بایگانی برچسب: s

COP27 سرانجام یک صندوق ضرر و زیان را روی نقشه قرار داد. در راه رسیدن به COP28 چه انتظاری داریم؟

COP27 سرانجام یک صندوق ضرر و زیان را روی نقشه قرار داد. در راه رسیدن به COP28 چه انتظاری داریم؟

ده‌ها کشور برای اولین بار گرد هم می‌آیند تا درباره جزئیات یک صندوق برای قربانیان آب و هوا گفتگو کنند. آنها تصمیم گرفتند نوامبر گذشته در COP27 با هم کار کنند.


صندوق خسارات و خسارات بزرگ‌ترین توافقنامه‌ای بود که از اجلاس آب و هوای سازمان ملل در مصر برگزار شد. بیش از 30 سال از اولین پیشنهاد این ایده، کشورها موافقت کردند که به کشورهای آسیب پذیر کمک کنند تا از بلایای مرتبط با آب و هوا بهبود یابند.

اما معامله در حال حاضر یک لانه خالی است. کشورها هنوز باید تصمیم بگیرند که جریان جدید بودجه دقیقاً چگونه کار خواهد کرد و این پول از چه کسی و به چه کسی سرازیر خواهد شد.

کمیته سازمان ملل در مورد ضرر و زیان چیست؟

طبق برنامه اجرای شرم الشیخ، یک کمیته انتقالی متشکل از 24 عضو از 27 تا 29 مارس تشکیل می شود تا در این موضوع حیاتی پیشرفت کند.

نشست کمیته سازمان ملل در شهر صحرایی مصر اقصر در حال برگزاری است و یک رویداد کلیدی در مسیر COP28 در دبی در اواخر امسال است.

سامه شکری، رئیس COP27، می‌گوید: «همه نگاه‌ها به کمیته انتقالی است که در لوکسور تشکیل جلسه می‌دهد.

با توجه به پیشرفت در عملیاتی شدن صندوق مربوطه و سایر عناصر تشکیل دهنده وظایف این کمیته، انتظارات زیادی وجود دارد.

چه کسی در کمیته انتقالی در مورد ضرر و زیان حضور دارد؟

فقط تعدادی از افراد منتخب در کمیته انتقالی حضور دارند. این 24 عضو از طرف‌های UNFCCC و توافقنامه پاریس را گرد هم می‌آورد که به دقت بر اساس ثروت و جغرافیا گروه‌بندی شده‌اند.

در مجموع، 10 عضو از کشورهای توسعه یافته و 14 عضو از کشورهای در حال توسعه در جدول حضور دارند. با توجه به تعداد بسیار کمی از نقاط برای تصاحب، مناطق مجبور به مصالحه در مورد اینکه چه کسی آنها را نمایندگی خواهد کرد.

گروه آسیا-اقیانوسیه – که دارای سه کرسی است – تنها دو هفته پیش و پس از گزارش هایی مبنی بر برخی آرنج های تیز بین کشورها به توافق رسیدند.

محمد نصر ، مذاکره کننده اصلی مصر و عضو کمیته یکی از سه جایگاه آفریقا که به ریاست COP27 اختصاص دارد، گفت: «همه می خواهند بخشی از بحث باشند .

از آنجایی که دو جلسه کمیته انتقالی دیگر قبل از COP28 برنامه ریزی شده است، بلوک آسیا-اقیانوسیه (و سایرین) با تقسیم این سه جلسه بین شش کشور مختلف به خطر افتاده اند.

هند، فیلیپین و عربستان سعودی یک کرسی مشترک و چین، کره جنوبی و پاکستان کرسی دیگر را به اشتراک خواهند گذاشت. کرسی سوم به نماینده ریاست جمهوری آینده COP28 اختصاص دارد: حنا الهاشمی از امارات.

ایالات متحده، بریتانیا، فرانسه، نروژ، فنلاند، استرالیا، کانادا و ژاپن کرسی‌های کشورهای توسعه‌یافته را اشغال کرده‌اند و دانمارک و هلند، و ایرلند و آلمان دو کرسی باقی‌مانده را برای گروه‌های صنعتی و ثروتمندتر به اشتراک می‌گذارند.

به عنوان بخشی از انتقال بین نیروهای پلیس، نصر کنترل کمیته را به روسای مشترک منتخب اوتی هونکاتوکیا (فنلاند) و ریچارد شرمن (آفریقای جنوبی) واگذار کرده است.

ایمنی ساختمان‌های پایتخت در محاصره اعداد/ تهران چند ساختمان ناایمن دارد؟

62413428 4amf

با مطرح شدن موضوع ایمنی ساختمان‌ها در شهر تهران، اعداد مختلفی به عنوان تعداد ساختمان‌های ناایمن شهر تهران مطرح شد؛ اعدادی که از ۱۲۹ ساختمان تا ۱۶ هزار و ۳۳ هزار مورد را نیز دربرگرفته است. اما تعداد دقیق ساختمان‌های ناایمن در تهران چقدر است؟

به گزارش ایسنا، مدتی است که ایمنی ساختمان‌ها در تهران به یکی از دغدغه‌های جدی مسئولان و مدیران شهری بدل شده و در همین راستا نیز اقدامات متعددی برای سنجش و ارتقا ایمنی ساختمان‌ها و به خصوص اماکن تجمعی در تهران انجام شده است. نتایج اولیه این بررسی‌ها نیز در نهایت منجر به شناسایی  ۱۲۹ ساختمان پرخطر در شهر تهران شد. ساختمان‌هایی که گرچه هیچگاه به طور رسمی نامی از آنها اعلام نشد، اما اخیرا سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهر تهران که وضعیت ایمنی در این ۱۲۹ ساختمان را از منظر حریق بحرانی تشخیص داده بود، از کاهش تعداد آنها به ۱۱۹ ساختمان خبر داده است.

۱۲۹ اما تنها عدد اعلامی در اخبار مربوط به ایمنی ساختمان‌های شهر تهران نبود و اعدادی چون ۱۶ هزار، ۳۳ هزار و … نیز در میان اخبار منتشر شد. اعدادی که موجب سردرگمی و البته نگرانی برخی از شهروندان از وضعیت ایمنی در ساختمان‌های شهر تهران نیز شد. همین اعداد متعدد سبب شد تا موضوع را از مسئولان مربوطه در سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهر تهران و نیز سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران پیگیری کنیم.

تهران ۳۳ هزار ساختمان نا ایمن دارد؟

یکی از اعدادی که بارها در کنار عبارت ساختمان نا ایمن در خبرها دیده شده، عدد ۳۳ هزار است. عددی که از سوی سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهر تهران اعلام شده است. قدرت الله محمدی، مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهر تهران در این باره به ایسنا می‌گوید: «این عدد مربوط به پایش ایمنی ساختمان‌های شهر تهران است. اقدامی که از سال ۹۵ به بعد آغاز شد و همکاران ما داوطلبانه کاری را آغاز کردند که در جریان آن توانستند  ۳۳ هزار ساختمان را در شهر تهران پایش کنند.

این ساختمان‌ها بر اساس ضوابط آتش‌نشانی و وضعیت ایمنی به چهار گروه ایمنی دسته‌بندی شدند که دسته اول آن ساختمان‌های بسیار پرخطر بود که همین ۱۲۹ ساختمانی است که عدد آن اعلام شده و البته تعداد آن در حال حاضر به ۱۱۹ ساختمان رسیده است. دسته دوم ساختمان‌های پرخطر، دسته سوم ساختمان‌های میان‌خطر و دسته آخر ساختمان‌های کم خطر است.»

محمدی ادامه می‌دهد: «اینطور نیست که مردم تصور کنند این ۳۳ هزار ساختمان نا ایمن است و دیگر کسی نباید وارد آن شود. ما اقداماتمان را برای ایمن‌سازی ساختمان‌ها آغاز کردیم و خوشبختانه با پیگیری‌های انجام شده و ورود دستگاه قضا به موضوع، تعداد ۱۰ ساختمان از ۱۲۹ ساختمان بسیار پرخطر ایمن سازی شدند که تا پایان سال تعداد آنها به ۱۰۰ ساختمان کاهش  پیدا می‌کند، اما مردم باید توجه کنند که فرآیند ایمن‌سازی زمان‌بر است، به خصوص اینکه این موضوع سال‌ها رها شده بود.»

به گفته او در دسته بندی انجام شده از ایمنی این ساختمان‌ها در حال حاضر ۱۱۹ ساختمان در گروه بسیار پرخطر جای می‌گیرند که مالکان آنها نیز احضار شده و توصیه‌های لازم به آنان داده شد. این افراد باید ایمنی در ساختمان‌های خود را ارتقا دهند و اگر به آن توجه نکنند بار اول انشعابات ساختمان قطع خواهد شد و در صورت عدم ارتقا ایمنی، این‌بار ساختمان با دستور قضایی پلمب خواهد شد.

تهران

ماجرای ایمنی ۱۶ هزار ساختمان در تهران چیست؟

عدد دیگر ۱۶ هزار است که از سوی سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران اعلام شده و نحوه نادرست انعکاس آن در برخی رسانه‌ها سبب این تصور شده که تهران ۱۶ هزار ساختمان نا ایمن و خطرناک دارد. موضوعی که علی نصیری، رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران آن را نادرست می‌داند.

