك و ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎي آبیاری و زﻫﻜﺸـﻲ را ﭘﻮﺷـﺶ داده و ﻣﺴـﺎﻳﻞ و ﺷـﺮاﻳﻂ ﺧﺎص ﻓﻨﻲ ﻫﺮ ﭘﺮوژه در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻛﻪ ﭘﻴﻮﺳﺖ اﺳﻨﺎد ﭘﻴﻤﺎن ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ درج ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ . در اﻧﺘﺨـﺎب روشﻫـﺎ، دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎ، اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ و ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﻫﺮ ﭘﺮوژه ﺿﺮورت دارد ﺗﺒﻌﺎت ﻓﻨﻲ و اﻗﺘﺼﺎدي ﻣﺮﺑﻮط ﻣﺪﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد .

ﺗﻌﺎرﻳﻒ

آﺗﺸﺒﺎري : ﻣﺠﻤﻮع ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻃﺮاﺣﻲ ﻋﻤﻠﻴﺎت، ﺣﻔﺮﭼﺎل، ﺧﺮجﮔﺬاري، اﻧﻔﺠـﺎر و … ﻛـﻪ ﻣﻨﺠـﺮ ﺑـﻪ ﺧﺮدﺷﺪن ﺳﻨﮓ و ﺣﺼﻮل ﻗﻄﻌﺎت ﺳﻨﮓ ﻻﺷﻪ در اﺑﻌﺎد ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻣﻲﺷﻮد . اﻳﻦ ﻋﻤﻠﻴﺎت در ﺳـﻨﮓﻫـﺎﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨـﺪ ﻛﻨﮕﻠـﻮﻣﺮا و ﻣﺎﺳﻪ ﺳﻨﮓﻫﺎي ﻧﺮم، ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﺨﻠﻮط ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ .

آزﻣﺎﻳﺶ : ﻣﺠﻤﻮع ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎ ﺑﺮاي اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻛﻴﻔﻴﺖﻫﺎ و ﻛﻤﻴﺖﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ در ﻣﻮاد، ﻣﺼﺎﻟﺢ، ﻋﻤﻠﻴـﺎت اﺟـﺮا ﺷـﺪه و ﻏﻴﺮه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاﺳﺎس روشﻫﺎي اراﺋﻪ ﺷﺪه در اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﺑﺴﺘﺮ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد .

آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﭘﺬﻳﺮش : آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮ روي ﻣﻮاد، ﻣﺼﺎﻟﺢ و … ﺟﻬﺖ ﭘﺬﻳﺮش آﻧﻬﺎ ﺑﺮاي ﻛﺎرﺑﺮد در ﺗﺠﻬﻴﺰﻛﺎرﮔﺎه، اﺟﺮا و ﺑﻬﺮهﺑﺮداري ﺑﺮاﺳﺎس روشﻫﺎي اﺳﺘﺎﻧﺪارد اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد .

آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻴﺖ : آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮ روي ﻣﺼﺎﻟﺢ، ﻋﻤﻠﻴﺎت اﺟﺮا ﺷﺪه و اﺑﺰار ﻛـﺎر و … ﻣـﻮرد اﺳـﺘﻔﺎده ﺑﺮاﺳﺎس روشﻫﺎي اﺳﺘﺎﻧﺪارد اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد ﺗﺎ داﻣﻨﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮات و ﻣﻴﺰان اﻧﻄﺒﺎق آﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨـﻲ و ﻛﻴﻔﻴـﺖ ﻣـﻮرد ﻧﻈـﺮ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﻮد .

اﻃﻼع دﺳﺘﮕﺎه ﻧﻈﺎرت : اﻋﻼم ﻛﺘﺒﻲ از ﻃﺮف ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر در ﺧﺼﻮص ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻣﻨﺪرج در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪزﻣـﺎﻧﻲ ﺗﻔﺼـﻴﻠﻲ، در زﻣـﺎﻧﻲ ﻣﻌﻴﻦ و ﻗﺒﻞ از ﺷﺮوع آن ﻋﻤﻠﻴﺎت، ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ ﺑﺮ روي آن ﺗﺎﻛﻴﺪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ .

ﺑﺮﭼﻴﺪن ﻛﺎرﮔﺎه : ﺑﻪ ﻣﺎده 12 ﺑﻨﺪ د ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﭘﻴﻤﺎن رﺟﻮع ﻛﻨﻴﺪ .

ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ زﻣﺎﻧﻲ اﺟﺮاي ﻛﺎر : ﺑﻪ ﻣﺎده 5 ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﭘﻴﻤﺎن رﺟﻮع ﻛﻨﻴﺪ .

ﭘﻴﻤﺎن : ﺑﻪ ﻣﺎده 1 ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﭘﻴﻤﺎن رﺟﻮع ﻛﻨﻴﺪ .

ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر : ﺑﻪ ﻣﺎده 7 ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﭘﻴﻤﺎن رﺟﻮع ﻛﻨﻴﺪ .

ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺟﺰء : ﺑﻪ ﻣﺎده 11 ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﭘﻴﻤﺎن رﺟﻮع ﻛﻨﻴﺪ .

ﺗﺎﺳﻴﺴﺎت و ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎي ﻣﻮﻗﺖ : ﺑﻪ ﻣﺎده 13 ﺑﻨﺪ ﻫـ ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﭘﻴﻤﺎن ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد .

ﺗﺎﻳﻴﺪ دﺳﺘﮕﺎه ﻧﻈﺎرت : ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﺑﺮرﺳﻲ و اﻋﻼم ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﻛﺘﺒﻲ دﺳﺘﮕﺎه ﻧﻈﺎرت ﺑـﺎ درﺧﻮاﺳـﺖ ﻛﺘﺒـﻲ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜـﺎر در ﻣﻮرد ﻣﻮاد، ﻣﺼﺎﻟﺢ، روشﻫﺎي ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ، ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت، ﻛﻴﻔﻴﺖ و ﻛﻤﻴﺖ ﻛﺎرﻫﺎي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر .

ﺗﺠﻬﻴﺰات : ﺑﻪ ﻣﺎده 13 ﺑﻨﺪ ب ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﭘﻴﻤﺎن رﺟﻮع ﻛﻨﻴﺪ .

ﺗﺠﻬﻴﺰﻛﺎرﮔﺎه : ﺑﻪ ﻣﺎده 20 و 12 ﺑﻨﺪ ج ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﭘﻴﻤﺎن رﺟﻮع ﻛﻨﻴﺪ .

ﺗﺼﻮﻳﺐ : ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از اﻋﻼم ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﻛﺘﺒﻲ ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ ﺑﺎ درﺧﻮاﺳﺖ ﻳﺎ ﻧﻈﺮ اراﺋﻪ ﺷـﺪه ﺗﻮﺳـﻂ دﺳـﺘﮕﺎه ﻧﻈـﺎرت در ﻣـﻮرد ﻣﻮاد، ﻣﺼﺎﻟﺢ، روشﻫﺎي ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ، ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت، ﻛﻴﻔﻴﺖ، ﻛﻤﻴﺖ و ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻛﺎرﻫﺎي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر .

ﺗﻀﻤﻴﻦ ﻛﻴﻔﻴﺖ : ﻋﻤﻠﻴﺎت و روشﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺣﺼﻮل ﻗﻄﻌﻲ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻣﻲﺷﻮد، اﻳﻦ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻏﺎﻟﺒـﺎ ﺷـﺎﻣﻞ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻲ، ﺑﺎزرﺳﻲﻫﺎي ﭼﺸﻤﻲ و ﻋﻤﻠﻴﺎت ﭘﺬﻳﺮش اﺳﺖ .

ﺗﻨﺎوب آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ : ﻣﺪت زﻣﺎن و ﻳﺎ ﻛﻤﻴﺖ ﺗﻌﻴﻴﻦﺷﺪه ﺑﺮاي ﺗﻜﺮار آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﭘﺬﻳﺮش ﻳﺎ ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻴﺖ .

دﺳﺘﻮرﻛﺎر ( دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﻛﺎرﮔﺎﻫﻲ ): اﻋﻼم ﻛﺘﺒﻲ و رﺳﻤﻲ دﺳﺘﮕﺎه ﻧﻈﺎرت ﺑﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﻛﺎري ﻣﻌﻴﻦ .

رواداري : 1 ﻣﻘﺪار ﻣﻌﻴﻨﻲ ﻛﻪ ﻣﻮاد، ﻣﺼﺎﻟﺢ، روشﻫﺎ، ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت، ﺗﺠﻬﻴﺰات و اﺑﻌﺎد ﺳﺎزهﻫﺎ ﻣﺠﺎزﻧﺪ از ﻛﻴﻔﻴـﺖ ﻳـﺎ ﻛﻤﻴـﺖ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه ﺗﻔﺎوت ﻳﺎ ﻓﺎﺻﻠﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ .

رﺋﻴﺲ ﻛﺎرﮔﺎه : ﺑﻪ ﻣﺎده 8 ﺑﻨﺪ ز ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﭘﻴﻤﺎن ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻛﻨﻴﺪ .

زﻳﺮ ﻧﻈﺮ دﺳﺘﮕﺎه ﻧﻈﺎرت :

-1 ﺗﺎﻛﻴﺪ ﺑﺮ اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻠﻴﺎت اﺟﺮاﻳﻲ، ﺟﺎﺑﻪﺟﺎﻳﻲ ﻣﻮاد، ﻣﺼﺎﻟﺢ، ﺗﺠﻬﻴﺰات و ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﺑﺎ ﺣﻀﻮر دﺳﺘﮕﺎه ﻧﻈﺎرت .

-2 ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ اﺟﺮاﻳﻲ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ دﺳﺘﮕﺎه ﻧﻈﺎرت ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل و آزﻣﺎﻳﺶ ﻣﻮارد ﻻزم ﻛﻪ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻧﻴﺮوي اﻧﺴـﺎﻧﻲ، اﺑـﺰار و ادوات و ﻳﺎ دﻳﮕﺮ ﻣﻠﺰوﻣﺎت آن در ﺗﻌﻬﺪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر اﺳﺖ .

ﺷﺮاﻳﻂ ﺧﺼﻮﺻﻲ : ﺑﻪ ﻣﺎده 4 ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﭘﻴﻤﺎن ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻛﻨﻴﺪ .

ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺤﻴﻄﻲ : ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺤﻴﻄﻲ ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﻋﻮاﻣﻞ ﺟﻮي و ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ، وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي ﺗﻮﭘﻮﮔﺮاﻓﻲ، ﻣﺴﻴﻞﻫﺎ، رودﺧﺎﻧﻪﻫﺎ، آب زﻳﺮزﻣﻴﻨﻲ و … ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ در آن ﺷﺮاﻳﻂ، ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻣﻮﺿﻮع ﭘﻴﻤﺎن اﺟﺮا ﻣﻲﺷﻮد .

ﻋﺪم اﻧﻄﺒﺎق : ( ﻋﺪم ﺗﻄﺎﺑﻖ، ﻋﺪم ﺗﻄﺒﻴﻖ ) ﺣﺎﺻﻞ ﻧﺸﺪن ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻳﺎ ﻛﻤﻴﺖ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﺪه ﻣﻮاد، ﻣﺼﺎﻟﺢ، روشﻫﺎ، اﻧﺠﺎم ﻛـﺎر، ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت و ﺗﺠﻬﻴﺰات و اﺑﻌﺎد ﺳﺎزهﻫﺎ .

ﻛﺎر : ﺑﻪ ﻣﺎده 12 ﺑﻨﺪ اﻟﻒ ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﭘﻴﻤﺎن رﺟﻮع ﻛﻨﻴﺪ .

ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ : ﺑﻪ ﻣﺎده 6 ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﭘﻴﻤﺎن رﺟﻮع ﻛﻨﻴﺪ .

ﻛﺎرﮔﺎه : ﺑﻪ ﻣﺎده 12 ﺑﻨﺪ ب ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﭘﻴﻤﺎن رﺟﻮع ﻛﻨﻴﺪ .

ﻛﻴﻔﻴﺖ : ﻣﺠﻤﻮع ﺻﻔﺎت و ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻳﻚ ﻣﺤﺼﻮل ﻳﺎ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻛﻪ آن را ﺑﺮاي ﺑﺮآوردن ﻧﻴﺎز ﺧﺎﺻﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﻲﺳﺎزد .

ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻴﺖ : ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺪف آن ﻣﺤﺪود ﻛﺮدن ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻛﻴﻔﻲ ﻣﻮاد، ﻣﺼﺎﻟﺢ، روشﻫﺎ، ﻋﻤﻠﻴﺎت، ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت و ﺗﺠﻬﻴﺰات در داﻣﻨﻪاي ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﺪه و ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﺑﻮده و اﻳﻦ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺎزرﺳﻲﻫﺎي ﭼﺸﻤﻲ، ﻧﻤﻮﻧﻪﺑﺮداريﻫﺎ، آزﻣﺎﻳﺶﻫـﺎ و ﺗﺤﻠﻴﻞ آﻣﺎري ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ .

ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت و ﺗﺠﻬﻴﺰات ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺮاي اﺟﺮاي ﻛﺎر : ﺑﻪ ﻣﺎده 13 ﺑﻨﺪ د ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﭘﻴﻤﺎن ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد .

ﻣﺎﺷﻴﻦ آﻻت و ﺗﺠﻬﻴﺰات ﭘﻴﻤﺎن : ﺑﻪ ﻣﺎده 13 ﺑﻨﺪ ب ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﭘﻴﻤﺎن ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻛﻨﻴﺪ .

ﻣﺠﻮز : اﺟﺎزهﻧﺎﻣﻪ ﻛﺘﺒﻲ دﺳﺘﮕﺎه ﻧﻈﺎرت و ﻳﺎ ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎ ﺑﺮﺣﺴﺐ ﻣﻮرد ﻛﻪ ﭘﻴﻤﺎﻧﻜﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑـﺮاي آﻏـﺎز ﻫـﺮ ﻣﺮﺣﻠـﻪ از ﻋﻤﻠﻴـﺎت اﺟﺮاﻳﻲ و اﻋﻤﺎل ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ در روﻧﺪ ﻋﻤﻠﻴﺎت آن را اﺧﺬ ﻛﻨﺪ .

ﻣﺪﻳﺮﻃﺮح : ﺑﻪ ﻣﺎده 8 ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﭘﻴﻤﺎن رﺟﻮع ﺷﻮد .

ﻣﺼﺎﻟﺢ : ﺑﻪ ﻣﺎده 13 ﺑﻨﺪ اﻟﻒ ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﭘﻴﻤﺎن ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ .

ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي اﻧﻄﺒﺎق : ( ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﭘﺬﻳﺮش، ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﺗﻄﺎﺑﻖ، ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﺗﻄﺒﻴﻖ ) ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﺑﻴﺎن ﻛﻤـﻲ ﻛﻴﻔﻴـﺖ ﻣـﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﺮاي ﻣﻮاد، ﻣﺼﺎﻟﺢ، ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت و ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﺠﺎز، ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻣﺠﺎز ﻳﺎ ﻣﺤﺪوده ﻣﺠﺎز ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد.

ﻣﻮاﻓﻘﺖﻧﺎﻣﻪ : ﺑﻪ ﻣﺎده 2 ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﭘﻴﻤﺎن ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد .

ﻣﻬﻨﺪس ﻣﺸﺎور ( دﺳﺘﮕﺎه ﻧﻈﺎرت ): ﺑﻪ ﻣﺎده 9 ﺑﻨﺪ اﻟﻒ ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﭘﻴﻤﺎن ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺷﻮد .

ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ : ﺑﻪ ﻣﺎده 9 ﺑﻨﺪ ب ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﭘﻴﻤﺎن ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ .

ﻧﻤﻮدارﻫﺎي ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻴﺖ : ﻧﻤﻮدارﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ و ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت آﻣﺎري ﺗﻬﻴﻪ ﻣﻲﺷﻮد و ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻛﻴﻔﻲ ﻣﻮاد، ﻣﺼﺎﻟﺢ، ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت و ﺗﺠﻬﻴﺰات ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ آﻧﻬﺎ ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻲﮔﺮدد .

پیشگفتار

مدیریت ریسک ﺷﺎﺧﻪ ﺟﺪﻳﺪي از ﻋﻠﻢ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ وﺟﻮد ﺟﻮان ﺑﻮدن آن، ﺑﻪﺳﺮﻋﺖ در ﺣﺎل ﮔﺴﺘﺮش و رﺷﺪ ﺑـﻮده و در اﻧﻮاع ﮔﺮاﻳﺶﻫﺎ ﻣﻮرد اﺳﺘﻘﺒﺎل ﻣﺘﺨﺼﺼﻴﻦ و ﻣﺪﻳﺮان ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ . اﻣﺮوزه مدیریت ریسک و ﮔﺮاﻳﺶﻫﺎي ﻣﺮﺑـﻮط ﺑـﻪ آن در ﮔﺴﺘﺮة وﺳﻴﻌﻲ از اﻣﻮر ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬاري، ﺗﺠﺎرت، ﺑﻴﻤﻪ، اﻳﻤﻨﻲ، ﺑﻬﺪاﺷﺖ و درﻣﺎن، ﭘﺮوژهﻫﺎي ﺻﻨﻌﺘﻲ و ﻋﻤﺮاﻧﻲ و ﺣﺘـﻲ ﻣﺴﺎﻳﻞ ﺳﻴﺎﺳﻲ و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺟﺎﻳﮕﺎه ﺧﻮد را ﭘﻴﺪا ﻛﺮده اﺳﺖ .

در اﻳﻦ راﺳـﺘﺎ، مدیریت ریسک ﺟﺎﻳﮕـﺎه وﻳﮋه اي در ﻣﺒﺎﺣﺚ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﭘﺮوژه داﺷﺘﻪ و رﻳﺸﻪﻫﺎي ﻣﺸﺘﺮﻛﻲ ﺑﺎ اﻳﻦ ﻣﺒﺎﺣﺚ دارد . وﻳﮋﮔﻲﻫﺎﻳﻲ ﭼﻮن ﻣﻨﺤﺼﺮﺑﻪﻓﺮد ﺑﻮدن ﭘﺮوژه و ﻋﺪم ﻗﻄﻌﻴﺖ در ﻓﺮﺿﻴﺎت ، اﻫﺪاف واﻟﺰاﻣﺎت ﭘﺮوژه و در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺤﻴﻄﻲ ﺣﺎﻛﻢ ﺑﺮ ﭘﺮوژه، رﻳﺸﻪ ﻫﺎي ﻋﺪم ﻗﻄﻌﻴﺖ و ﻣﻨـﺸﺎً ﺑﺮوز رﻳﺴﻚ در ﭘﺮوژه ﻫﺎﺳﺖ . ﮔﺴﺘﺮة ﻋﺪمﻗﻄﻌﻴﺖ در ﭘﺮوژه ﻫﺎ ﺑﺴﻴﺎر وﺳﻴﻊ اﺳﺖ و ﻣﻮاردي ﭼﻮن ﻋﺪمﻗﻄﻌﻴـﺖ در ﻣﺒـﺎﻧﻲ و ﺑﺮآوردﻫﺎي اوﻟﻴﻪ ﭘﺮوژه ، ﻋﺪمﻗﻄﻌﻴﺖ در ﻃﺮاﺣﻲ و ﺗﺪارﻛﺎت ﭘﺮوژه و ﻋﺪم ﻗﻄﻌﻴﺖ در اﻫﺪاف ﭘﺮوژه را در ﺑﺮﻣﻲ ﮔﻴﺮد . ﺷﺮاﻳﻂ ﭘﻴﺸﮕﻔﺘﻪ ﭘﺮوژه ﻫﺎ را رﻳﺴﻚ زا ﻣﻲﻛﻨﺪ و مدیریت ریسک را در ﭘﺮوژ ﻫﺎ ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ اﺟﺘﻨﺎب ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ .

ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻫﻤﻴﺖ و ﺟﺎﻳﮕﺎه وﻳﮋه مدیریت ریسک در ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﭘﺮوﮋه، ﻧﺒﻮد ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻓﺎرﺳﻲ ﭘﻴﺮاﻣﻮن اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع و وﻇﻴﻔﻪ و ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي و ﻧﻈﺎرت راﻫﺒﺮدي رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري، در اﻳﺠﺎد ﺑﺴﺘﺮ ﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي اﺟﺮاي ﺻﺤﻴﺢ و اﺻﻮﻟﻲ ﭘﺮوژهﻫﺎي ﻛﺸﻮر، ﺗﺪوﻳﻦ ﻛﺘﺎب » مدیریت ریسک در ﭘﺮوژهﻫﺎ « در دﺳﺘﻮر ﻛﺎر اﻳﻦ ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﻗﺮارﮔﺮﻓﺖ و ﻃﻲ ﻗﺮاردادي ﺑﺎ ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﭘﮋ وﻫﺸﻲ داﻧﺸﮕﺎه ﺷﻬﻴﺪ ﺑﻬﺸﺘﻲ ﻣﻮﺿﻮع ﺑﻪ اﻳﻦ داﻧﺸﮕﺎه واﮔﺬار ﮔﺮدﻳﺪ .

ﻛﺘﺎب ﺣﺎﺿﺮ ﺣﺎﺻﻞ ﺗﻼش ﮔﺮوه ﻣﻮﻟﻔﻴﻦ ﻛﺘﺎب ﻣﺘﺸﻜﻞ از آﻗﺎﻳﺎن دﻛﺘﺮ اﺣﺪ ﻧﻈﺮي ، ﻋﻀﻮ ﻫﻴﺌﺖ ﻋﻠﻤﻲ داﻧﺸﮕﺎه ﺷﻬﻴﺪ ﺑﻬﺸﺘﻲ، ﻣﻬﻨﺪس اﺣﺴﺎن ﻓﺮﺻﺖ ﻛﺎر و ﻣﻬﻨﺪس ﺑﻬﺮاد ﻛﻴﺎﻓﺮ و ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن ﻣﺸﺎور آوﻧﺪ ﻃﺮح ( ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻃﺮح ) و دﻓﺘﺮ اﻣﻮر ﻓﻨﻲ، ﺗﺪوﻳﻦ ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎ و ﻛﺎﻫﺶ ﺧﻄﺮﭘﺬﻳﺮي ﻧﺎﺷﻲ از زﻟﺰﻟﻪ ( دﻓﺘﺮ ﻣﺴﺌﻮل ) اﺳﺖ، ﻛﻪ از زﺣﻤﺎت آﻧﺎن ﻗﺪرداﻧﻲ و ﺗﺸﻜﺮ ﻣﻲﺷﻮد .

ﻛﺘﺎب در ده ﻓﺼﻞ ﻧﮕﺎﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ و ﺷﺎﻣﻞ ﺗﺸﺮﻳﺢ ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ و ﻣﺒﺎﻧﻲ مدیریت ریسک، ﺗﺒﻴﻴﻦ ﻓﺮاﻳﻨﺪ مدیریت ریسک ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي مدیریت ریسک، روش ﻫﺎي شناﺳﺎﻳﻲ رﻳﺴﻚ، ارزﻳﺎﺑﻲ ﻫﺎي ﻛﻴﻔﻲ و ﻛﻤﻲ رﻳﺴﻚ، ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﻳﻲ ﺑﻪ رﻳﺴﻚ و ﻧﺤﻮة ﭘﺎﻳﺶ، ﻛﻨﺘﺮل و ﺑﺎزﻧﮕﺮي مدیریت ریسک ﻣﻲﮔﺮدد . ﺿﻤﻨﺎً در ﻓﺼﻮل ﻫﺸﺖ و ﻧﻪ ﻛﺘﺎب، ﺟﺎﻳﮕﺎه مدیریت ریسک در ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﭘﺮوژه و ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻗﺮاردادﻫﺎ ﺗﺸﺮﻳﺢ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ . در ﭘﺎﻳﺎن ﻛﺘﺎب ﻧﻴﺰ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻧﻤﻮﻧﻪ از ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت رﻳﺴﻚ در ﭘﺮوژه ﻫﺎ اراﻳﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ . اﻣﻴﺪ ﻛﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﻣﻔﻴﺪ و ﻣﻮﺛﺮ واﻗﻊ ﮔﺮدد.

ﻣﺒﺎﻧﻲ مدیریت ریسک

مدیریت ریسک ﺷﺎﺧﻪ ﺟﺪﻳﺪي از ﻋﻠﻢ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ در در ﮔﺴﺘﺮة ﻣﺘﻨﻮﻋﻲ از اﻧﻮاع ﮔﺮاﻳﺶ ﻫﺎ از ﺟﻤﻠﻪ اﻣﻮر ﻣـﺎﻟﻲ و ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬاري، ﺗﺠﺎرت، ﺑﻴﻤﻪ، اﻳﻤﻨﻲ، ﺑﻬﺪاﺷﺖ و درﻣﺎن، ﭘﺮوژهﻫـﺎي ﺻـﻨﻌﺘﻲ و ﻋﻤﺮاﻧـﻲ و ﺣﺘـﻲ ﻣـﺴﺎﻳﻞ ﺳﻴﺎﺳـﻲ و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺟﺎﻳﮕﺎه ﺧﻮد را ﭘﻴﺪا ﻛﺮده اﺳﺖ . در ﻛﺘﺎب ﺣﺎﺿﺮ ﺻﺮﻓﺎً ﭼﺎرﭼﻮب مدیریت ریسک در ” ﭘﺮوژهﻫﺎ ” اراﻳﻪ ﺷﺪه و از ﻃﺮح ﻣﺒﺎﺣﺚ ﻏﻴﺮ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮع ﭘﺮوژهﻫﺎ ﺣﺘﻲاﻻﻣﻜﺎن ﺧﻮدداري ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ .

از آﻧﺠﺎ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻛﺘﺎب رﻳﺴﻚ از دو دﻳﺪﮔﺎه ﻣﻨﻔﻲ و ﻣﺜﺒﺖ ( ﻓﺮﺻﺖ و ﺗﻬﺪﻳﺪ ) ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ، از اﻳـﻦ رو، از ﺑﻜﺎرﮔﻴﺮي واژه ﺧﻄﺮ ﻳﺎ ﺧﻄﺮ ﭘﺬﻳﺮي ﺑﻌﻨﻮان ﻣﻌﺎدل رﻳﺴﻚ اﺟﺘﻨﺎب ﺷﺪه اﺳﺖ . ﻓﺼﻞ ﺣﺎﺿـﺮ ﺑـﻪ ﻣﺒـﺎﻧﻲ و اﺻـﻮل مدیریت ریسک در ﭘﺮوژهﻫﺎ ﻣﻲﭘﺮدازد و ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ ﻋﺪمﻗﻄﻌﻴﺖ ﺑﻪﺻﻮرت ﻋﺎم و ﺑﻪﺻﻮرت ﺧﺎص در ﭘﺮوژهﻫﺎ، رﻳﺴﻚ و ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ آن در ﮔﺬر زﻣﺎن، مدیریت ریسک و ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪ آن و اﻧﻮاع روشﻫﺎي ﻣـﺪﻳﺮﻳﺖ رﻳـﺴﻚ ﺑـﺎ ﺗﻜﻴـﻪ ﺑـﺮ ادﺑﻴﺎت ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﭘﺮوژه، ﻣﻲﮔﺮدد .

ﻣﻔﻬﻮم ﻋﺪمﻗﻄﻌﻴﺖ و رﻳﺴﻚ

در اﻛﺜﺮ ﻣﻮارد و در ﻣﺮاودات ﻣﺼﻄﻠﺢ، دو واژة ﻋﺪمﻗﻄﻌﻴﺖ و رﻳﺴﻚ ﺑﻪﺻﻮرت ﻣﻌﺎدل و ﻫﻢﻣﻌﻨﻲ ﺑﻪﻛﺎر ﻣـﻲروﻧـﺪ . وﻟـﻲ ﻋﺪمﻗﻄﻌﻴﺖ ﺑﺎ وﺟﻮد راﺑﻄﻪ ﺗﻨﮕﺎﺗﻨﮕﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ رﻳﺴﻚ دارد، ﻣﻌﺎدل رﻳﺴﻚ ﻧﻴﺴﺖ و در ادﺑﻴﺎت مدیریت ریسک ﻧﻴﺰ اﻳﻦ دو اﺻﻄﻼح ﺑﻪﺻﻮرت ﻛﺎﻣﻼً ﻣﺠﺰا ﺑﻪﻛﺎر ﺑﺮده ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ . رﻳﺎﺿﻲداﻧﺎن و ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن ﻋﻠﻢ آﻣﺎر ﺗﻌﺎﺑﻴﺮ ﻛﺎﻣﻼً ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ از اﻳـﻦ دو واژه ﺑﻴﺎن ﻣﻲدارﻧﺪ .

ﻳﻚ ﻓﻴﻠﺴﻮف ﻣﺸﻬﻮر ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ 1 ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ : ” ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻮﺿﻮع ﻗﻄﻌﻲ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫـﻴﭻ ﻗﻄﻌﻴﺘـﻲ وﺟـﻮد ﻧـﺪارد ” ، و اﺳـﻜﺎر واﻳﻠﺪ 2 ﻧﻴﺰ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ : ” ﺗﻨﻬﺎ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻣﻄﻤﺌﻦ اﺳﺖ و آﻳﻨﺪه در ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺤﺘﻤﻞ اﺳﺖ ” .

اﻣﺮوزه داﻣﻨﻪ ﻋﺪمﻗﻄﻌﻴﺖﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎ در ﻓﻀﺎي ﺗﺠﺎري و ﻛﺎري ﺧﻮد ﺑﺎ آن ﻣﻮاﺟﻪ ﻣـﻲﺷـﻮﻧﺪ، ﺑـﺴﻴﺎر وﺳـﻴﻊ اﺳﺖ . اﻳﻦ ﻋﺪمﻗﻄﻌﻴﺖﻫﺎ از ﻣﻨﺸﺄﻫﺎي ﻣﺘﻌﺪد داﺧﻠﻲ ﻳﺎ ﺧﺎرﺟﻲ ﻧﺎﺷﻲ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و ﻣﺤﺪودة ﮔﺴﺘﺮدهاي از ﻣـﺴﺎﻳﻞ ﻓﻨـﻲ، ﻣﺪﻳﺮﻳﺘﻲ، اﺟﺮاﻳﻲ و ﺗﺠﺎري را درﺑﺮﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ .

ﺑﺮﺧﻲ از ﻋﺪمﻗﻄﻌﻴﺖﻫﺎ ﺑﻪ ﻧﻮع ﻛﺎر و ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻲ ﻛﻪ ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد، ﻧﻈﻴﺮ وﻗﻮع ﺗﻐﻴﻴﺮات در ﺧﻮاﺳﺘﻪﻫﺎ ﻳﺎ اﻫﺪاف ﻛـﺎر، ﺗﻐﻴﻴﺮ در ﻓﺮﺿﻴﺎت، اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﻨﺎوريﻫﺎي ﺟﺪﻳﺪ ﻳﺎ روشﻫﺎي اﺑﺪاﻋﻲ و ﻣﻮاردي ﻣﺎﻧﻨﺪ آﻧﻬـﺎ ﻣﺮﺑـﻮط ﻣـﻲﺷـﻮﻧﺪ . ﺑﺮﺧـﻲ دﻳﮕﺮ از ﻋﺪمﻗﻄﻌﻴﺖﻫﺎ از اﻓﺮاد درﮔﻴﺮ در ﻛﺎر ﺷﺎﻣﻞ ﺳﻄﻮح ﻣﻬﺎرﺗﻲ ﻳﺎ ﻧﺮخﻫﺎي ﻣﺘﻐﻴﺮ ﺑﺎزده ﻧﻴﺮوي ﻛﺎر ﻧﺎﺷﻲ ﻣﻲﺷـﻮﻧﺪ .

ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ دﻳﮕﺮي از ﻋﺪمﻗﻄﻌﻴﺖﻫﺎ، ﺷﺎﻣﻞ ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﻴﺮوﻧﻲ ﺧﺎرج از ﻣﺤﺪودة ﻗﺎﺑﻞ ﻛﻨﺘﺮل ﻧﻈﻴﺮ ﻣﺤﻴﻄﻲ ﻛﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴـﺖ اﺟـﺮا ﻣﻲﺷﻮد، وﺿﻌﻴﺖ ﺑﺎزار ﻛﺎر، رﻗﺎﺑﺖ، ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﺮخ ﺑﺮاﺑﺮي ارز، ﻧﺮخ ﺗﻮرم و ﻳﺎ ﺣﺘﻲ ﺷﺮاﻳﻂ ﺟﻮي ﻫﺴﺘﻨﺪ .

ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻦ داﻣﻨﻪ وﺳﻴﻊ از ﻋﺪمﻗﻄﻌﻴﺖﻫﺎي ﺑﺎﻟﻘﻮه، ﻫﻨﻮز ﻣﻤﻜـﻦ اﺳـﺖ اﻳـﻦ ﺳـﻮال ﭘـﻴﺶ آﻳـﺪ ﻛـﻪ ﭼـﺮا اﺻـﻮﻻً ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻲ ﻋﺪمﻗﻄﻌﻴﺖ روي آورﻧﺪ . دﻟﻴﻞ اﻳﻦ اﻣﺮ آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻴﻦ ﻋﺪمﻗﻄﻌﻴـﺖ و ﺳـﻮد ( زﻳـﺎن ) راﺑﻄـﻪ ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﻲ وﺟﻮد دارد . ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي ﺧﻮد را ﺑﺎ ﻫﺪف ﻛﺴﺐ ﺳﻮد اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﻨﺪ، ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع آﮔـﺎﻫﻲ دارﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻋﺪمﻗﻄﻌﻴﺖﻫﺎي اﺟﺘﻨﺎبﻧﺎﭘﺬﻳﺮي را ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻛﻨﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﺳﻮد دﺳﺖ ﻳﺎﻳﻨﺪ . ﺳﻮد ﺑﻴﺸﺘﺮ در اﻧﺘﻈـﺎر ﻛﺴﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ رﻳﺴﻚﻫﺎي ﺑﺰرﮔﺘﺮي را ﻣﻲﭘﺬﻳﺮﻧﺪ، ﺑﻪ ﺷﺮﻃﻲ ﻛﻪ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻣﺆﺛﺮ اﻳﻦ رﻳﺴﻚﻫﺎ را داﺷﺘﻪﺑﺎﺷﻨﺪ .

ﺗﻔﺎوت ﻧﻈﺮي ﺑﻴﻦ رﻳﺴﻚ و ﻋﺪمﻗﻄﻌﻴﺖ را ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺎ ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻌﺎﻧﻲ اﻳﻦ دو واژه ﺑﻬﺘﺮ ﺗﻮﺿـﻴﺢ داد . رﻳـﺴﻚ ﻳﺎ اﺻﻄﻼح آﻟﻴﺘﻮرﻳﻚ از ﻛﻠﻤﻪ ﻻﺗﻴﻦ آﻟﻴﺎ ﺑﻪﻣﻌﻨﻲ ” ﺗﺎس ” ﻣﺸﺘﻖ ﺷـﺪه اﺳـﺖ، ﺑـﻪ اﻳـﻦ ﻣﻌﻨـﻲ ﻛـﻪ رﻳـﺴﻚ روﻳـﺪادي ﺗﺼﺎدﻓﻲ اﺳﺖ از ﻣﻴﺎن ﻣﺠﻤﻮﻋﻪاي از روﻳﺪادﻫﺎي ﻣﻤﻜﻦ ﻛﻪ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﻫﺴﺘﻨﺪ و اﺣﺘﻤﺎل اﺗﻔـﺎق اﻓﺘـﺎدن ﻫـﺮ ﻳـﻚ از روﻳﺪادﻫﺎ، ﻗﺎﺑﻞ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻳﺎ ﺗﺨﻤﻴﻦ اﺳﺖ اﻣﺎ، ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ دﻗﻴﻖ وﻗﻮع ﻫﺮ ﻛﺪام از روﻳـﺪادﻫـﺎ از ﭘـﻴﺶ ﻣﻌﻠـﻮم ﻧﻴـﺴﺖ .

ازاﻳﻦ رو، رﻳﺴﻚ ﻋﺒﺎرت از ﺑﺮوز روﻳﺪادي ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻣﺠﻤﻮﻋﺔ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪﺷﺪه از روﻳـﺪادﻫـﺎي ﻣﻤﻜـﻦ ﺣﺎﺻـﻞ ﻣﻲﺷﻮد . ﻋﺪمﻗﻄﻌﻴﺖ ﺑﺎ اﺻـﻄﻼح اﭘﻴـﺴﺘﻤﻴﻚ از ﻛﻠﻤـﻪ ﻳﻮﻧـﺎﻧﻲ ” اﭘﻴـﺴﺘﻢ ” ﺑـﻪﻣﻌﻨـﻲ ” داﻧـﺶ ” ﻣـﺸﺘﻖ ﺷـﺪه اﺳـﺖ .

ﻋﺪمﻗﻄﻌﻴﺖ، از ﻓﻘﺪان داﻧﺶ در ﻣﻮرد روﻳﺪادﻫﺎي ﻣﻤﻜﻦ، ﺷﺎﻣﻞ ﻃﺒﻴﻌﺖ روﻳﺪاد و ﻧﻴﺰ اﺣﺘﻤﺎل وﻗﻮع ﻫـﺮ ﻳـﻚ از آنﻫـﺎ ﻧﺎﺷﻲ ﻣﻲﺷﻮد . از اﻳﻦ رو، ﻋﺪمﻗﻄﻌﻴﺖ روﻳﺪادي ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ از ﻣﻴﺎن ﻣﺠﻤﻮﻋﺔ ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ازروﻳﺪادﻫﺎ رخ ﻣﻲدﻫﺪ .