او در این باره به ایسنا می‌گوید: «  ببینید در مورد ایمنی ساختمان‌ها ما با توجه به بضاعت و محدودیت بودجه‌ای که داشتیم، کار را اولویت بندی کردیم. در واقع با این بضاعت که ریالی بودجه برای این کار اختصاص داده نشده است، ما دستگاه‌ها را یک جورهایی در فشار گذاشتیم که پای کار بیایند و آنها هم از کارمندان موجودشان برای ارزیابی ایمنی ساختمان‌ها استفاده کردند.»

وی ادامه می‌دهد: «خب در این شرایط ما که نمی‌توانستیم برویم و تمام ساختمان‌های تهران را بررسی کنیم. اصلا محدودیت بودجه  و زمان و … به ما این اجازه را نمی‌داد، پس چه کار کردیم؟ آمدیم و ساختمان‌ها را اولویت بندی کردیم و گفتیم که اولویت با ساختمان‌های مهم و اماکن پرتجمع و ساختمان‌های بلند باشد. ساختمان‌های بلندمرتبه هم تعریف خاص خودش را دارد و یعنی ساختمان‌هایی با بیش از شش طبقه و بیش از پنج هزار متر مربع مساحت. تعریف ساختمان‌های مهم هم طبق همان تعاریفی است که در آئین نامه ۲۸۰۰ بند “ج” و “د” آمده است.»

نصیری درباره اینکه چه ساختمان‌هایی مشمول بند “ج” و “د” آئین‌نامه ۲۸۰۰ می‌شود نیز می‌گوید: «به طورکلی ساختمان‌هایی که قابل استفاده بودن آنها پس از وقوع زلزله اهمیت خاص دارد و وقفه در بهره‌برداری از آنها غیر مستقیم موجب افزایش تلفات و خسارات می‌شود؛ مانند بیمارستان‌ها و درمانگاه‌ها، مراکز آتش‌نشانی، مراکز و تاسیسات آبرسانی، ساختمان‌های نیروگاه‌ها و تاسیسات برق رسانی، برج‌های مراقبت فرودگاه‌ها، مراکز مخابرات، رادیو و تلویزیون، تاسیسات نظامی و انتظامی، مراکز کمک رسانی .

بطور کلی تمام ساختمان‌هایی که استفاده از آنها در نجات و امداد موثر است و نیز ساختمان‌ها و تاسیساتی است که خرابی آنها موجب انتشار گسترده مواد سمی و مضر در کوتاه مدت و درازمدت برای محیط زیست می‌شوند، مانند کارخانه‌های تولید کننده مواد شیمیایی خاص جزو این موارد است. علاوه بر آن ساختمان‌های پرتجمع مانند ورزشگاه‌ها، پاساژها، دانشگاه‌ها، مراکز اداری خاص و … نیز جزو این بخش قرار دارند.»

رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران ادامه می‌دهد: «حالا با توجه به آنچه که گفتم ما آمدیم و یک فهرستی از ساختمان‌ها تهیه کردیم. دقت کنید این فهرست به معنای فهرست ساختمان‌های نا ایمن نیست، بلکه فهرست ساختمان‌های مهمی است که لازم است ایمنی‌ آن از سوی تیم‌های مشترک که برای هر یک از مناطق ۲۲ گانه در نظر گرفته‌ایم، بررسی شود. این ۱۶ هزار ساختمان نا ایمن نیستند، بلکه ما آنها را جزو اولویت قرار دادیم تا ایمنی‌شان را بررسی کنیم و ممکن است پس از پایان بررسی اصلا متوجه شویم که یک درصدی از این ساختمان‌ها ایمنی خیلی خوبی هم داشتند.»

وی می‌افزاید: «ما این لیست را با کمک سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران و… درآوردیم و در دستورکار داریم که از دانه به دانه آنها بازدید کنیم. نمایندگانی از هفت دستگاه عضو تیم‌های بازرسی از این ساختمان‌ها هستند و ما بر اساس چک لیست‌های موجود ایمنی این ساختمان‌ها را هم از نظر حریق و هم از نظر سازه‌ای مورد بررسی قرار می‌دهیم.»

به نظر می‌رسد که اعلام اعداد مختلف و برخی بی‌دقتی‌ها در نسبت دادن این اعداد به ساختمان‌های ناایمن در شهر تهران سبب نگرانی در میان برخی از مردم شده و از طرفی، بخشی دیگر از مردم را نیز دچار نوعی به اعتمادی کرده است. آنچه که پیداست بی‌اطلاعی از تعداد دقیق ساختمان‌های نا ایمن در پایتخت است.

موضوعی که با اتمام طرح آغاز شده از سوی سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران حداقل منجر به اعلام آماری رسمی از تعداد ساختمان‌های نا ایمن «مهم» در تهران خواهد شد. در حال حاضر اما تنها آمار رسمی از وضعیت ایمنی ساختمان‌های شهر تهران همان ۱۲۹ موردی است که حالا به ۱۱۹ مورد کاهش یافته و البته اسامی آنها هنوز به طور رسمی اعلام نشده است

راه حل های مبتنی بر طبیعت برای کاهش خطرات بلایا: چشم انداز آفریقا

راه حل های مبتنی بر طبیعت برای کاهش خطرات بلایا: چشم انداز آفریقا

راه‌حل‌های مبتنی بر طبیعت، که به تنوع زیستی سالم وابسته هستند، کمک‌های اساسی به کاهش خطر بلایا می‌کنند و وسیله‌ای مؤثر برای تغییرات دگرگونی هستند. این گفتگوی آنلاین علمی-سیاست فرصتی برای تقویت گفتگوی منطقه‌ای در مورد سیاست‌های موجود و شیوه‌های اجرای رویکردهای مبتنی بر طبیعت برای کاهش خطر بلایا (DRR) و چالش‌های آن‌ها و کشف پتانسیل آن‌ها در آفریقا بود. در 4-5 اکتبر 2022 توسط یونسکو، PERIPERI U و کارشناسان دانشگاه بولونیا (ایتالیا) به عنوان بخشی از اجرای پروژه OPERANDUM با بودجه اتحادیه اروپا برگزار شد.

نمایندگان 13 کشور آفریقایی – الجزایر، اتیوپی، کنیا، لیبریا، ماداگاسکار، موریس، نامیبیا، نیجریه، رواندا، آفریقای جنوبی، تونس، اوگاندا و جمهوری متحد تانزانیا – به تبادل نظر، تجربیات و درس های آموخته شده در مورد راه حل های مبتنی بر طبیعت برای کاهش خطر بلایا در آفریقا این کارگاه فضایی را برای این نمایندگان، از جمله مقامات دولتی، دانشمندان ارشد و دانشگاهیان، تصمیم گیرندگان، کارشناسان بخش خصوصی و مشاوران ایجاد کرد تا دانش و شیوه های خوب را در سراسر منطقه آفریقا در مورد راه حل های مبتنی بر طبیعت به اشتراک بگذارند.

پروژه ها و ابتکارات ارائه شده، استقرار مداخلات مبتنی بر اکوسیستم را در سطح جامعه برای کاهش خطرات آب و هوا و ترویج حفاظت و مدیریت طبیعت برجسته می کند. علاوه بر این، این کارگاه به پتانسیل ارتقای پذیرش هماهنگ راه حل های مبتنی بر طبیعت برای کاهش خطر بلایا در منطقه متمرکز پرداخت. در این زمینه، موانع احتمالی و تسهیل‌کننده‌ها برای اجرای گسترده‌تر راهکارها مورد بررسی قرار گرفت. به طور خاص، چالش های کلیدی نهادی، سیاستی و فنی در هنگام اجرای راه حل های مبتنی بر طبیعت، مورد تاکید قرار گرفت. در پایان نیز توصیه هایی در خصوص نحوه غلبه بر شکاف های موجود در منطقه ارائه شد.

نمایندگان کشور فرصتی داشتند تا دیدگاه ها و تجربیات خود را در مورد راه حل های مبتنی بر طبیعت برای کاهش خطر بلایا به اشتراک بگذارند. شرکت‌کنندگان شکاف‌ها و موانع مشترک را برای اجرای راه‌حل‌های مبتنی بر طبیعت در سراسر کشورها تشخیص دادند.

هماهنگ‌کننده پروژه OPERANDUM (آزمایشگاه‌های فضای باز برای راه‌حل‌های مبتنی بر طبیعت برای مدیریت خطرات آب‌وهواشناسی) با بودجه اتحادیه اروپا، بینش‌های کلیدی را در مورد چالش‌ها و درس‌های آموخته‌شده بر اساس مطالعات موردی در مناطق روستایی مناطق اروپایی ارائه کرد. این بحث ها ارزش به اشتراک گذاری بین منطقه ای رویکردها و مثال ها را برجسته کردند و به پتانسیل تکرار و تطبیق مفاهیم و پارادایم های ارائه شده پرداختند.

بر اساس دو میزگرد، جلسات موازی و یک نظرسنجی آنلاین در زمینه زمینه منطقه‌ای راه‌حل‌های مبتنی بر طبیعت، شکاف‌ها و نیازهای فنی، نهادی و سیاستی شناسایی شد و توصیه‌هایی برای ارتقای پذیرش راه‌حل‌های مبتنی بر طبیعت برای سازگاری با بلایا و تغییرات آب و هوایی در کشور تدوین شد. منطقه.

نتایج حاصل از بحث های این کارگاه برای تهیه یک نقشه راه مشترک برای افزایش و جذب پایدار راه حل های مبتنی بر طبیعت برای کاهش خطر بلایا در آفریقا استفاده خواهد شد. به طور خاص برای:

تقویت نهادی و تقویت سیاست
پشتیبانی از ظرفیت، بازگشایی راه‌حل‌های مبتنی بر طبیعت و نشان دادن اینکه در چه زمینه‌هایی می‌توان آنها را پیاده‌سازی کرد،
ارائه یک مرکز یادگیری و بهترین شیوه ها، و
انتشار راه حل های مبتنی بر طبیعت در سراسر قاره
نقشه راه راهنمایی عملی برای اجرای راه حل های مبتنی بر طبیعت، از طریق مجموعه ای از توصیه های متناسب با زمینه منطقه ای ارائه می کند. همچنین می‌توان از نتایج برای استخراج توصیه‌های کلی در مورد تقویت راه‌حل‌های مبتنی بر طبیعت در سطح جهانی استفاده کرد.

پس از تکمیل این کارگاه موفق، تیم کاهش خطر بلایای یونسکو و دفتر منطقه ای یونسکو در شرق آفریقا با هدف راه اندازی مجموعه ای از اقدامات خوب حاصل از این کارگاه هستند. تجزیه و تحلیل سیاست های مربوط به راه حل های مبتنی بر طبیعت همچنین ظرفیت کشورهای عضو را در اجرای راه حل های مبتنی بر طبیعت تقویت خواهد کرد.

برای دستیابی به دسترسی بالاتر در ظرفیت سازی، یونسکو با سایر سازمان های منطقه ای سازمان ملل متحد، UNDRR، UNEP و IUCN رایزنی خواهد کرد و فعالیت هایی را با هدف افزایش انعطاف پذیری جوامع آفریقایی با استفاده از خدمات اکوسیستم طراحی خواهد کرد.

راهنمای میدانی مدیریت خطر: این هفت عجایب شیطانی غرب

به دنبال راهنمای سفر با خطرات طبیعی شبح وار در این هالووین هستید؟ شما جای درست آمده اید!

راهنمای میدانی مدیریت خطر: این هفت عجایب شیطانی غرب

اگرچه بسیاری از مردم به دلیل سواحل درخشان، مسیرهای پیاده روی دیدنی و مناظر چشمگیر از ساحل غربی دیدن می کنند، اما این ساحل میزبان برخی از شگفتی های بد در قالب خطرات طبیعی متنوع است.

برای کمک به اینکه در این هالووین به جای ترسیدن احساس آمادگی کنید، در اینجا راهنمای هفت خطر طبیعی همراه با اطلاعاتی در مورد اینکه چگونه USGS با همکاری آژانس‌های شریک، علمی را برای کمک به شما در ایمن ماندن ارائه می‌کند، آورده شده است.

آتشفشان ها

این خطرات شیطانی می توانند درست جلوی چشمان ما پنهان شوند. یک ماموت به ظاهر زیبا در حال خواب به یک هیولای خطرناک غیرقابل کنترل تغییر شکل می دهد، زمین را تکان می دهد و آتش و خاکستر را به بیرون پرتاب می کند

خبر خوب: آتشفشان ها معمولاً برای بیدار شدن زمان می برد. دانشمندان می توانند اولین سیگنال های ناآرامی های آتشفشانی را شناسایی کنند تا به جوامع در معرض خطر هشدار دهند و زمانی را برای مقامات فراهم کنند تا طرح های واکنش اضطراری و اقدامات کاهشی را فعال کنند که می تواند جان انسان ها را نجات دهد و از اموال محافظت کند.

Picture5 0
یک زمین شناس نمونه ای از گدازه مذاب را از فوران کامواموآ جمع آوری می کند. عکس USGS توسط M. Patrick در 6 مارس 2011 گرفته شده است.

زمین لرزه (زلزله)

چه چیزی می تواند ترسناک تر از این باشد که بدانیم زمینی که روی آن ایستاده ایم می تواند هر لحظه حرکتی ناگهانی ایجاد کند؟

زلزله می تواند لوسترها را تکان دهد و مبلمان را جابجا کند. با این حال، آنها توسط نیروهای ماوراء طبیعی کنترل نمی شوند. بلکه زلزله در اثر لغزش ناگهانی روی یک گسل ایجاد می شود. صفحات تکتونیکی همیشه به آرامی در حال حرکت هستند اما ممکن است به دلیل اصطکاک در لبه های خود گیر کنند. هنگامی که تنش روی لبه بر اصطکاک غلبه می کند، زلزله انرژی را در امواجی آزاد می کند که در پوسته زمین حرکت می کنند و باعث لرزش ما می شوند.

برای کمک به آمادگی برای لرزش، می‌توانید با سیستم هشدار زودهنگام زلزله ShakeAlert که با برنامه‌ها و سیستم‌های تلفن همکاری می‌کند تا هشداری مبنی بر وقوع زلزله و نزدیک بودن لرزش به شما ارسال کند. صرف نظر از اینکه هشدار دریافت می کنید، لحظه ای که شروع به احساس لرزش زمین می کنید، می توانید یک اقدام محافظتی مانند رها کردن، پوشاندن و نگه داشتن آن انجام دهید! برای کمک به محافظت از خود در برابر اشیاء نزدیک که ممکن است به شما برخورد کنند. و چه کسی می‌داند، وقتی زیر میز هستید، یک پا را گرفته و سرتان را می‌پوشانید، ممکن است عنکبوت پا درازی را ببینید که تار مفصلی می‌بافد.

rotated gravestone 20141024 140713
سنگ قبر در قبرستان کنگره در واشنگتن دی سی، که در اثر لرزش زمین در طول زمین لرزه 5.8 ریشتری در نزدیکی Mineral، ویرجینیا، در 23 اوت 2011 چرخش یافت.

سونامی

نصیحت: اگر غول دیدی فرار کن! اما برای غلبه بر یک وحشت ساحل غربی، یعنی سونامی، به بیش از سرعت نیاز است. امواج سونامی می توانند در عرض چند دقیقه زمانی که توسط یک منبع محلی ایجاد می شوند و یا در عرض چند ساعت زمانی که توسط یک زلزله دور در سراسر اقیانوس ایجاد می شوند. بهترین راه برای فرار از این موجود له کننده این است که به مکان های بالاتر بروید.

بسیاری از جوامع ساحلی ایالات متحده توسط سونامی تهدید می شود و بلایای اخیر در سایر نقاط جهان نشان داده است که این امواج چقدر می توانند مخرب باشند. تحقیقات خطرات سونامی و سونامی USGS از مدیران اورژانس محلی و ایالتی در تلاش‌هایشان برای آماده‌سازی جوامع و کاهش اثرات بالقوه سونامی‌های آینده با مطالعه چگونگی و محل شکل‌گیری سونامی، فراوانی و اندازه سونامی‌های گذشته و چگونگی جوامع ساحلی حمایت می‌کند. در برابر خطرات سونامی آسیب پذیر است. USGS سونامی های اخیر، تاریخی و ماقبل تاریخ را برای درک بهتر تأثیرات، فرآیندها و علل مطالعه می کند.

IMG 0625
یک خانه به شدت آسیب دیده، یا بخشی از آن، در بالای آوار در باندا آچه در جزیره سوماترا قرار دارد. خسارات ناشی از یک سونامی عظیم و بسیار مخرب بود که توسط زمین لرزه ای به بزرگی 9.1 ریشتر در سواحل سوماترا در 26 دسامبر 2004 ایجاد شد.

آتش سوزی

ابرهای خاکستری تیره از دود را در بالای شعله های نئونی تصور کنید که توسط باد خشک و ترقه زنی ایجاد می شود. اگرچه به نظر می رسد آن صحنه از یک فیلم ترسناک برداشته شده است، اما در واقع واقعیتی است که اکنون بسیاری از مردم در سراسر کشور، به ویژه در غرب با آن روبرو هستند.

گرمای شدید و خشکسالی های طولانی تر از حد معمول باعث آتش سوزی های شدیدتر می شود. آتش‌سوزی‌ها نه تنها بر زندگی، خانه‌ها و معیشت مردم تأثیر می‌گذارند، بلکه می‌توانند اکوسیستم‌ها را از مزارع پر جنب و جوش پر از درختچه‌ها و درختان سبز به گورستانی از اسکلت‌های گیاهان زخمی تغییر دهند.

دانشمندان USGS در حال مطالعه این دگرگونی‌های اکوسیستم از آسمان و زمین برای درک بهتر علت، عواقب و مزایای آتش‌سوزی جنگلی برای کمک به پیشگیری و مدیریت رویدادهای بزرگتر و فاجعه‌بار هستند.

Slides 07 011 USGS%20photo%20courtesy%20of%20Keeley
آتش سوزی کالیفرنیای جنوبی

رانش زمین

این وحشت مکار، یکی از رایج‌ترین و مخرب‌ترین مخاطرات طبیعی در شمال غربی اقیانوس آرام، در تمام 50 ایالت و قلمرو ایالات متحده رخ می‌دهد، خسارتی بین 1 تا 2 میلیارد دلار به بار می‌آورد و به طور متوسط سالانه 25 قربانی را به دنبال دارد. نام های زیادی از جمله جریان زباله، جریان زمین، ریزش سنگ، جریان گل و لای، لغزش گل، لغزش و ریزش وجود دارد، اما مهم نیست که آنها را چه می نامید، رانش زمین می تواند هالووین شما را تحت الشعاع قرار دهد.