رﻳﺴﻚ را ﻣﻲﺗﻮان روﻳﺪادي اﺗﻔﺎﻗﻲ و واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺑﺨﺖ و اﻗﺒﺎل ﺑﻴﺎن ﻛﺮد، در ﺣﺎﻟﻲﻛﻪ ﻋﺪمﻗﻄﻌﻴﺖ ﻛـﺎﻣﻼً ﺑـﺎ داﻧـﺶ و ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻣﺮﺑﻮط اﺳﺖ . ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻦ رﻳﺴﻚ و ﻋﺪمﻗﻄﻌﻴﺖ و ﺗﻤﺎﻳﺰ ﺑﻴﻦ اﺻـﻄﻼحﻫـﺎي ” آﻟﻴﺘﻮرﻳـﻚ ” و ” اﭘﻴﻴـﺴﺘﻤﻴﻚ ” را ﻣﻲﺗﻮان در دو ﺟﻤﻠﻪ زﻳﺮ ﺧﻼﺻﻪ ﻧﻤﻮد :

• رﻳﺴﻚ، ﻋﺪمﻗﻄﻌﻴﺘﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻣﻜﺎن اﻧﺪازهﮔﻴﺮي آن وﺟﻮد دارد .

• ﻋﺪمﻗﻄﻌﻴﺖ ، ﻣﻘﻮﻟﻪاي ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي اﺳﺖ .

راه دﻳﮕﺮ ﺑﺮاي ﺗﻤﺎﻳﺰ ﺑﻴﻦ واژهﻫﺎي رﻳﺴﻚ و ﻋﺪمﻗﻄﻌﻴﺖ، اﺳﺘﻔﺎده از ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻦ ﻗﻠﻤﺮوﻫﺎي ” داﻧﺶ ” و ” آﮔـﺎﻫﻲ ” اﺳﺖ . در رﺑﻊ ﺑﺎﻻ و ﺳﻤﺖ راﺳﺖ، ﻣﺤـﺪودة ﻗﻄﻌﻴﺖ ﻗـﺮار دارد ﻛـﻪ ﺿﻤﻦ وﺟﻮد داﻧﺶ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ، آﮔﺎﻫﻲ ﻻزم از آن داﻧﺶ وﺟـﻮد دارد و ﻣﺤـﺪودة داﻧـﺶ ﻛـﺎﻣﻼً درك ﺷﺪه اﺳﺖ . در زﻳﺮ آن، ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻏﻔﻠﺖ ﻗﺮار دارد ﻛﻪ ﻫﻴﭻ آﮔﺎﻫﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ داﻧﺶ ﻣﻮﺟﻮد در اﺧﺘﻴﺎر ﻣﺎ ﻧﻴﺴﺖ . رﺑـﻊ ﺑـﺎﻻ و ﺳﻤﺖ ﭼﭗ ﺑﻪ ﻧﺎﺣﻴﻪ اﺣﺘﻴﺎط اﺧﺘﺼﺎص دارد ﻛﻪ از آﮔﺎﻫﻲ ﻣﺎ در ﻣﻮرد ﻓﻘﺪان داﻧﺶ در ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻧﺸﺄت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ . ﻧﺎداﻧﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻧﺪاﻧﺴﺘﻪﻫﺎ ( ﺟﻬﻞ ) ﻧﻴﺰ در ﺳﻤﺖ ﭼﭗ و ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻗﺮار دارد ﻛﻪ در آن، ﺷﺮاﻳﻂ ﭘﻴﺶ رو ﻛﺎﻣﻼً ﻣﺒﻬﻢ اﺳﺖ .

ﻗﻄﻌﻴﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮرد ﺑﻬﺮهﺑﺮداري ﻗﺮار ﮔﻴﺮد . ﺑﺮاي اﺗﺨﺎذ ﺗﺼﻤﻴﻢﻫﺎي ﻣﺤﻜﻢ و اﺳﺎﺳـﻲ ﺑﺎﻳـﺪ از ﺣﻘـﺎﻳﻖ ﺷـﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷـﺪه اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺎﻣﻞ ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آﻳﺪ . ﻧﺎﺣﻴﻪ اﺣﺘﻴﺎط ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد ﺗﺎ ﺟﻨﺒﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در آن ﻧﻘﺺ ﻳـﺎ ﺿـﻌﻒ داﻧـﺶ وﺟﻮد دارد ﻛﺎﻣﻼً درك و رﻓﻊ ﺷﻮد . در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻏﻔﻠﺖ، ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﺮاﻳﻨﺪي ﺗﺴﻬﻴﻞﻛﻨﻨـﺪه، داﻧـﺶ ﻣﻮﺟـﻮد آﺷـﻜﺎر ﺷﻮد و اﺳﺘﻔﺎده ﻣﺆﺛﺮ از آن ﻣﻤﻜﻦ ﮔﺮدد و ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ، از ﺑﻪ ﻫﺪر رﻓﺘﻦ ﻓﺮﺻـﺖﻫـﺎ ﺟﻠـﻮﮔﻴﺮي ﺷـﻮد . ﺟﻬـﻞ را ﺗﻨﻬـﺎ ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪواﺳﻄﻪ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺑﺮﻃﺮف ﻛﺮد ( آﻣﻮزش، ﻣﺸﻮرت و ﻳﺎ ﺗﺠﺮﺑﻪ و آزﻣﺎﻳﺶ در ﺣﻴﻦ ﻛﺎر ) ﺗﺎ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ، ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ داﻧﺶ و ﻣﻬﻢﺗﺮ از آن ارﺗﻘﺎي آﮔﺎﻫﻲ از اﻳﻦ داﻧﺶ، ﺧﻄﺮ اﻳﻦ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎﺑﺪ .

روﺷﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻧﻮع ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ رﻳﺴﻚ ﺑﺎﻳﺪ ﺳﻪ ﻧﻮع ﭘﺎﺳﺦ آﺧﺮ را ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار دﻫﺪ، ﺑـﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴـﺐ ﻛـﻪ ﻧﻮاﺣﻲ داﻧﺶ و آﮔﺎﻫﻲ را ﻛﺸﻒ و آﺷﻜﺎر ﻛﺮده و در ﻣﻮرد ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺟﻬﻞ، روشﻫﺎﻳﻲ ﺑـﺮاي ﺣـﺼﻮل ﺗﺠﺮﺑـﺔ ﻣﻔﻴـﺪ ﻓـﺮاﻫﻢ ﻧﻤﺎﻳﺪ .

ﻋﺪمﻗﻄﻌﻴﺖ در ﭘﺮوژهﻫﺎ

ﮔﺴﺘﺮة ﻋﺪمﻗﻄﻌﻴﺖ در ﭘﺮوژه ﻫﺎ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ اﺳﺖ و ﺑﺴﻴﺎري از ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﭘـﺮوژه از ﻫﻤـﺎن ﻣﺮاﺣـﻞ اوﻟﻴـﻪ دورة ﻋﻤﺮ ﭘﺮوژه، ﺑﻪ ﺗﺒﻴﻴﻦ و ﺗﺼﻤﻴﻢﮔﻴﺮي در ﻣﻮرد ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اﻗﺪاﻣﺎت ﻣﻤﻜﻦ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻋﺪمﻗﻄﻌﻴﺖﻫﺎي ﭘﺮوژه ﻣﻲﭘﺮدازد .

ﺑﺨﺸﻲ از ﻣﻮارد ﻋﺪمﻗﻄﻌﻴﺖ در ﭘﺮوژهﻫﺎ، ﺑﻪ اﻣﻜﺎن ﺗﻐﻴﻴﺮ در ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﻋﻤﻠﻜﺮد ﭘﺮوژه ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﺰﻳﻨﻪ، زﻣﺎن ﻳﺎ ﻛﻴﻔﻴـﺖ ﺑـﺮ ﻣﻲﮔﺮدد . ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻲﺗﻮان، ﻋﺪمﻗﻄﻌﻴﺖ را ﺑﻪ ﻣﺴﺎﻳﻠﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﺑﻬﺎم در ﺷﻨﺎﺧﺖ رﻓﺘﺎر ﻋﻮاﻣﻞ و ﻧﻬﺎدﻫﺎي ﺣﺎﺿﺮ در ﭘﺮوژه، ﻧﺒﻮد اﻃﻼﻋﺎت، ﻧﺒﻮد ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻣﺸﺨﺺ ﺑﺮاي در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻣﺴﺎﻳﻞ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﭘﺮوژه، ﻓﺮﺿـﻴﻪﻫـﺎي ﻣﻨﻈـﻮر ﺷـﺪه، ﻣﻨـﺎﺑﻊ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪﺷﺪه و ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ اﻧﺤﺮاف در ﭘﺮوژه و ﺑﺴﻴﺎري ﻣﻮارد دﻳﮕﺮ ارﺗﺒﺎط داد . اﻳﻦ ﻣﻮارد را ﻣﻲﺗﻮان در ﭼﻬﺎر ﻧﺎﺣﻴﻪ زﻳـﺮ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﻛﺮد :

.1 ﻋﺪمﻗﻄﻌﻴﺖ درﻣﺒﺎﻧﻲ و ﺑﺮآوردﻫﺎي ﭘﺮوژه .

.2 ﻋﺪمﻗﻄﻌﻴﺖ در ﻃﺮاﺣﻲ و ﺗﺪارﻛﺎت ﭘﺮوژه .

.3 ﻋﺪمﻗﻄﻌﻴﺖ در اﻫﺪاف ﭘﺮوژه و اوﻟﻮﻳﺖﻫﺎي آﻧﻬﺎ .

.4 ﻋﺪمﻗﻄﻌﻴﺖ در رواﺑﻂ ﺑﻴﻦ ﻧﻬﺎدﻫﺎي ﺣﺎﺿﺮ در ﭘﺮوژه .

اﻳﻦ ﭼﻬﺎر ﻣﻮرد در اداﻣﻪ ﺗﺸﺮﻳﺢ ﺷﺪه اﻧﺪ :

ﻋﺪمﻗﻄﻌﻴﺖ در ﻣﺒﺎﻧﻲ و ﺑﺮآوردﻫﺎي ﭘﺮوژه

ﻛﻴﻔﻴﺖ و دﻗﺖ ﺑﺮآوردﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﻮاردي ﭼﻮن ﺗﺠﺮﺑﻪ و ﻣﻬﺎرت ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ آنﻫﺎ را ﺗﻬﻴﻪ ﻛﺮده اﻧﺪ، ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ و زﻣﺎن اﻧﺠﺎم اﻳﻦ ﺑﺮآوردﻫﺎ و ﻣﻨﺎﺑﻊ و ﻓﺮﺿﻴﺎﺗﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺑﺮآوردﻫﺎ ﺑﺮ آن اﺳﺘﻮارﻧﺪ واﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ . ﺑﺮآوردﻫﺎﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ زﻣﺎن، ﻫﺰﻳﻨـﻪ و ﻛﻴﻔﻴـﺖ ﺣﻮزة ﻣﺸﻬﻮدي از ﻋﺪمﻗﻄﻌﻴﺖ در ﭘﺮوژهﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ . ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل، ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ در ﻣﻮرد زﻣﺎن و ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻻزم ﺑﺮاي اﺗﻤﺎم ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺧﺎﺻﻲ اﻃﻤﻴﻨﺎن وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ . دﻻﻳﻞ اﻳﻦ ﻧﻮع ﻋﺪمﻗﻄﻌﻴﺖ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺷﺎﻣﻞ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺘﻌﺪدي از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻮارد زﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ :

• ﻧﺒﻮد ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺻﺮﻳﺢ از آنﭼﻪ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز اﺳﺖ .

• ﻧﺒﻮد ﺗﺠﺮﺑﻪ در ﺧﺼﻮص ﺑﺮﺧﻲ از ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎ .

• ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻲ از دﻳﺪ ﺗﻌﺪاد ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ و ﺗﻌﺪاد واﺑﺴﺘﮕﻲﻫﺎي ﺑﻴﻦ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎ .

• اﻣﻜﺎن وﻗﻮع روﻳﺪاد ﻳﺎ ﺷﺮاﻳﻄﻲ ﻛﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ را ﻣﺘﺄﺛﺮ ﺳﺎزد .

ضوابط و معیارهای حمل و نقل ریلی شهری و حومه

در راستای تهیه ﺿﻮاﺑﻂ و ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎي ﺷﺒﮑﻪ ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ریلی ﺷﻬﺮي و ﺣﻮﻣﻪ؛ اﻣﻮر ﻧﻈﺎم ﻓﻨﯽ ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰي و ﻧﻈﺎرت راﻫﺒﺮدي رﯾﯿﺲﺟﻤﻬﻮر، ﺑﻪ اﺳﺘﻨﺎد آﯾﯿﻦﻧﺎﻣﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي اﺟﺮاﯾﯽ ﻃﺮحﻫﺎي ﻋﻤﺮاﻧﯽ ﻣﺼﻮب 30 ﺗﯿﺮ ،1352 ﻣﻮﺿﻮع ﻣﺎده 23 ﻗﺎﻧﻮن ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ و ﺑﻮدﺟﻪ- ﻣﺼﻮب 1351 و در ﭼﻬﺎرﭼﻮب ﻧﻈﺎم ﻓﻨﯽ و اﺟﺮاﯾﯽ ﻃﺮحﻫﺎي ﻋﻤﺮاﻧﯽ ﮐﺸﻮر (ﻣﺼﻮﺑﻪ ﺷﻤﺎره /42339 ت 33497 ﻫـ ، ﻣﻮرخ 1385/4/20 ﻫﯿﺎت ﻣﺤﺘﺮم وزﯾﺮان) ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺗﻬﯿﻪ ﺳﻨﺪ ﺑﺎﻻﺳﺮي ﺿﻮاﺑﻂ و ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎي ﺷﺒﮑﻪ ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ریلی ﺷﻬﺮي و ﺣﻮﻣﻪ ﮐﺮده اﺳﺖ.

ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ ﻣﻨﻈﻮر، ﺑﺎ ﺣﻀﻮر ﻧﻤﺎﯾﻨﺪﮔﺎﻧﯽ از دﻓﺘﺮ ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ وزارت ﮐﺸﻮر، ﺷﺮﮐﺖﻫﺎي ﻣﺸﺎور و ﭘﯿﻤﺎﻧﮑﺎري، ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻗﻄﺎرﺷﻬﺮي ﺷﻬﺮﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ و ﺷﺮﮐﺖﻫﺎي ﺑﻬﺮهﺑﺮداري ﺟﻠﺴﺎت ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﯽ ﻣﺘﻌﺪدي ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه و از ﺑﺨﺶﻫﺎي دﺳﺖاﻧﺪر ﮐﺎر ﻧﻈﺮﺧﻮاﻫﯽ ﺷﺪه و ﻣﺸﮑﻼت و ﭼﺎﻟﺶﻫﺎي ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ریلی ﺷﻬﺮي و ﺣﻮﻣﻪ ﺑﺮرﺳﯽ و ﺗﺎ ﺣﺪ اﻣﮑﺎن ﻟﺤﺎظ ﺷﺪه اﺳﺖ.

ﭘﯿﺶﻧﻮﯾﺲ ﺣﺎﺿﺮ، ﺳﻨﺪ ﺑﺎﻻﺳﺮي ﺿﻮاﺑﻂ ﻓﻨﯽ، ﺣﻘﻮﻗﯽ و ﻗﺮاردادي ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺷﺒﮑﻪﻫﺎي ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ریلی ﺷﻬﺮي و ﺣﻮﻣﻪ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ رﻋﺎﯾﺖ ﭼﺮﺧﻪ ﻧﻈﺎم ﻓﻨﯽ و اﺟﺮاﯾﯽ ﻃﺮحﻫﺎي ﻋﻤﺮاﻧﯽ ﮐﺸﻮر (ﺗﺼﻮﯾﺮ ﺻﻔﺤﻪ ﺑﻌﺪ) ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺨﺶﻫﺎي زﯾﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ:

(1 ﻣﺮﺣﻠﻪ ﭘﯿﺪاﯾﺶ

(2 ﻣﺮﺣﻠﻪ اﻣﮑﺎنﺳﻨﺠﯽ اوﻟﯿﻪ

(3 ﻣﺮﺣﻠﻪ اﻣﮑﺎنﺳﻨﺠﯽ ﻧﻬﺎﯾﯽ

• ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و ﻃﺮاﺣﯽ ﻣﺴﯿﺮ

• ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و ﻃﺮاﺣﯽ اﯾﺴﺘﮕﺎه

• ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و ﻃﺮاﺣﯽ ﺗﻌﻤﯿﺮﮔﺎه ﻣﺮﮐﺰي و ﭘﺎﯾﺎﻧﻪ (دﭘﻮ)، ﺗﻌﻤﯿﺮﮔﺎه و ﺗﻮﻗﻔﮕﺎه

(4 ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺗﺤﻮﯾﻞﮔﯿﺮي، ﺑﻬﺮهﺑﺮداري و ﻧﮕﻬﺪاري

(5 ﺿﻮاﺑﻂ ﻋﻤﻮﻣﯽ

(6 ژﺋﻮﻓﯿﺰﯾﮏ و ژﺋﻮﺗﮑﻨﯿﮏ

(7 ﺿﻮاﺑﻂ ﻗﺮاردادي و ﻣﺎﻟﯽ

در ﻫﺮ ﯾﮏ از ﻣﺮاﺣﻞ ﻓﻮق، ﺑﻪ ﺿﺮورت، ﻣﻘﯿﺎس ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه اﺳﺖ. در ﻫﺮ ﻣﺮﺣﻠﻪ، ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺷﺮح ﺧﺪﻣﺎت و دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز، ﺧﺮوﺟﯽ ﺣﺎﺻﻞ از اﻧﺠﺎم ﭘﺮوژه و ﻣﻮاردي ﮐﻪ در ﻫﺮ ﺿﺎﺑﻄﻪ ﺑﺎﯾﺪ درﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد، ﺑﻪ ﺗﻔﮑﯿﮏ ﺑﯿﺎن ﺷﺪه و ﻣﺠﻤﻮﻋﺎ در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﺗﻌﺪاد 36 ﻋﻨﻮان ﺿﺎﺑﻄﻪ ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ.

بازآفرینی شهری چیست؟

بازآفرینی شهری نگرش و اقداماتی جامع و یکپارچه برای حل مشکلات شهری منطقه‌ی هدف عملیات است که در نهایت به یک پیشرفت پایداری اقتصادی، کالبدی، اجتماعی و محیطی خواهد انجامید.

بازآفرینی شهری نگرش و اقداماتی جامع و یکپارچه برای حل مشکلات شهری منطقه‌ی هدف عملیات است که در نهایت به یک پیشرفت پایداری اقتصادی، کالبدی، اجتماعی و محیطی خواهد انجامید.

این تعریف حاوی تمام ویژگی‌های اساسی بازآفرینی شهری است؛ همان‌طور که لیچفلد نیاز به «فهم بهتری از فرآیند انحطاط» و همچنین داشتن «یک توافق بر روی آنچه باید به دست آید و چگونگی تلاش برای رسیدن به آن» را ضروری اعلام کرده است. همچنین تعریف فوق، در راستای نظرات هوسنر است که با تأکید بر ضعف‌های اساسی گرایشات گذشته، آن‌ها را «کوتاه مدت، جدا از هم، فاقد عمومیت و پروژه محور» می‌نامد و اعتقاد دارد گرایشات گذشته، هیچ چارچوب استراتژیک و یکپارچه‌ای برای توسعه‌ی مناسب تمام شهر ارائه نمی‌دهند؛

این تعریف همچنین پاسخگوی فراخوان دانیسنبه اندیشیدن در خصوص رفع مشکلات از طریق راه‌های هماهنگ و همین‌طور تمرکز بر مناطق کانونی اصلی مشکلات است.

«بازآفرینی شهری» گامی فراتر از مقاصد، آرزوها و دستاوردهای «نوسازی شهری»، «توسعه‌ی شهری» و «باز زنده‌سازی شهری» است؛ فراتر از «نوسازی شهری» که کاچ از آن به عنوان «فرآیند تغییرات کالبدی بنیادین» نام می‌برد و فراتر از «توسعه‌ی شهری» (یا توسعه مجدد) که دارای اهداف کلی و به طور کامل تعریف نشده است؛ و همین‌طور فراتر از «باز زنده‌سازی» (یا توانمندسازی) که با وجود اشاره‌اش مبنی بر لزوم انجام اقدامات، در تعیین یک روش برای دست‌یابی به آن ناتوان می‌ماند.

علاوه بر اینها، بازآفرینی شهری بر این مطلب تأکید دارد که طرح و اجرای هرگونه روش برای مقابله با مشکلات شهرهای بزرگ و کوچک، باید دارای اهداف بلندمرتبه و راهبردی باشد.

با جمع‌آوری شواهد به دست آمده از تاریخ تحولات و سیاست‌های شهری، و توجه به نکاتی که در بندهای پیشین بدان‌ها اشاره شد، امکان شناخت مراحل توسعه‌ی نظری و عملیِ آنچه که ما اکنون بازآفرینی شهری می‌نامیم، میسر می‌شود. با اساس قراردادن تحقیقات استور (1989) و لیچفلد (1992) می‌توان به بعضی از تحولات عمده‌ی رخ‌داده در دیدگاه‌ها، محتویات، سیاست‌های شهری و روند عملی آن‌ها، از دهه‌ی 1950 تا به امروز پی برد.

اصول بازآفرینی شهریبراساس تعریفی که در قسمت قبلی ارائه شد، می‌توان اصول و مبانی بازآفرینی شهری که منعکس کننده‌ی چالش‌های تغییرات شهری و نتایج آن باشد را معرفی کرد. بازآفرینی شهری باید:
-مبتنی بر یک تحلیل کامل از منطقه‌ی شهری مورد نظر بوده و در پی اصلاح چندجانبه بافت کالبدی، ساختار اجتماعی، پایه‌‌های اقتصادی و شرایط محیطی آن منطقه باشد؛

– تا حد ممکن در جهت رسیدن به اصلاح چندجانبه، از یک استراتژی جامع و کامل استفاده کند و با راه‌حل‌های دقیق، منظم و علمی با مشکلات روبه‌رو شود؛

– اطمینان حاصل شود که استراتژی و برنامه‌های اجرایی طرح شده، در مسیر اهداف توسعه‌ی پایدار قرار دارند؛
– دارای اهداف عملیاتی واضح و مشخص، قابل بسط به مکان‌های مختلف و دارای کیفیت مطلوب باشد؛
– از منابع طبیعی، اقتصادی، انسانی و غیره، مانند زمین و ویژگی‌های موجود محیط مصنوع بهترین استفاده‌ی ممکن را کند.

– این یقین حاصل شود که مشارکت حداکثری ممکن و همراهی تمامی ذی‌نفعان، برای دستیابی به منافع مشروع آنان در بازآفرینی منطقه شهری به دست آمده است؛ این امر به واسطه‌ی برنامه‌ی مشارکتی و روش‌های دیگر به دست می‌آید؛

– بر اهمیت سنجش میزان پیشرفت اجرایی راهبرد اجرا شده، از طریق رصد میزان اهداف محقق شده و نظارت بر تغییرات بنیادین حاصل از طرح تأثیرات نیروهای خارجی و داخلی تحمیلی بر منطقه‌ی شهری وقوف حاصل شود؛

– امکان تجدیدنظر برخی برنامه‌های تصویب شده‌‌ی اولیه، در مرحله‌ی اجرا و در پی برخی تغییرات و رخدادهای پیش‌بینی نشده در نظر گرفته شود؛

– پذیرای این حقیقت باشد که بخش‌های مختلف یک استراتژی، با سرعت‌های مختلف به نتیجه خواهند رسید و ممکن است برای ایجاد توازن منطقی میان اهداف مختلف یک برنامه‌ی بازآفرینی شهری و به منظور دست‌یابی به تمام اهداف استراتژیک آن، در نحوه‌ی مدیریت منابع و یا تدارک منابع اضافی به بازنگری نیاز باشد.

اصول بالا را می‌توان پایه و اساس تعریف ارائه شده از بازآفرینی شهری در نظر گرفت. گذشته از این اصول، مورد مهم دیگر، نیاز به شناخت و پذیرش یگانگی مکان است. رابسون این مورد را با عبارت «یگانگی چگونه رخدادن امور در یک مکان خاص» توضیح می‌دهد . مورد مهم دیگر این حقیقت است که برای هرگونه مدل‌سازی برای بازآفرینی شهری باید شرایط خاص مکانی محل عملیات را مورد توجه قرار داد.