گسترش توسعه‌های شهری و تفریحی به مناطق دامنه تپه منجر به ایجاد جمعیت بیشتری می‌شود که هر ساله در معرض خطر رانش زمین قرار می‌گیرند. دانشمندان USGS این پدیده های لغزنده را مطالعه می کنند تا به جوامع کمک کنند ایمن بمانند. زمین لغزش معمولاً در ارتباط با سایر بلایای طبیعی بزرگ مانند زلزله، آتشفشانها، آتش‌سوزی‌ها و سیل‌ها رخ می‌دهد، اما عوامل مؤثر دیگری از جمله فرسایش رودخانه‌ها، یخچال‌های طبیعی یا امواج اقیانوس وجود دارد.

USGS MR Oso Aerial clipped adjusted
عکس هوایی مورب از زمین لغزش Oso، واشنگتن، که کل منطقه منبع زمین لغزش و مسیر را نشان می دهد. مکان: State Route 530, Oso, Washington

سیل

در اقدامی شایسته پوزئیدون عرفانی و قدرتمند، رودخانه های جوی می توانند با رها کردن مقدار زیادی آب، ویران کنند. اگرچه خدای یونانی آب مسئولیت این رویداد شدید آب و هوایی و سیل و رانش زمین را بر عهده نگرفته است، اما احتمالاً او را شگفت زده می کند که چگونه رودخانه های طولانی و باریک جوی می توانند به سواحل غربی اکثر قاره ها و خشکی ها برخورد کنند.

از آنجایی که تغییرات آب و هوایی (به خودی خود یک پدیده شبح آور) باعث رویدادهای آب و هوایی مکرر و شدیدتر مانند طوفان های شدید می شود، ما باید تأثیرات رودخانه های جوی قبلی را مطالعه کرده و از این اطلاعات برای اطلاع رسانی استراتژی های مدیریت سیل در آینده استفاده کنیم. USGS و شرکای آن “ARkStorm” را ایجاد کردند، یک سناریوی فاجعه طوفان در کالیفرنیا که اثرات بالقوه فیزیکی، اجتماعی و اقتصادی ناشی از طوفان‌های شدید را که می‌تواند با سیل و رانش زمین به دنبال داشته باشد را نشان می‌دهد.

Flooding TinkerCreek sm
تینکر کریک، بالاتر از گلید کریک (محل نظارت USGS 0205551614)، پس از طوفان در ژوئن 2020، سیل شدیدی را تجربه کرد. دانشمندان USGS این فیلم را از این نهر با سطح آب بسیار فراتر از اعماق طبیعی خود ثبت کردند.

طوفان ها، گردبادها و طوفان های موسمی

این هالووین از دانشمندان دیوانه ای که هیولاها را در آزمایشگاه خلق می کنند نترسید. در عوض، به دانشمندان USGS اعتماد کنید تا به شما هشدار و توصیه هایی در مورد چگونگی ایمن ماندن در برابر برخی از خطرناک ترین خطرات طبیعت ارائه کنند. اگرچه طوفان‌ها و طوفان‌های استوایی بزرگ‌ترین تهدید آب‌وهوایی برای فلوریدا کیز و آب‌های ساحلی آن به شمار می‌روند، ساحل غربی نسبت به آن حساس است: طوفان استوایی، که می‌تواند درختان و خانه‌ها را پاره کند و باعث ویرانی گسترده برای جوامع شود.

USGS علم و اطلاعات جامعی را ارائه می دهد که تصمیم گیرندگان، پاسخ دهندگان اضطراری، مدیران منابع و جوامع می توانند برای کمک به آنها در برابر طوفان ها استفاده کنند.

NOAAcoverage
تصاویر ماهواره ای طوفان ایان را درست قبل از سقوط در 30 سپتامبر نشان می دهد. تصاویر NOAA.

   نقش داده های مکانی و GIS در مدیریت بحران

GIS

ﺣﻮﺯﻩ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﻣﻜﺎﻧﻲ (GIS) ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﻭ ﻛﻠﻴﺪﻱﺗﺮﻳﻦ ﻣﻨـﺎﺑﻊ ﻣـﻮﺭﺩ ﻧﻴـﺎﺯ ﺑـﺮﺍﻱ ﻣـﺪﻳﺮﻳﺖ، ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪﺭﻳـﺰﻱ ﻭ ﺗﺼﻤﻴﻢﮔﻴﺮﻱ ﺑﻪ ﺷﻤﺎﺭ ﻣﻲﺭﻭﺩ. ﺍﻫﻤﻴﺖ ﺍﻳﻦ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﺗﺎ ﺣﺪﻱ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺭﻛـﻦ ﭼﻬـﺎﺭﻡ ﺩﺭ ﺗﺼﻤﻴﻢﮔﻴﺮﻱ ﺩﺭ ﻛﻨﺎﺭ ﺳﻪ ﺭﻛﻦ ﺩﻳﮕﺮ ﻳﻌﻨﻲ ﺯﻣﺎﻥ، ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻭ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻳﺎﺩ ﻣﻲﺷﻮﺩ.

ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﺑﺰﺭﮔﺘﺮﻳﻦ ﻧﻘﺎﻁ ﺿﻌﻒ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺑﺤﺮﺍﻥ، ﻋﺪﻡ ﺩﺳﺘﺮﺳﻲ ﻭ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﺪﻳﺮﺍﻥ ﺍﺯ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﺻﺤﻴﺢ ﻭ ﺑﻬﻨﮕﺎﻡ ﺩﺭ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺑﺎ ﻭﺿﻌﻴﺖ ﺟﺎﺭﻱ ﺑﺤﺮﺍﻥ ﺍﺯ ﺣﻴﺚ ﻭﺳﻌﺖ ﺑﺤﺮﺍﻥ، ﺍﻓـﺮﺍﺩ ﻭ ﺗﺎﺳﻴﺴـﺎﺕ ﺗﺤـﺖ ﺗـﺎﺛﻴﺮ، ﻣﻴـﺰﺍﻥ ﻣﻨـﺎﺑﻊ ﻭ ﺍﻣﻜﺎﻧـﺎﺕ ﻣﻮﺟﻮﺩ، ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻭ ﺍﻣﻜﺎﻧﺎﺕ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻴﺎﺯ، ﺭﺍﻩﻫﺎ ﻭ ﺭﻭﺵﻫﺎﻱ ﻣﻤﻜﻦ ﺍﻣﺪﺍﺩﺭﺳﺎﻧﻲ، ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥﻫﺎ ﻭ ﮔﺮﻭﻩﻫـﺎﻱ ﻛـﺎﺭﻱ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺍﻣﺪﺍﺩﺭﺳﺎﻥ ﺩﺭ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻭ… ﺍﺳﺖ.

ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺭﺍﺳﺘﺎ ﺩﺭ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﮔﺰﺍﺭﺵ ﺑﻪ ﻣﻌﺮﻓـﻲ ﺗﻜﻨﻴـﻚ ﻫـﺎﻱ ﺗﻮﻟﻴـﺪ ﻭ ﺟﻤـﻊ ﺁﻭﺭﻱ ﺩﺍﺩﻩ ﻫـﺎﻱ ﻣﻜـﺎﻧﻲ ﻭ ﻧﻘـﺶ ﺳﻴﺴـﺘﻢ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﻣﻜﺎﻧﻲ ﺩﺭ ﺣﻮﺯﻩ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺑﺤﺮﺍﻥ ﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ.

ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﺴﺌﻠﻪ

ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﺑﺰﺭﮔﺘﺮﻳﻦ ﻧﻘﺎﻁ ﺿﻌﻒ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺑﺤﺮﺍﻥ، ﻋﺪﻡ ﺩﺳﺘﺮﺳﻲ ﻭ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﺪﻳﺮﺍﻥ ﺍﺯ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﺻﺤﻴﺢ ﻭ ﺑﻬﻨﮕﺎﻡ ﺩﺭ  ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺑﺎ ﻭﺿﻌﻴﺖ ﺟﺎﺭﻱ ﺑﺤﺮﺍﻥ ﺍﺯ ﺣﻴﺚ ﻭﺳﻌﺖ ﺑﺤﺮﺍﻥ، ﺍﻓـﺮﺍﺩ ﻭ ﺗﺎﺳﻴﺴـﺎﺕ ﺗﺤـﺖ ﺗـﺎﺛﻴﺮ، ﻣﻴـﺰﺍﻥ ﻣﻨـﺎﺑﻊ ﻭ ﺍﻣﻜﺎﻧـﺎﺕ  ﻣﻮﺟﻮﺩ، ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻭ ﺍﻣﻜﺎﻧﺎﺕ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻴﺎﺯ، ﺭﺍﻩﻫﺎ ﻭ ﺭﻭﺵﻫﺎﻱ ﻣﻤﻜﻦ ﺍﻣﺪﺍﺩﺭﺳﺎﻧﻲ، ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥﻫﺎ ﻭ ﮔﺮﻭﻩﻫـﺎﻱ ﻛـﺎﺭﻱ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺍﻣﺪﺍﺩﺭﺳﺎﻥ ﺩﺭ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻭ… ﺍﺳﺖ.

ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺣﻮﺯﻩ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﻣﻜﺎﻧﻲ (GIS) ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﻭ ﻛﻠﻴﺪﻱﺗﺮﻳﻦ ﻣﻨـﺎﺑﻊ ﻣـﻮﺭﺩ ﻧﻴـﺎﺯ ﺑـﺮﺍﻱ ﻣـﺪﻳﺮﻳﺖ، ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪﺭﻳـﺰﻱ ﻭ  ﺗﺼﻤﻴﻢﮔﻴﺮﻱ ﺑﻪ ﺷﻤﺎﺭ ﻣﻲﺭﻭﺩ. ﺍﻫﻤﻴﺖ ﺍﻳﻦ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﺗﺎ ﺣﺪﻱ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺭﻛـﻦ ﭼﻬـﺎﺭﻡ ﺩﺭ ﺗﺼﻤﻴﻢﮔﻴﺮﻱ ﺩﺭ ﻛﻨﺎﺭ ﺳﻪ ﺭﻛﻦ ﺩﻳﮕﺮ ﻳﻌﻨﻲ ﺯﻣﺎﻥ، ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻭ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻳﺎﺩ ﻣﻲﺷﻮﺩ.

ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺭﺍﺳﺘﺎ ﺩﺭ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﮔﺰﺍﺭﺵ ﺑﻪ ﻣﻌﺮﻓـﻲ ﺗﻜﻨﻴـﻚ ﻫـﺎﻱ ﺗﻮﻟﻴـﺪ ﻭ ﺟﻤـﻊ ﺁﻭﺭﻱ ﺩﺍﺩﻩ ﻫـﺎﻱ ﻣﻜـﺎﻧﻲ ﻭ ﻧﻘـﺶ ﺳﻴﺴـﺘﻢ اﻃﻼﻋﺎﺕ ﻣﻜﺎﻧﻲ ﺩﺭ ﺣﻮﺯﻩ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺑﺤﺮﺍﻥ ﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ.

ﺩﺍﺩﻩ ﻣﻜﺎﻧﻲ

ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﺗﻌﺮﻳﻒ، ﻫﺮ ﺩﺍﺩﻩ ﻗﺎﺑﻞ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﺩﺭ ﻳﻚ ﻧﻘﺸﻪ ﺩﺍﺭﺍﻱ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﺨﺘﺼﺎﺕ ﻳﺎ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﻣﺮﺑـﻮﻁ ﺑـﻪ ﻣﻮﻗﻌﻴـﺖ، ﺷـﻜﻞ ﻋﻮﺍﺭﺽ ﺟﻐﺮﺍﻓﻴﺎﻳﻲ ﻭ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺑﻴﻦ ﺁﻧﻬﺎ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﺭﺍﻳﺞ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻣﺨﺘﺼﺎﺕ ﻭ ﺗﻮﭘﻮﻟـﻮﮊﻱ ﺫﺧﻴـﺮﻩ ﻣﻴﺸـﻮﺩ، ﺭﺍ ﺩﺍﺩﻩ ﻣﻜﺎﻧﻲ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ. ﺑﻄﻮﺭ ﻣﺜﺎﻝ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻭﻗﻮﻉ ﻳﻚ ﺯﻣﻴﻦ ﻟﺮﺯﻩ ﻳﺎ ﺁﺗﺶﺳﻮﺯﻱ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﻪ ﻳﻚ ﻋـﺪﺩ ﺩﺭ ﻳـﻚ ﺳﻴﺴـﺘﻢ ﻣﺨﺘﺼﺎﺕ ﻣﻨﺘﺴﺐ ﺷﻮﺩ. ﺍﻳﻦ ﻋﺪﺩ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻣﺨﺘﺼﺎﺕ ﺁﻥ ﻣﺤﻞ (ﺩﺭ ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﺨﺘﺼﺎﺕ ﻣﺤﻠـﻲ ﻳـﺎ ﺟﻬـﺎﻧﻲ) ﻳـﻚ ﺩﺍﺩﻩ ﻣﻜﺎﻧﻲ ﻣﺤﺴﻮﺏ ﻣﻴﺸﻮﺩ.

ﺗﻜﻨﻴﻚ ﻫﺎﻱ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺩﺍﺩﻩ ﻫﺎﻱ ﻣﻜﺎﻧﻲ

ﮊﺋﻮﻣﺎﺗﻴﻚ ﻋﻠﻢ ﺟﻤﻊﺁﻭﺭﻱ، ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻭ ﺗﻔﺴﻴﺮ ﺩﺍﺩﻩﻫﺎ، ﺑﻮﻳﮋﻩ ﺩﺍﺩﻩﻫﺎﻱ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﺯﻣﻴﻦ ﻭ ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ ﻣـﺪﻝﺳـﺎﺯﻱ،  ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻭ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺩﺍﺩﻩ ﻫﺎﻱ ﻣﻜﺎﻧﻲ (ﺯﻣﻴﻦ ﻣﺮﺟﻊ) ﺍﺳﺖ .

ﺑﻄـﻮﺭ ﻛﻠـﻲ ﻧﻘﺸـﻪﺑـﺮﺩﺍﺭﻱ ﻋﻠـﻢ ﻭ ﺗﻜﻨﻮﻟـﻮﮊﻱ ﻣﺮﺑـﻮﻁ ﺑـﻪ ﻭﻳﮋﮔـﻲ ﻭ ﺳـﺎﺧﺘﺎﺭ ﺩﺍﺩﻩﻫـﺎﻱ ﻣﻜـﺎﻧﻲ ، ﺭﻭﺷـﻬﺎﻱ ﺍﺧـﺬ ،  ﺳﺎﺯﻣﺎﻧﺪﻫﻲ، ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪﻱ، ﺑﺮﺭﺳﻲ ﻛﻴﻔﻴﺖ، ﺗﺤﻠﻴﻞ، ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ، ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻭ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﻴﺎﺯ ﺳﺎﺧﺘﺎﺭﻱ ﺑـﺮﺍﻱ ﺍﺳـﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺍﻳـﻦ  ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. ﺩﺍﺩﻩ ﻫﺎﻱ ﻣﻜﺎﻧﻲ ﺍﺯ ﻃﻴﻒ ﻭﺳﻴﻌﻲ ﺍﺯ ﻋﻠﻮﻡ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮﻛﺪﺍﻡ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺗﺼـﻮﻳﺮﻱ ﺍﺯ   ﺟﻬﺎﻥ ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﻴﺮﺩ. ﺍﻳﻦ ﻋﻠﻮﻡ ﻋﺒﺎﺭﺗﻨﺪ ﺍﺯ :

ﺳﻨﺠﺶ ﺍﺯ ﺩﻭﺭ ( Remote Sensing ) : ﺍﺳﺎﺱ ﺳﻨﺠﺶ ﺍﺯ ﺩﻭﺭ، ﻣﺎﻫﻮﺍﺭﻩ ﻫـﺎﻱ ﺗﺼـﻮﻳﺮﺑﺮﺩﺍﺭﻱ ﻣﺴـﺘﻘﺮ ﺩﺭ ﺑـﺎﻻﻱ ﺳـﻄﺢ  ﺯﻣﻴﻦ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ. ﺁﻳﻜﻮﻧﻮﺱ ، ۲ ﺍﺳﭙﺎﺕ ۳ ﻭ ﻟﻨﺪﺳﺖ ۴ ﺍﺯ ﻣﺎﻫﻮﺍﺭﻩﻫﺎﻱ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺳﻨﺠﺶ ﺍﺯ ﺩﻭﺭ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ.ﺳـﻨﺠﺶ ﺍﺯ  ﺩﻭﺭ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩﻫﺎﻱ ﮔﺴﺘﺮﺩﻩﺍﻱ ﺩﺭ ﺑﺮﺁﻭﺭﺩ ﺧﺴﺎﺭﺍﺕ ﻭ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺑﺤﺮﺍﻥ ﺩﺍﺭﺩ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺮﺑﺮﺩﺍﺭﻱ  ﻣﺎﻫﻮﺍﺭﻩ ﺍﻱ ﺍﭘﺘﻴﻜﻲ ﺍﺷﺎﺭﻩ ﻛﺮﺩ.

ﺩﺍﺩﻩﻫﺎﻱ ﻣﻜﺎﻧﻲ ﺍﺧﺬ ﺷﺪﻩ ﺍﺯ ﻣﺎﻫﻮﺍﺭﻩﻫﺎﻱ ﺳﻨﺠﺶ، ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﻨﺪ ﺩﺭ ﺭﺩﮔﻴﺮﻱ ﻃﻮﻓﺎﻧﻬﺎﻱ ﺳﻬﻤﮕﻴﻦ، ﺁﺗﺶ ﺳﻮﺯﻳﻬﺎ، ﺳﻴﻞ  ﻭ ﻇﻐﻴﺎﻥ ﺭﻭﺩﺧﺎﻧﻪﻫﺎ، ﺁﺗﺸﻔﺸﺎﻧﻬﺎ، ﮔﺮﺩ ﻭ ﻏﺒﺎﺭ ﻭ ﺩﻭﺩ، ﺯﻟﺰﻟﻪ ﻭ ﺗﺨﻤﻴﻦ ﻭﻗـﻮﻉ ﻣﺠـﺪﺩ ﺁﻥ، ﻓﺮﺳـﺎﻳﺶ ﺳـﺎﺣﻠﻲ ﻭ ﭘـﻴﺶ  ﺑﻴﻨﻲ ﻣﻬﺎﺟﺮﺕ ﺁﻓﺎﺕ ﻛﻤﻚ ﺷﺎﻳﺎﻧﻲ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ.  