مورد اخیر، به طور غیرمستقیم نشان دهنده‌ی این موضوع است که یک طرح منحصر به فرد بازآفرینی شهری، باید به طور همزمان، شرایط و نیازهای شهر و منطقه‌ای که در آن قرار گرفته را در خود لحاظ کرده باشد و همچنین در جستجوی کاهش محرومیت اجتماعی و ارتقای ساختار اقتصادی مناطق شهری محروم باشد .

بالاتر و فراتر از شرایط ذکر شده، حصول این اطمینان است که مناطق شهری بازآفرینی شده نقش مثبتی در مسیر اعتلای اقتصاد ملی و در دست‌یابی به دیگر اهداف محیطی و اجتماعی کلان خواهند داشت. در گذشته، عده‌ای مناطق شهری نابسامان و به طور خاص محلات میانی پیرامون مرکز شهر را به عنوان مانعی بزرگ بر سر توفیقات کلان منطقه‌ای و حتی ملی معرفی کردند و پیشنهاد در نظر نگرفتن آن‌ها را مطرح کردند. واضح است که واکنش این چنینی، در بهترین حالت ناشی از اهمال تلقی خواهد شد.

گذشته از این، ارزیابی‌های بیشتر امروزی، در نظر نگرفتن محلات میانی پیرامون مرکز شهر را، با این استدلال که آن‌ها نقش چندانی در کامیابی و یا عدم کامیابی منطقه‌ای و ملی ندارند، نادرست می‌داند.

استگمان در این باره می‌نویسد: «تراژدی محلات میانی پیرامون مرکز شهر، همه را تحت تأثیر قرار می‌‌دهد» و «کارکرد کلی یک کلان شهر به طور ارگانیک، به نحوه‌ی کارکرد مناطق مرکزی آن وابسته است؛ زیرا مشکلات شهری همیشه از هسته مرکزی شهرها آغاز می‌شود و مثل حلقه‌های حاصل از برخورد یک شی بر سطح آب به مناطق دورتر می‌رسند».

در واقع آنچه استگمان و دیگران بدان اشاره می‌کنند این است که مسائل شهری و حصول اطمینان از کارآیی بازآفرینی یک منطقه‌ی شهری، برای گستره‌ی وسیعی از ذی‌نفعان و نقش‌آفرینان، از ساکنین گرفته تا مسئولان شهری و مرکزی، مالکین و سرمایه‌گذاران، فعالان اقتصادی و سازمان‌های محیط زیست در تمامی سطوح از جهانی تا ملی اهمیت اساسی دارد.

از نظریه تا عملدر این بخش، چندی از مهم ترین نظریه‌های بازآفرینی شهری که روند عملی را پیشنهاد می‌کنند، ارائه خواهد شد. در این مسیر، دو مشکل رخ می‌نماید. یک مشکل فقدان یک نظریه جامع و مانع که از طرف همه کس پذیرفته شده و توانایی شرح موضوعات مرتبط با ظهور و نتایج تغییرات شهری را داشته باشد، و دیگری وجود دیدگاه‌های متفاوت نسبت به کلیات بازآفرینی شهری است.

اکثر تفسیرها نسبت به فرایند تغییرات شهری، با تحلیل از یک عامل منحصر به فرد آغاز شده و سپس تلاش می‌شود به جای پرداختن به عوامل ریشه‌ای، نتایج به دست آمده تعمیم داده شود. نتیجه‌ی این مسیر این است که اکثر نظریه‌ها در مورد تغییرات شهری یک بینش جزئی و بخشی به یک فرایند پیچیده را ارائه می‌کند.

یک موضوع دیگر که باید مورد توجه قرار گیرد، لزوم تمایز میان «نظریه‌ی بازآفرینی شهری» و «نقش نظریه (یا نظریات) در بازآفرینی شهری» است. در حالی که هر دو جنبه یاد شده ارزشمند هستند، بحث حاضر بر بخش اول متمرکز می‌شود.

بازآفرینی شهری در ذات خود یک فعالیت مداخله‌گرایانه است. زمانی که به شکل سنتی انواع مداخله‌ها اعمال شدند، پذیرش یک مداخله‌ی جدید برای دوری از اشتباهات و ناکامی‌های اقتصادی گذشته، به طور روزافزون مطلوب همگان قرار می‌گیرد. با این وجود به نظر می‌رسد که تنها مقبولیت، در غیاب نهادها و سازمان‌های ضروری، نمی‌تواند چنین عملیاتی را آغاز کرده و به پیش ببرد.

ایجاد این گونه سازمان‌ها، ساختار اساسی مورد نیاز را برای تعیین هدف یا اهداف اصلی فراهم کرده و برای بسیج تلاش‌های جمعی به جهت مدیریت کامل تغییرات زمینه‌چینی می‌کند.

اولین گام برای شرح و درک ضرورت ایجاد یک چارچوب کاری، که در آن اشکال جدید تلاش‌های جمعی قابلیت اجرا و توسعه داشته باشند، توسط پیروان «مکتب کنترل» برداشته شد. این نظریه بر مبانی “رژیم‌های متوالی در کنار هم قرار گرفته” شکل گرفته است که «هر رژیم نیروی کنترلی خود را ایجاد می‌کند» .

بنابراین، جدای از حذف قوانین از طریق کاهش در دامنه فعالیت دولت، واقعیت این است که الگوهای جدیدی از روابط اجتماعی، سیاسی و اقتصادی پدیدار شده است. این اشکال جدید مداخله و کنترل در پاسخ به چالش‌های غیرمنتظره پدید آمده است. در این رژیم‌های تغییریافته، نقش‌آفرینان در زمینه‌ی مدیریت و بازآفرینی شهری، باید برای ایجاد روش‌های نو برای دست‌یابی به اجماع تلاش کنند.

همان‌طور که هارلی عنوان می‌کند، یکی از مهم‌ترین بخش‌های بسیج تلاش‌های جمعی، تلاش برای ایجاد گفتمان‌های متنوع است؛ تنوع گفتمان “نه فقط در مورد محتویات، بلکه درباره‌ی فرایندهایی که مردم بتوانند بعد از سپری شدن آنها، درباره‌ی نگرانی‌های خود بحث کنند.”

اساساً نظریه‌ی بازآفرینی شهری، به حرکت سازمانی در زمینه‌ی مدیریت تغییرات شهری علاقه‌مند است. به هر حال، این ابعاد سازمانی و نهادی نظریه‌ی بازآفرینی شهری هم، نمایان‌گر تعدادی از خصوصیات مهم، برای تعریف نقش‌ها، محتویات و چگونگی عملکرد بازآفرینی شهری می‌باشد.

با وجود اینکه مشخص است که حوزه‌ی عملکردی بازآفرینی شهری، بیشتر در عمل قرار می‌گیرد تا در نظریه، اما همواره این انتظار وجود دارد که مشابهت بسیاری بین نتیجه در نظریه و نتیجه در عمل، وجود داشته باشد. با خلاصه کردن این سخنان، می‌تواند به بازآفرینی از این زوایا نگریست:
-به عنوان فعالیتی مداخله‌گرایانه؛
– به عنوان فعالیتی که بخش‌های مختلف از دولتی گرفته تا خصوصی و مردمی را درگیر می‌کند؛
– به عنوان فعالیتی که توانایی اعمال تغییرات اساسی را در ساختار سازمانی خود داشته باشد، تا بتواند در مقابل تغییرات اقتصادی، اجتماعی، محیطی و سیاسی واکنش نشان دهد؛

– به عنوان روشی برای بسیج تلاش‌های جمعی و زمینه‌سازی برای توافق بر روی راه‌حل‌های مناسب؛
– به عنوان روشی برای تعیین سیاست‌ها و فعالیت‌های طراحی شده به قصدِ بهبودِ شرایط مناطق شهری، و توسعه‌ی ساختارهای سازمانی لازم برای پشتیبانی به جهت نیل به اهداف تعریف شده.

این خصوصیات و ویژگی‌ها، بازتاب بحث‌های پیشین‌اند و در مورد نقش و نحوه‌ی عملکرد بازآفرینی بحث می‌کنند.
اما جزء اصلی دیگر نظریه‌ی بازآفرینی شهری، عملکرد نظام شهری است. نظام شهری به عنوان یک کُل و به عنوان یک روند اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و محیطی، که محتویات بازآفرینی شهری را تعیین می‌کند. رابسون چهار جزء اصلی عوامل دخیل در وقوع تغییرات شهری را شناسایی کرده است:

-تجدید ساختار صنعتی؛ با تأکید بر بیشترین بازگشت ممکن به وضع گذشته؛
– محدودیت‌ها، شامل میزان در دسترس بودن زمین و بناها؛
– خوش منظری واقعی یا ذهنی مناطق شهری؛
– و ترکیب اجتماعی مناطق شهری.
شناخت این اجزاء، به تعریف محتوای بازآفرینی شهری یاری خواهد رساند. این ارزیابی و شناخت، نیاز به ملاحظه‌ی تمام مسیرهایی دارد که در آن‌ها عناصر گوناگون درگیر در روند بازآفرینی شهری بتوانند به هم پیوندند تا این اطمینان پدید آید که همه اقدامات حمایت‌گر خواهند بود.

یکی شدن و به هم پیوستن [عناصر گوناگون دخیل] خصوصیت محوری بازآفرینی شهری است و این خصوصیت باعث درک تفاوت میان بازآفرینی شهری و تلاش‌های جزئی گذشته در مدیریت تغییر در مناطق شهری می‌شود. با وجود اینکه نمی‌خواهیم پیش‌داوری کرده و فعالیت‌های بخشی و فردی را نامناسب تلقی کنیم، اما به خودی خود واضح است که از این گونه راه‌حل‌های غیرجامع، نمی‌توان انتظار داشت که دغدغه‌ی لحاظ کردن و حل دامنه‌ی وسیعی از مشکلات اجتماعی، اقتصادی و محیطی مناطق شهری را داشته باشند.

تهیه و ارائه‌ی یک راه‌حل جامع و یکپارچه [به هم پیوسته از عناصر گوناگون] برای رودرویی با چالش‌های پیش‌روی بازآفرینی شهری، عملی دشوار بوده، ولی در عین حال تلاش در مسیر دست‌یابی به آن ارزش بسیار دارد.

این مورد نشان می‌‌دهد که عنصر نهایی نظریه‌ی بازآفرینی شهری، «فرایند راهبردی» یا با واژگان هیکلینگ «مدیریت تصمیمات با اجرای روش‌های راهبردی» می‌باشد با پذیرش وجود حوزه‌ی وسیعی از موضوعات مرتبط با مدیریت تغییرات شهری، و توافق با این نظر که بسیاری از فعالیت‌های منحصر به فرد دارای دامنه محدود و حاوی راه‌حل‌های کوتاه مدت و نادیرپا هستند، پس اجرای بازآفرینی شهری، طبق یک «دستور کار راهبردی» اهمیت اساسی پیدا می‌کند.

یک نظام برای مدیریت راهبردی بازآفرینی شهری باید نیازهای زیر را رفع کند:
-ترسیم واضح و شفاف نتایج مورد انتظار؛
– ارائه‌ی یک خط‌مشی که توانایی برنامه‌ریزی و اجرای اهداف از قبل معلوم شده را داشته باشد؛
– ایجاد ارتباط میان نظام‌های سیاست‌گذاری مرتبط و حفظ آن؛

– تعریف مسئولیت‌های هر یک از نقش آفرینان و سازمان‌های مرتبط با عملیات بازآفرینی،
– ایجاد احساس عمومی مبنی بر مشترک بودن اهداف و عمل‌کرد مشارکتی.

چرا باید برای بازآفرینی مناطق شهری تلاش کرد؟در طول سالیان، درباره‌ی خاستگاه‌ها و دلایل رخداد مشکلات شهری توضیحات مختلفی داده شده است؛ برخی از این توضیحات بر تأثیر یک واقعه و یا یک سیاست‌گذاری خاص تاکید دارند، اما اکثراً دارای تحلیل‌های چند بعدی هستند. به علاوه غیرمعمول است که نتایج مراحل تغییرات شهری تنها از یک بعد نگریسته شود. بیشتر چالش‌ها و مشکلات شهری دامن‌گیر اقشار مختلف جامعه از مسئولین گرفته تا ساکنین، آژانس‌های مرتبط و نهادهای تجاری خصوصی می‌شود.