 ﻓﺘـﻮﮔﺮﺍﻣﺘﺮﻱ : ﻋﻜﺴـﺒﺮﺩﺍﺭﻱ ﺍﺯ ﻃﺮﻳـﻖ ﻫﻮﺍﭘﻴﻤـﺎ ﻭ ﺗﻬﻴـﻪ ﻧﻘﺸـﻪ ﺍﺯ ﻋﻜـﺲﻫـﺎﻱ ﺗﻬﻴـﻪ ﺷـﺪﻩ ﺍﺯ ﺍﺻـﻮﻝ ﻓﺘـﻮﮔﺮﺍﻣﺘﺮﻱ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ.ﺗﺼﺎﻭﻳﺮ ﻫـﻮﺍﻳﻲ ﺩﺭ ﺣـﻮﺯﻩ ﺭﺍﻫﺒـﺮﻱ ﺗـﻴﻢﻫـﺎﻱ ﻭﺍﻛـﻨﺶ ﺍﺿـﻄﺮﺍﺭﻱ، ﺗﺸـﺨﻴﺺ ﻣﻜـﺎﻥﻫـﺎ ﺑـﺎ ﻧﺎﭘﺎﻳـﺪﺍﺭﻱﻫـﺎﻱ ﮊﺋﻮﺗﻜﻨﻴﻜﻲ، ﺁﺷﻜﺎﺭﺳﺎﺯﻱ ﻧﺸﺖ ﻣﻮﺍﺩ ﺧﻄﺮﻧﺎﻙ، ﺑﺮﺁﻭﺭﺩ ﻣﻴـﺰﺍﻥ ﺗﻐﻴﻴـﺮﺍﺕ ﻭ ﺗﺨﺮﻳـﺐ ﭘـﺲ ﺍﺯ ﺯﻟﺰﻟـﻪ، ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪﺭﻳـﺰﻱ ﺑﺎﺯﺳﺎﺯﻱ، ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﺑﺤﺮﺍﻥ ﻭ ﻣﺴﺘﻨﺪﺳﺎﺯﻱ ﺳﻮﺍﻧﺢ ﻣﻴﺘﻮﺍﻧﺪ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩ ﺯﻳﺎﺩﻱ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ.

ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎﻱ ﻫﻮﺍﻳﻲ ﻟﻴﺰﺭﻱ ﻳﻜﻲ ﺩﻳﮕﺮ ﺍﺯ ﺍﺑﺰﺍﺭﻫﺎﻳﺴﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻣﺪﻝﺳﺎﺯﻱ ﺳﻪﺑﻌﺪﻱ ﺷﻬﺮﻫﺎ، ﻭﺿﻌﻴﺖ ﺳـﺎﺧﺘﺎﺭﻱ ﻳـﻚ ﺷﻬﺮ (ﺑﺎﻓﺖ ﻭ ﺗﻮﭘﻮﮔﺮﺍﻓﻲ) ﻛﺎﺭﺑﺮﺩ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻥﻫﺎ ﻭ ﺗﻐﻴﻴﺮﺍﺕ ﺷﻬﺮﻱ ﻣﺮﺗﺒﺎً ﺑﻪ ﺑﺎﻧﻚ ﺍﻃﻼﻋـﺎﺗﻲ ﻭﺍﺭﺩ ﻭ ﺗﺼﺤﻴﺢ ﺷﻮﺩ، ﮔﺰﺍﺭﺷﻲ ﺍﺯ ﻭﺿﻌﻴﺖ ﻓﻌﻠﻲ ﻭ ﺗﻐﻴﻴﺮﺍﺕ ﺣـﺎﺩﺙ ﺷـﺪﻩ ﺭﺍ ﻣـﻲﺗﻮﺍﻧـﺪ ﺍﺭﺍﺋـﻪ ﻛﻨـﺪ. ﺍﻣـﺮﻭﺯﻩ ﺑﻴﺸـﺘﺮ ﺷﻬﺮﻫﺎﻱ ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ ﺩﺭ ﺣﺎﻝ ﺗﺪﻭﻳﻦ ﻭ ﺗﻜﻤﻴﻞ ﻧﻘﺸﻪﻫﺎﻱ ﺧﻄﺮ ﻭ ﺧﻄﺮﭘﺬﻳﺮﻱ ﺳﻪ ﺑﻌﺪﻱﺍﻧﺪ ﻛـﻪ ﺍﺭﺗﺒـﺎﻁ ﺑﺼـﺮﻱ ﻗـﻮﻱ ﻭ ﺗﺎﺛﻴﺮﮔﺬﺍﺭﻱ ﺭﺍ ﺩﺭﻣﻴﺎﻥ ﻣﺮﺩﻡ ﻭ ﻣﺴﺌﻮﻻﻥ ﺩﺍﺭﻧﺪ.

ﺩﺭ ﺣﻮﺯﻩ ﺭﻭﺳﺘﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺗﻌﺪﺍﺩ ﺑﻴﺸﻤﺎﺭﻱ ﺍﺯ ﺭﻭﺳﺘﺎﻫﺎ ﻭ ﺷﻬﺮﺳـﺘﺎﻧﻬﺎﻱ ﺍﻳـﺮﺍﻥ ﺯﻳـﺮ ۱۰۰۰ ﻫﻜﺘـﺎﺭ ﻣﺴـﺎﺣﺖ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﻭ ﺑﺴﻴﺎﺭﻱ ﺍﺯ ﺁﻧﻬﺎ ﺣﺘﻲ ﺯﻳﺮ ۲۰۰ ﻫﻜﺘﺎﺭ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﺩﺍﺭﻧﺪ، ﺑﺎ ﺍﺳـﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﻳـﻚ ﻋﻤـﻮﺩ ﭘـﺮﻭﺍﺯ ﺑـﺪﻭﻥ ﺳﺮﻧﺸـﻴﻦ ﺩﺭ ﻣﺪﺕ ﺯﻣﺎﻥ ﻛﻮﺗﺎﻫﻲ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻥ ﺑﺎ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺣﺪﺍﻗﻞ ﻳﻚ ﺭﻭﺳﺘﺎ ﻳﺎ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎﻥ ۳۰۰ ﻫﻜﺘـﺎﺭﻱ ﺭﺍ ﺗﺤـﺖ ﭘﻮﺷـﺶ ﻧﻘﺸﻪ ﺑﺮﺩﺍﺭﻱ ﻫﻮﺍﻳﻲ ﺑﺎ ﻣﻘﻴﺎﺱ ﺑﺎﻻ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩﻩ ﻭ ﺳﺮﻳﻌﺎً ﻋﻜﺲ ﻧﻘﺸﻪ ﻫﻮﺍﻳﻲ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻧﻤﻮﺩ.

ﺍﻳﻦ ﻭﺳﻴﻠﻪ ﻛﻤﻚ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺑﺰﺭﮔﻲ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﻗﺒﻞ ﻭ ﺑﻌـﺪ ﺍﺯ ﺑﺤـﺮﺍﻥ ﺩﺭ ﻳـﻚ ﺭﻭﺳـﺘﺎ ﻣـﻲ ﺑﺎﺷـﺪ، ﺑﻠﻜـﻪ ﺑـﻪ ﻣـﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷـﻬﺮﻱ ﻭ ﺭﻭﺳﺘﺎﻳﻲ ﺍﻳﻦ ﺍﻣﻜﺎﻥ ﺭﺍ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺩﺍﺩ ﻛﻪ ﺑﺘﻮﺍﻧﻨﺪ ﻳﻚ ﻋﻜﺲ ﻧﻘﺸﻪ ﻛﺎﻣﻼً ﻭﺍﺿﺢ ﻭ ﺑـﻪﺭﻭﺯ ﺍﺯ ﺷـﻬﺮ ﻭ ﻳـﺎ ﺭﻭﺳـﺘﺎ ﺩﺍﺷـﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ.

ﺍﻣﺮﻭﺯﻩ ﻋﻜﺴﺒﺮﺩﺍﺭﻱ ﻫﻮﺍﻳﻲ ﺍﻏﻠﺐ ﺑﻪﻃﻮﺭ ﺭﻗﻮﻣﻲ، ﺑﺎ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺑﺎﻻ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻣﻲﮔﻴﺮﺩ ﻛـﻪ ﺍﻳـﻦ ﺗﺼـﺎﻭﻳﺮ ﻣﻌﻤـﻮﻻً ﺩﺭ ﺳﻮﺍﻧﺢ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺯﻟﺰﻟﻪ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩ ﺑﺴﻴﺎﺭﻱ ﺩﺍﺭﺩ. ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﺑﻪ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩ ﻓﺮﺍﻭﺍﻥ ﻋﻜﺲﻫـﺎﻱ ﻫـﻮﺍﻳﻲ ﺗﻬﻴـﻪ ﺷﺪﻩ ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻧﻘﺸﻪﺑﺮﺩﺍﺭﻱ ﻛﺸﻮﺭ ﻭ ﺗﺼﺎﻭﻳﺮ ﻣﺎﻫﻮﺍﺭﻩﺍﻱ Quick bird ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺯﻟﺰﻟﻪ ۱۳۸۲ ﺑﻢ ﺍﺷﺎﺭﻩ ﻛﺮﺩ.

ﻧﻘﺸﻪ ﺑﺮﺩﺍﺭﻱ ﺯﻣﻴﻨﻲ : ﺑﻪ ﻋﻠﻢ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩﮔﻴﺮﻱ ﺩﻗﻴﻖ ﻭ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻧﺴﺒﻲ ﻳﺎ ﻣﻄﻠﻖ ﻋﻮﺍﺭﺽ ﺭﻭﻱ ﺳﻄﺢ ﺯﻣﻴﻦ ﺍﻃﻼﻕ ﻣﻲﺷﻮﺩ.

ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺳﺎﺩﻩ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺮﺩﺍﺷﺖ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﻫﺪﻑ، ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﺨﺘﺼﺎﺕ ﻧﻘﺎﻁ ﺩﺭ ﺳﻪ ﺑﻌﺪ ﺍﺳﺖ. ﻣﺨﺘﺼﺎﺕ ﻣﻄﻠـﻮﺏ ﻣـﻲﺗﻮﺍﻧـﺪ ﻣﺨﺘﺼﺎﺕ ﺩﻛﺎﺭﺗﻲ XYZ ﻭ ﻳﺎ ﻣﺨﺘﺼﺎﺕ ﻋﺮﺽ ﻭ ﻃﻮﻝ ﺟﻐﺮﺍﻓﻴـﺎﻳﻲ ﺑﺎﺷـﺪ. ﻣﻌﻤـﻮﻻً ﻋﻤﻠﻴـﺎﺕ ﻧﻘﺸـﻪﺑـﺮﺩﺍﺭﻱ ﺷـﺎﻣﻞ ﺩﻭ ﻣﺮﺣﻠـﻪ ﺑﺮﺩﺍﺷﺖ (ﻳﺎ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩﮔﻴﺮﻱ) ﻭ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻭ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻛﺎﺭ ﺍﺳﺖ. ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻛﺎﺭ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺗﻬﺎﻱ ﺁﻧﺎﻟﻮﮒ (ﻧﻘﺸﻪ، ﻣﻘﺎﻃﻊ ﻃﻮﻟﻲ ﻭ ﻋﺮﺿـﻲ ﻭ (… ﻭ ﻳﺎ ﺭﻗﻮﻣﻲ (ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺟﺪﻭﻝﻫﺎ، ﻣﺪﻝﻫﺎﻱ ﺭﻗﻮﻣﻲ ﺯﻣﻴﻦ) ﺍﺭﺍﺋﻪ ﻣﻲﮔﺮﺩﺩ.


ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻣﺎﻫﻮﺍﺭﻩ ﺍﻱ ﺟﻬﺎﻧﻲ ( GPS ) : ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻣﺎﻫﻮﺍﺭﻩ ﺍﻱ، ﺷﺒﻜﻪﺍﻱ ﻣﺘﺸﻜﻞ ﺍﺯ ﻣﺎﻫﻮﺍﺭﻩﻫـﺎ ﻭ ﺍﻳﺴﺘﮕﺎﻩﻫﺎﻱ ﻛﻨﺘﺮﻝ ﺯﻣﻴﻨﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻴﺘﻮﺍﻥ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺍﻣﻮﺍﺝ ﺍﺭﺳﺎﻟﻲ ﻣﺎﻫﻮﺍﺭﻩﻫﺎ، ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻧﻘﺎﻁ ﺩﺭ ﺳﻄﺢ، ﻳـﺎ ﺩﺭ ﻧﺰﺩﻳﻜﻲ ﺳﻄﺢ ﺯﻣﻴﻦ ﺭﺍ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﺮﺩ. GPS ﻳﺎ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖﻳﺎﺏ ﺟﻬـﺎﻧﻲ، ﺳﻴﺴـﺘﻢ ﺭﺍﻫﺒـﺮﻱ ﻭ ﻣﺴـﻴﺮﻳﺎﺑﻲ ﻣـﺎﻫﻮﺍﺭﻩﺍﻱ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺷﺒﻜﻪﺍﻱ ﺑﺎ ﺣﺪﺍﻗﻞ ۲۴ ﻣﺎﻫﻮﺍﺭﻩ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ.

ﺍﻳـﻦ ﻣـﺎﻫﻮﺍﺭﻩﻫـﺎ ﺑـﻪ ﺳـﻔﺎﺭﺵ ﻭﺯﺍﺭﺕ ﺩﻓـﺎﻉ ﺍﻳـﺎﻻﺕ ﻣﺘﺤﺪﻩ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻭ ﺩﺭ ﻣﺪﺍﺭ ﺯﻣﻴﻦ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩﺍﻧﺪ. GPS ﺩﺭ ﺍﺑﺘﺪﺍ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﺼﺎﺭﻑ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺗﻬﻴﻪ ﺷـﺪ ﻭﻟـﻲ ﺍﺯ ﺳـﺎﻝ ۱۹۸۰ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺁﻥ ﺁﺯﺍﺩ ﺷﺪ. ﺧﺪﻣﺎﺕ ﺍﻳﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺩﺭ ﻫﺮ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﺁﺏ ﻭ ﻫﻮﺍﻳﻲ ﻭ ﺩﺭ ﻫـﺮ ﻧﻘﻄـﻪ ﺍﺯ ﻛـﺮﻩ ﺯﻣـﻴﻦ ﺩﺭ ﺗﻤﺎﻡ ﺷﺒﺎﻧﻪﺭﻭﺯ ﺩﺭ ﺩﺳﺘﺮﺱ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺭﺍﻳﮕﺎﻥ ﺍﺳﺖ.

ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ GPS ، ﺩﻭ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺩﻳﮕﺮ ﻧﻴﺰ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ: ﺳﻴﺴﺘﻢ ﮔﻠﻮﻧﺎﺱ ﻛﻪ ﺍﻛﻨﻮﻥ ﺑﻪﺩﺳﺖ ﻛﺸـﻮﺭ ﺭﻭﺳـﻴﻪ ﺍﺩﺍﺭﻩ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﮔﺎﻟﻴﻠﻪ ﻛﻪ ﻛﺸﻮﺭﻫﺎﻱ ﺍﺭﻭﭘﺎﺋﻲ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻱ ﻭﺍﺑﺴﺘﻪ ﻧﺒﻮﺩﻥ ﺑـﻪ ﺳﻴﺴـﺘﻢ ﺁﻣﺮﻳﻜـﺎﺋﻲ GPS ﺳـﺎﺧﺘﻪ ﺍﻧﺪ.ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻗﻄﻊ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎﻱ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖﻳﺎﺑﻲ ﻧﻴﺎﺯﻣﻨﺪ ﺩﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ ﮔﻴﺮﻧﺪﻩﻫـﺎﻱ ﻣﺨـﺘﺺ ﺩﺭﻳﺎﻓـﺖ ﺍﻣـﻮﺍﺝ ﺁﻧﻬﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺫﻳﻞ ﻧﻤﺎﻳﻲ ﺍﺯ ﺷﺒﻜﻪ ﻣﺎﻫﻮﺍﺭﻩ ﻫﺎﻱ GPS ﺭﺍ ﻧﺸﺎﻥ ﻣﻴﺪﻫﺪ.

ﺑﺤﺮﺍﻥ ﻭ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺁﻥ

ﺑﺤﺮﺍﻥ ﺣﺎﺩﺛﻪﺍﻱ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻭ ﻳﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﺑﺸﺮ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ ﻭ ﻓﺰﺁﻳﻨﺪﻩ ﺑـﻪ ﻭﺟـﻮﺩ ﻣـﻲﺁﻳـﺪ. ﺑـﺮ ﺍﺳـﺎﺱ ﻣﻨﺸﺎء ﺧﻄﺮﺍﺕ، ﺑﻼﻳﺎ ﺭﺍ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻥ ﺑﻪ ﺳﻪ ﮔﺮﻭﻩ ﺍﺻﻠﻲ ﺑﻼﻳﺎﻱ ﻃﺒﻴﻌﻲ، ﺣـﻮﺍﺩﺙ ﺗﻜﻨﻮﻟـﻮﮊﻳﻜﻲ ﻭ ﻓﺠـﺎﻳﻊ ﺍﻧﺴـﺎﻧﻲ ﻃﺒﻘـﻪ ﺑﻨﺪﻱ ﻛﺮﺩ . ﺯﻟﺰﻟﻪ، ﺳﻴﻞ، ﻃﻮﻓﺎﻥ ﺑﺎﺩ، ﺧﺸﻜﺴـﺎﻟﻲ، ﻭ ﺁﺗـﺶ ﺳـﻮﺯﻱ ﭼﻨـﺪ ﻣﺜـﺎﻝ ﺍﺯ ﺑﻼﻳـﺎﻱ ﻃﺒﻴﻌـﻲ ﻫﺴـﺘﻨﺪ.