منبع مطلب

مجموعه بازآفرینی ۱ تا ۶۰	بازآفرینی شهری ۱	بازآفرینی شهری ۲
بازآفرینی شهری ۳	بازآفرینی شهری ۴	بازآفرینی شهری ۵
بازآفرینی شهری ۶	بازآفرینی شهری ۷	بازآفرینی شهری ۸
بازآفرینی شهری ۹	بازآفرینی شهری ۱۰	بازآفرینی ۱۲
بازآفرینی11	بازآفرینی ۱۳	بازآفرینی ۱۴
بازآفرینی ۱۵	بازآفرینی ۱۶	بازآفرینی ۱۷
بازآفرینی ۱۸	بازآفرینی ۱۹	بازآفرینی ۲۰
بازآفرینی ۲۱	بازآفرینی ۲۲	بازآفرینی ۲۳
بازآفرینی ۲۴	بازآفرینی ۲۵	بازآفرینی ۲۶
بازآفرینی ۲۷	بازآفرینی ۲۸	بازآفرینی ۲۹
بازآفرینی ۳۰	بازآفرینی ۳۱	بازآفرینی ۳۲
بازآفرینی ۳۳	بازآفرینی ۳۴	بازآفرینی ۳۵
باز آفرینی ۳۶	بازآفرینی ۳۷	بازآفرینی ۳۸
بازآفرینی	بازآفرینی ۴۰	بازآفرینی ۴۱
بازآفرینی	بازآفرینی ۴۳	بازآفرینی
بازآفرینی ۴۵	بازآفرینی	بازآفرینی ۴۷
بازآفرینی ۴۸	بازآفرینی ۴۹	بازآفرینی ۵۰
بازآفرینی	بازآفرینی ۵۲	بازآفرینی ۵۳
بازآفرینی ۵۴	بازآفرینی	بازآفرینی ۵۶
بازآفرینی ۵۷	بازآفرینی ۵۸	بازآفرینی ۶۰
بازآفرینی ۶۱	بازآفرینی ۶۲	بازآفرینی ۶۳
بازآفرینی ۶۴	بازآفرینی ۶۵	بازآفرینی ۶۶
بازآفرینی ۶۷	تجربه نوسازی مسکن در شهر یزد در مسیر بازآفرینی	تجربه فضاهای شهری رشت در مسیر بازآفرینی ۶۹

10 پارک ملی مطرح از 63 پارک ملی آمریکا؛ ایالات متحده آمریکا خوش شانس است که مکان های بسیار زیبایی برای بازدید دارد، با پارک های ملی باشکوه و محبوب که در لیست اصلی اکثر مسافران قرار دارند. چه در حال لذت بردن از سواحل ساحل شرقی باشید، چه در حال سفر در امتداد ساحل باشکوه غربی یا پیاده روی در صخره های باشکوه، فرصت های کافی برای گشت و گذار در فضای باز در یکی از این پارک های دیدنی وجود دارد. همه پارک‌های ملی(در مجموع 63 پارک) تنوع خارق‌العاده‌ای از محیط‌های طبیعی بکر را نشان می‌دهند و رتبه‌بندی آنها ناعادلانه خواهد بود، زیرا همه آنها تجربیات متفاوتی را ارائه می‌دهند.

از زمانی که خدمات پارک ملی ایالات متحده (NPS) در سال 1904 شروع به ثبت سوابق کرد، مناظر کوهستانی، بیابان های ساحلی و هکتارهای بیابانی مرتفع آن بیش از 15 میلیارد بازدید را به ثبت رسانده است. اگرچه گردشگری جهانی در نتیجه تعطیلی COVID-19 سقوط کرد ، سال 2021 شاهد ازدحام جمعیت در برخی از معروف ترین پارک ها بود. پارک ملی گریت اسموکی که در مرز بین کارولینای شمالی و تنسی قرار دارد ، 14 میلیون بازدید تفریحی را پشت سر گذاشته است. بیش از 5 میلیون نفر از سازندهای ماسه سنگی خیره کننده پارک ملی Zion یوتا استفاده کردند .

بازدیدکنندگان به وسعت و تنوع ” بهترین ایده آمریکا ” جذب می شوند. از دریا تا دریای درخشان (و همچنین در وحشی آلاسکا و هاوایی)، 85 میلیون هکتار NPS شامل 85000 مایل رودخانه و نهر است. 7035 مایل مربع از مخازن، دریاچه ها یا اقیانوس. بیش از 43000 مایل خط ساحلی؛ و بیش از 18000 مایل مسیرهای پیاده روی. 

این 10 پارک، فوق ستاره‌های سیستم هستند، اما فقط نگاهی اجمالی به تنوع موجود در 423 واحد پارک (از جمله 63 پارک ملی) NPS دارند.

چاک سامز، مدیر NPS گفت: «این شگفت‌انگیز است که می‌بینیم این همه آمریکایی به یافتن آرامش و الهام در این مکان‌های باورنکردنی در طول سال دوم همه‌گیری ادامه می‌دهند . ما خوشحالیم که بازدیدکنندگان زیادی را می بینیم که به پارک های نمادین مانند یلوستون و یوسمیت باز می گردند، اما صدها مورد دیگر وجود دارد که باید در لیست سطل همه باشد. هر تجربه‌ای که در سال 2022 به دنبال آن هستید، پارک‌های ملی اینجا هستند تا کشف کنید.

10- پارک ملی یخچال

“Crown of the Continent” نام مستعار مناسبی برای این پارک است که برخی از چشمگیرترین مناظر کوهستانی در آمریکای شمالی را نشان می دهد. پارک ملی گلاسیر در مونتانا و پارک ملی دریاچه‌های واترتون در آلبرتا که از سال 1932 به‌عنوان اولین پارک صلح بین‌المللی جهان به هم پیوسته‌اند، سرزمین عجایب صخره‌ای، یخ، آب و چوب را به هم متصل می‌کنند.

Glacier، پارکی محبوب در شمال غربی مونتانا، نام خود را از یخچال‌های طبیعی و نیروهای یخبندان بسیاری گرفته است که توپوگرافی ناهموار آن را در طول دو میلیون سال شکل داده‌اند. در حالی که این پارک هنوز خانه بیش از دوازده یخچال است، دره‌های U شکل عظیم و قله‌های گرانیتی حجیم که توسط جریان‌های یخی قدیمی تراشیده شده‌اند، بسیار چشمگیرتر هستند.

در سال 2021، 3 میلیون نفر برای دیدن توده‌های یخی خیره‌کننده (اما در حال کوچک شدن) آمدند که نام پارک ملی یخچال طبیعی مونتانا را به خود اختصاص داده است. جاده رفتن به خورشید پارک، با پیچ های پرپیچ و خم و مناظر کوهستانی تماشایی، یکی از خیره کننده ترین مسیرهای رانندگی در جهان است.

نمی توان تجربیات را از دست داد

هیچ کس بدون رانندگی حداقل بخشی از جاده Going-to-the-Sun پارک را ترک نمی کند. این مسیر 50 مایلی که در طول رکود بزرگ توسط کارگران سپاه حفاظت غیرنظامی ساخته شد، می‌تواند به راحتی به عنوان یک ترن هوایی به بالا و بر فراز شکاف قاره‌ای تبدیل شود. چه از دریاچه مک دونالد در غرب شروع کنید و چه از دریاچه سنت مری در شرق، مطمئناً تا پایان کار دستان شما عرق خواهد کرد.

از جمله مکان‌های دیدنی در امتداد جاده Going-to-the-Sun، رود Avalanch با جنگل سرو باستانی شوکران، یک جابجایی عجیب به نام Loop، دیواره Weeping کنار جاده، و چشم‌انداز یخچال بزرگ جکسون است. The Continental Divide جاده را در گذرگاه لوگان به ارتفاع 6646 فوت می شکافد، جایی که مرکز بازدیدکنندگان و کتابفروشی از هوای سرد کوهستانی پناه می برند.

کجا بمانید

هتل ها

Lake McDonald Lodge: از اقامتگاهی به سبک کلبه کلبه سوئیسی در ساحل دریاچه لذت ببرید. رستوران ها، بار، فروشگاه عمومی، کشتی های دریایی دریاچه، اسب سواری.

St. Mary Lodge: کابین‌های روستایی و اتاق‌هایی به سبک متل را در انتهای شرقی جاده Going-to-the-Sun تجربه کنید. رستوران، بار، فروشگاه عمومی، پمپ بنزین.

مسافرخانه گاردن وال: این B&B در داخل خانه ای بازسازی شده ویکتوریایی در مرکز شهر Whitefish قرار گرفته است. صبحانه لذیذ، وعده های غذایی بعد از ظهر، نوشیدنی های عصرانه.

هتل شاهزاده ولز: این اقامتگاه پارک ملی تاریخی کانادا، چشم اندازهای خیره کننده ای از دریاچه ها و کوه ها ارائه می دهد. رستوران، سالن، فروشگاه هدیه، چای عصرانه

کمپینگ

یخچال: ۱۳ محل کمپ توسعه یافته را برای برپا کردن چادر پیدا کنید.

کارهای خارج از فصل

در تفرجگاه کوهستانی وایتفیش در سطح جهانی خارج از پارک، گردش‌های عالی برای اسکی یا اسنوبرد ایجاد کنید.

از دیگر فعالیت‌های زمستانی در و اطراف ماهی سفید می‌توان به سورتمه سواری با اسب، سوار بر برف، اسکی نوردیک، سورتمه سواری با سگ، دوچرخه‌سواری چاق در مسیرهای برفی و بالا رفتن از یخ اشاره کرد.

Glacier Adventure Guides in Whitefish، کفش‌های برفی با راهنما، اسکی روی کانتری، و کمپینگ زمستانی در داخل پارک ملی را ارائه می‌دهد.

CrownoftheContinent.net یک راهنمای آنلاین برای مکان‌ها و فعالیت‌هایی که بیشتر توسط مردم محلی در سراسر منطقه Crown of the Continent توصیه می‌شود، ارائه می‌کند.

9- پارک ملی ایندیانا Dunes

کمتر از یک ساعت رانندگی از شیکاگو، پارک ملی ایندیانا تپه‌ها یک زیستگاه حفاظت‌شده برای نزدیک به 1130 گیاه بومی در چشم‌اندازی از سواحل شنی دریاچه‌ها و تالاب‌ها است. این پارک در سال 2019 شصت و یکمین پارک ملی کشور شد.

پس از 53 سال فعالیت در ساحل ملی ایندیانا دونز، سواحل جنوبی دریاچه میشیگان به شصت و یکمین پارک ملی ایالات متحده تغییر نام داد. پانزده مایل سواحل نه تنها جای خود را به تپه‌های شنی و فوران‌های چشمگیر می‌دهد، بلکه باتلاق‌ها، تالاب‌ها، نخلستان‌های ساوانای بلوط سیاه و درختان قند افرا، و مزارع گل‌های وحشی که با فصل‌ها می‌آیند و می‌روند.

اجازه ندهید اندازه کوچک و نام اخیر ارتقا یافته آن شما را فریب دهد: تنوع زیستی پارک ملی ایندیانا دنز در بین 400 واحد خدمات پارک ملی رتبه هفتم را دارد – و جدیدترین پارک کشور تقریباً به اندازه کوه راشمور در سال بازدیدکننده دارد. در اینجا نحوه استفاده بهینه از سفر آورده شده است. چه چیزهایی این پارک را محبوب کرده است.

بر روی تپه های شنی قدم بزنید

پارک ملی ایندیانا دنز ، جایی که می توانید سه تپه بلند منطقه را پیدا کنید: کوه تام (192 فوت)، کوه هولدن (184 فوت) و کوه جکسون (176 فوت). مسیرهای 8، 9، و 10 مسلماً مسیرهای قطعی این منطقه هستند که فوران های تپه های شنی، “قبرستان درختان” و جنگل های کاج سفید بر فراز دریاچه میشیگان را به نمایش می گذارند. مسیر 8 کوتاه ترین مسیر برای رسیدن به قله هر تپه است که به عنوان چالش سه تپه شناخته می شود.

آب

اکثر بازدیدکنندگان سالانه این پارک برای شنا و ساحل می‌آیند. سواحل لیک ویو، کمیل، دانبار، و پورتر با پارکینگ‌های کوچک‌تر که در تابستان به سرعت پر می‌شوند، همگی با مسئولیت خودتان شنا می‌کنند. ساحل غربی (تنها منطقه ای که برای هر ماشین 6 دلار هزینه دارد) دوش و غریق غریق دارد. در هر روز ساحلی، از Portage Lakefront & Riverwalk دیدن کنید، غرفه ای چشمگیر و سازگار با محیط زیست با امکانات اولیه و دسترسی به آب.

گیاهان و جانوران را ببینید

بیش از هزار گونه گیاهی بومی و 370 گونه پرنده، این منطقه را به یکی از متنوع‌ترین مناطق خشکی در ایالات متحده تبدیل کرده است. . در ماه‌های گرم‌تر، مسیر 4.7 مایلی Cowles Bog Trail را ببینید—تنوع گیاهان در اینجا بسیار برجسته است و این منطقه به عنوان یک مکان دیدنی طبیعی ملی تعیین شده است. مسیر Tolleston Dunes، یکی دیگر از گزینه‌های خوب، 2.9 مایلی از ساوانای بلوط و تالاب‌ها به سمت کشور کاکتوس گلابی خاردار می‌پیچد.

نکاتی در طول سال

در ماه های گرم، زودتر بیایید. غیرعادی نیست که اتومبیل ها قبل از باز شدن در خارج از دروازه های ورودی صف بکشند. اکثر پارکینگ ها تا اواسط صبح پر می شوند، اگرچه ساحل غربی بندرت ظرفیت 600 فضای خود را پر می کند. ازدحام جمعیت با درجه حرارت کاهش می‌یابد و زمستان می‌تواند به این معنی باشد که با پرندگان و بیش‌سوارها تنها هستید. هنگام قدم زدن در ساحل خالی، قفسه یخ را تماشا کنید که داخل و خارج می شود. برای پاداش خارج از فصل، پارک ایالتی به طور منظم هزینه ورودی 12 دلاری خود را بالا می برد.

8. پارک ملی گراند تتون

قله های رشته کوه تتون، شاهانه و باشکوه، نزدیک به 7000 فوت بالاتر از کف دره وایومینگ اوج می گیرند و آنها را به یکی از بی نظیرترین پدیده های زمین شناسی در رشته کوه های راکی تبدیل می کند. دریاچه‌های جواهری پارک ملی گراند تتون، یخچال‌های طبیعی آبی و سفید و قله‌های گرانیتی برهنه، ۳.۹ میلیون بازدیدکننده را در سال ۲۰۲۱ جذب کردند.

پارک ملی گرند تتون با برخی از چشمگیرترین مناظر کشور، شامل قله های پوشیده از برف تماشایی است که نمای آن ها در دریاچه های آبدره مانند و رودخانه ای که به آرامی جریان دارد منعکس شده است. مهم نیست در چه فصلی، پارک مجموعه ای از مناظر، بوها، صداها و فعالیت های فضای باز را ارائه می دهد.

بدون هشدار زیاد، گرند تتون ها تقریباً مستقیماً از دره جکسون هول 7000 فوت بالا می روند. قله های گرانیتی دندانه دار این محدوده به قدری متناسب هستند که به نظر می رسد زاییده تخیل یک هنرمند منظره باشد تا مادر طبیعت. این کوه‌ها که توسط تله‌گذاران فرانسوی زبانی که در اوایل قرن نوزدهم به این منطقه سفر کردند، نام‌گذاری شده‌اند، جوان‌ترین کوه‌های کوه‌های راکی ​​و مطمئناً زیباترین هستند، نماهای زیبای آن‌ها در شش دریاچه و رودخانه پرپیچ‌وخم مار در امتداد لبه شرقی آن‌ها منعکس شده‌اند.

دلایل محبوبیت این پارک

گوشه جنوب شرقی پارک دارای برخی از بهترین منظره های حیات وحش است. بیش‌تر، سمورها و گوزن‌ها تعدادی از موجوداتی هستند که در اطراف فرود شواباکر در رودخانه مار یافت می‌شوند. گاومیش کوهان دار امریکایی، بز کوهی و گوزن از جمله حیواناتی هستند که در منطقه پوشیده از درمنه در سمت شمالی رودخانه گروس ونتر رفت و آمد می کنند. آثار تاریخی نیز وجود دارد، مانند انبارهای مورمون های فتوژنیک و کلیسای بزرگ تبدیل به کلبه چوبی در منطقه تاریخی فری Menors.

کجا بمانید

هتل ها

• Jenny Lake Lodge: شیک روستایی این اقامتگاه کلبه چوبی لوکس را در میان تتون ها توصیف می کند. رستوران لذیذ، صحبت های رنجر، موسیقی زنده، یوگا، کروکت، دوچرخه، تماشای ستارگان.

• دهکده خلیج کولتر: این کلبه چوبی و چادری مناسب برای خانواده در نزدیکی ساحل دریاچه جکسون قرار دارد. رستوران ها، مغازه ها، ورزش های آبی، اسب سواری. چادر زدن

• گراند تتون: اردوگاه های توسعه یافته را در خلیج کولتر، گروس ونتر، هدواترز، دریاچه جنی، نهر لیزارد، کوه سیگنال پیدا کنید.

7. پارک ملی آکادیا

یکی از محبوب‌ترین پارک‌های این کشور، آکادیا، از بخش ساحلی مین محافظت می‌کند، جایی که جنگل‌های شمالی برای دیدار با اقیانوس اطلس وحشی پایین می‌آیند. اولین پارک ملی در شرق رودخانه می سی سی پی در نیمی از جزیره کوه صحرا، با بخش های کوچک در جزایر کوچکتر و سرزمین اصلی گسترده شده است. برای نسل‌ها، اینجا مکانی بوده است که نیوانگلندی‌ها به طبیعت می‌گریزند و یاد می‌گیرند که بخش وحشی Down East را گرامی بدارند.

آکادیا به نام مهاجران فرانسوی که توسط بریتانیایی ها از اقیانوس اطلس کانادا رانده شدند، شرقی ترین پارک ملی کشور و یکی از اولین مکان هایی در ایالات متحده است که طلوع خورشید را هر روز می بیند.دریا و کوه در پارک ملی آکادیا در مین به هم می رسند. قسمت اعظم پارک در جزیره کویر کوه، مجموعه‌ای از پارک‌ها، املاک خصوصی و دهکده‌های کنار آب قرار دارد.

کجا بمانید

هتل ها

• هتل بزرگ بار هاربر به عنوان ماکت یک مسافرخانه تاریخی ساخته شده است.

• متل روستای بار هاربر با قیمتی مقرون به صرفه در فاصله کوتاهی تا موزه Abbe و فروشگاه‌ها قرار دارد، اما تنها یک مایل با ورودی پارک فاصله دارد.

چادر زدن

• این پارک شامل چندین محل کمپ (چوب سیاه، سی وال، اسکودیک وودز) است، اگرچه آنها به سرعت پر می شوند، به خصوص در هوای خوب. گزینه ای برای کمپینگ اسب (اصطبل های Wildwood) و چند مکان ابتدایی در Isle au Haut از طریق ثبت نام پیشرفته وجود دارد.

• این منطقه همچنین بسیاری از کمپ های خصوصی را ارائه می دهد.

6. پارک ملی یوسمیتی

جان مویر در کتاب محبوب خود در سال 1912، یوسمیت، نوشت: «همه به زیبایی و همچنین به نان، مکان‌هایی برای بازی و دعا نیاز دارند، جایی که طبیعت می‌تواند شفا دهد، تشویق کند و به جسم و روح به طور یکسان نیرو بدهد. هیچ معبدی که با دست انسان ساخته شده است نمی تواند با یوسمیتی رقابت کند». بیش از یک قرن بعد، پارک غول پیکر کالیفرنیا هنوز از طریق مناظر دراماتیک، فعالیت‌های متنوع در فضای باز و امکان انعکاس جستجوگر روح به آن اهداف عالی می‌رسد.

سالانه بیش از 3 میلیون بازدیدکننده به این معبد با صخره های گرانیتی و آبشارهای سر به فلک کشیده می آیند. بیشتر آنها وقت خود را در دره یوسمیتی می گذرانند، دره ای به طول یک مایل و به طول هفت مایل که توسط یک رودخانه قطع می شود و سپس در اثر فعالیت یخبندان عریض و عمیق تر می شود. عجیب نیست که نشنال جئوگرافیک آن را در لیست پارک های محبوب خود قرار می دهد.

این پارک ملی با وجود دیواره بسیار معروف ال کاپیتان (به انگلیسی: El Capitan) معروف به اِل کَپ (El Cap) در سمت شمال دره یوسیمیتی واقع شده‌است نه تنها از پارک های ملی محبوب است که بهشت کوهنوردان نیز محسوب می شود.ارتفاع سطح دیواره در حدود ۹۰۰ متر بوده و دیواره یکپارچه از سنگ خارا تشکیل شده‌است که از این نظر برای سنگ‌نوردی نیز مناسب می‌باشد. راس دیواره در ارتفاع ۲٫۳۰۷ متری از سطح دریا قرار دارد و ارتفاع نسبی آن ۳ متر بوده‌است.

وجه تسمیه نامگذاری این دیواره به بازمی‌گردد ترجمه آزادی از معادل کلمه صخره در زبان سرخپوستان محلی که توسط ماریپوزا باتالیون (به انگلیسی: Mariposa Battalion) قرارداد شده‌است که نخستین فردی بود که قدم به این دره گذاشت. دیرینه‌شناسان پیشینه شکلگیری این دیواره را به دوره کرتاسه نسبت می‌دهند.

ال کاپیتان دارای دو جبهه برای سنگ‌نوردی است. جبهه جنوب غربی و جبهه جنوب شرقی. در میان این دو جبهه یک دماغه بزرگ قرار دارد که بر روی آن معروفترین مسیر صعود دیواره پیاده شده‌است. نام این مسیر The Nose می‌باشد. این مسیر با درجه سختی ۵٫۱۳ در سال ۱۹۵۸ و در طی ۴۷ روز بازگشایی شد. امروزه اقسام مختلف صعودهای ورزشی بر روی این دیواره انجام می‌پذیرد.

بسیاری از مکان‌های دیدنی که در انتهای شرقی دره پراکنده شده‌اند، بهتر است با پای پیاده یا شاتل از روستای یوسمیتی دسترسی داشته باشید. آبشار یوسمیتی که از صخره‌ای عظیم در غرب روستا فرو می‌رود، نه از نظر حجم آب، بلکه از نظر ارتفاع بسیار چشمگیر است. آبشار که به سه بخش تقسیم می شود، 2425 فوت فرو می رود. این آبشار بلندترین آبشار آمریکای شمالی و پنجمین آبشار روی کره زمین است. یک مسیر فوق العاده آسان به پایه سنگی آبشار منتهی می شود. کسانی که زمان بیشتری دارند (و انرژی بسیار بیشتری دارند) می توانند یک مسیر 7.2 مایلی را به سمت قله Upper Yosemite Falls و مناظر تماشایی آن در سراسر دره طی کنند.

5. پارک ملی یلوستون

پارک ملی یلوستون – اولین پارک ملی جهان – در سال 2021 توسط 4.9 میلیون نفر بازدید شد. این ذخیره‌گاه وسیع – با وسعت 2.2 میلیون هکتار در وایومینگ، آیداهو و مونتانا – دارای قله‌های پرتگاه، آبفشان‌های انفجاری، دریاچه‌های آلپی، جنگل‌های عمیق و گونه های جانوری وحشی که مهمترین آنها عبارتند از گاومیش کوهان دار، خرس، گوسفند، گوزن و گرگ.

4. پارک ملی زیون

رودخانه ویرجین که در کشور فلات مرتفع یوتا طلوع می کند، راه خود را از طریق زیون کانیون به صحرا پایین دست می کشد. توپوگرافی عمودی خیره کننده پارک ملی Zion – برج های صخره ای، دره های ماسه سنگی و صخره های تیز – در سال 2021 5 میلیون بازدید کننده را به خود جذب کرد.

3. پارک ملی کوه راکی

مناظر وسیع کوهستانی در سال 2021 ، 4.4 میلیون بازدیدکننده را به پارک ملی کوه راکی ​​کلرادو جذب کرد . این پارک شامل 150 دریاچه و 450 مایل نهر، به‌علاوه اکوسیستم‌هایی از تالاب‌ها گرفته تا جنگل‌های کاج، مناطق کوهستانی تا تندراهای آلپ است.

2. پارک ملی گرند کانیون

در سال 2021، پارک ملی گرند کانیون 4.5 میلیون نفر را به خود جذب کرد تا شاهد یکی از بزرگترین دره های روی زمین باشند که عمق آن یک مایل و در برخی نقاط تا 18 مایل عرض دارد. میتوانید با پیاده‌روی، قاطر سواری یا قایق‌سواری در رودخانه عظیم کلرادو آن را کاوش کنید. شاید بتوان گفت این پارک از مشهورترین و محبوب ترین پارک های ملی در دنیا است.

1. پارک ملی کوه های بزرگ اسموکی

در رتبه نخست 10 پارک ملی محبوب، پارک ملی اسموکی با بیش از 14 میلیون بازدیدکننده که در سال 2021 به پارک ملی کوه‌های دودی بزرگ رفتند . مسافران می‌توانند قله‌های مه‌آلود و دره‌های پر از آبشار آن را از طریق یک بزرگراه خوش منظره کوهستانی یا با طی کردن بیش از 800 مایل مسیرهای پیاده‌گردی که در سراسر کارولینای شمالی و تنسی امتداد دارند کاوش کنند.