ﺣـﻮﺍﺩﺙ ﺻﻨﻌﺘﻲ، ﺣﻮﺍﺩﺙ ﺣﻤﻞ ﻭ ﻧﻘﻞ (ﺍﺗﻮﻣﺒﻴﻞ، ﻫﻮﺍﺑﺮﺩ، ﻗﻄﺎﺭ (… ﻭ ﺍﻧﻔﺠﺎﺭ ﺑﻤﺐ ﭼﻨﺪ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺍﺯ ﺑﻼﻳﺎﻱ ﺗﻜﻨﻮﻟﻮﮊﻳﻚ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻭ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫﺎﻱ ﺗﺮﻭﺭﻳﺴﺘﻲ ﺭﺍ ﻣﻴﺘﻮﺍﻥ ﺩﺭ ﺯﻣﺮﻩ ﻓﺠﺎﻳﻊ ﺍﻧﺴﺎﻧﻲ ﺩﺭﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ.
ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺑﺤﺮﺍﻥ ﺑﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺍﻗﺪﺍﻣﺎﺗﻲ ﺍﻃﻼﻕ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﻭﻗﻮﻉ، ﺩﺭ ﺣﻴﻦ ﻭﻗﻮﻉ ﻭ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﻭﻗﻮﻉ ﺳﺎﻧﺤﻪ، ﺟﻬﺖ ﻛﺎﻫﺶ ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺁﺛﺎﺭ ﻭ ﻋﻮﺍﺭﺽ ﺁﻥ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻣﻲﮔﻴﺮﺩ.

ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺑﺤﺮﺍﻥ، ﻓﺮﺍﻳﻨﺪ ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ ﺭﻳـﺰﻱ، ﻋﻤﻠﻜـﺮﺩ ﻣﻘﺎﻣـﺎﺕ ،ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ ﻫﺎﻱ ﺍﺟﺮﺍﻳﻲ ﺩﻭﻟﺘﻲ ﻭ ﻏﻴﺮ ﺩﻭﻟﺘﻲ، ﺷﻬﺮﺩﺍﺭﻱ ﻭ ﻋﻤﻮﻡ ﺍﺳﺖ، ﺑﺎ ﻣﺸﺎﻫﺪﻩ ﺗﺠﺰﻳﻪ ﻭ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺑﺤﺮﺍﻧﻬﺎ، ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻳﻜﭙﺎﺭﭼﻪ ﻭ ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ،ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺍﺑﺰﺍﺭ ﻫﺎﻱ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺗﻼﺵ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ﺍﺯ ﺑﺤﺮﺍﻧﻬـﺎ ﭘـﻴﺶ ﮔﻴـﺮﻱ ﻭ ﺯﻣﻴﻨـﻪ ﺭﻓـﻊ ﺁﻥ ﺭﺍ ﻓﺮﺍﻫﻢ ﺳﺎﺯﻧﺪ .

ﻫﺪﻑ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺑﺤﺮﺍﻥ ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ ﻭ ﺳﺎﺯﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﻛﻠﻴﻪ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺩﻭﻟﺘﻲ ﻭ ﻏﻴﺮ ﺩﻭﻟﺘﻲ، ﻋﻮﺍﻣـﻞ ﺫﻳـﺮﺑﻂ ﺩﺭ ﻣﺤﻴﻂ ﺑﺤﺮﺍﻥ ﺑﻪ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺭﻳﺰﻱ، ﺍﺗﺨﺎﺫ ﺳﻴﺎﺳﺖ ﻫﺎﻱ ﻻﺯﻡ ﻭ ﺿﺮﻭﺭﻱ ﺍﺳﺖ.

ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺑﺤﺮﺍﻥ، ﭼﺮﺧﻪ ﺍﻱ ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻫﺪﻑ ﻧﺠﺎﺕ ﺟﺎﻥ ﻭ ﻣﺎﻝ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺍﺯ ﺁﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﻫﺪﻑ ﺁﻣﺎﺩﻩ ﺷﺪﻥ ﺑـﺮﺍﻱ ﺑﺤﺮﺍﻥ ﺑﻌﺪﻱ ﺍﺳﺖ، ﺑﺮﺍﻱ ﻛﻨﺘﺮﻝ ﺑﺤﺮﺍﻥ ﻭ ﺭﻓﻊ ﺁﻥ ﻧﻴﺎﺯ ﺑـﻪ ﺁﻣـﺎﺩﮔﻲ ﺍﺯ ﭘـﻴﺶ ﻭ ﺍﻟﮕـﻮﻱ ﺍﺯ ﭘـﻴﺶ ﺗﻌﻴـﻴﻦ ﺷـﺪﻩ ﺑـﺮﺍﻱ ﻳﻜﭙﺎﺭﭼﮕﻲ ﻭ ﮔﺮﺩﺵ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ، ﺳﺎﺯﻣﺎﻧﺪﻫﻲ، ﺗﺼﻤﻴﻢﮔﻴﺮﻱ، ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﺭﻳﺰﻱ ﻭ ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ.

3

ﺗﺒﻴﻴﻦ ﺿﺮﻭﺭﺕ ﺩﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﻣﻜﺎﻧﻲ

ﭼﻪ ﺧﻄﺮﺍﺗﻲ ﻳﻚ ﺷﻬﺮ ﻳﺎ ﻳﻚ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺭﺍ ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻣﻴﻜﻨﺪ ﻭ ﺍﻳﻦ ﺧﻄﺮﺍﺕ ﻛﺠﺎﻫﺎ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﻧﺪ. ﻛـﺪﺍﻡ ﺳـﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎ ﺍﺣﺘﻤـﺎﻝ ﺗﺨﺮﻳﺐﺷﺎﻥ ﺩﺭ ﺍﺛﺮ ﺯﻟﺰﻟﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ؟ﭼﻪ ﺗﻌﺪﺍﺩ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺩﺭ ﻣﺤﺪﻭﺩﻩ ﺳﻴﻞ ﮔﻴﺮ ﺷﻬﺮ ﺳﻜﻮﻧﺖ ﺩﺍﺭﻧـﺪ؟ ﺁﻣـﺎﺩﮔﻲ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﻳﻚ ﺳﺎﻧﺤﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺎ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺧﻄﺮﺍﺕ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺩﺭ ﻳﻚ ﻣﺤﻞ ﻭ ﻣﻴﺰﺍﻥ ﺍﻣﻼﻙ ﻭ ﺩﺍﺭﺍﺋﻴﻬﺎﻱ ﺍﻧﺴـﺎﻧﻲ ﻭ ﻓﻴﺰﻳﻜـﻲ ﺩﺭ ﺁﻥ ﻣﺤﻞ ﺁﻏﺎﺯ ﻣﻴﺸﻮﺩ.

ﻋﺪﻡ ﻭﺟﻮﺩ ﺍﻳﻦ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﺗﺎ ﻣﺪﻳﺮﺍﻥ ﻗﺎﺩﺭ ﺑﻪ ﺍﺗﺨﺎﺫ ﺗﺼﻤﻴﻤﺎﺕ ﺩﺭﺳﺖ ﻧﺸﻮﻧﺪ ﻛﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺁﻥ ﻛﻨﺪ ﺷـﺪﻥ ﺳﺮﻋﺖ ﺍﻣﺪﺍﺩﺭﺳﺎﻧﻲ، ﻧﺎﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ ﺩﺭ ﺗﺼﻤﻴﻤﺎﺕ ﻭ ﻓﻌﺎﻟﻴـﺖﻫـﺎ، ﻋـﺪﻡ ﺍﺳـﺘﻔﺎﺩﻩ ﺑﻬﻴﻨـﻪ ﺍﺯ ﻣﻨـﺎﺑﻊ ﻣﻮﺟـﻮﺩ ﻭ ﺑﻄـﻮﺭ ﻛﻠـﻲ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ ﻭ ﻧﺎﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﺑﺤﺮﺍﻥ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺿﺮﺭ ﻭ ﺧﺴﺎﺭﺍﺕ ﺟﺎﻧﻲ، ﻣﺎﻟﻲ ﻭ ﻋﺎﻃﻔﻲ ﺟﺒﺮﺍﻥ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ ﺁﻥ ﺩﺭ ﻭﻫﻠـﻪ ﺍﻭﻝ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻣﺮﺩﻡ ﺁﺳﻴﺐ ﺩﻳﺪﻩ ﺍﺳﺖ.


ﻗﺴﻤﺖ ﺍﻋﻈﻢ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻴﺎﺯ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺑﺤﺮﺍﻥ، ﺑﻪ ﻣﻜﺎﻥ ﻳﺎ ﻣﻮﻗﻌﻴﺘﻲ ﺧﺎﺹ ﺑﺮ ﺭﻭﻱ ﺯﻣﻴﻦ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﻣﻲ ﺷـﻮﻧﺪ، ﻟـﺬﺍ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﻣﻜﺎﻧﻲ (GIS) ﻭ ﺑﻮﻳﮋﻩ ﻓﻨﺎﻭﺭﻳﻬﺎﻱ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﺟﻬﺖ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﻴـﺮﻱ ﮔﺮﻭﻫـﻲ ﻣـﺪﻳﺮﻳﺖ ﺑﺤـﺮﺍﻥ ﺑﺴـﻴﺎﺭ ﺿـﺮﻭﺭﻱ ﻣـﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ .

ﺍﻣﺎ ﺑﺎ ﻭﺟﻮﺩ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻘﺸﻲ، ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺕ ﮔﻮﻳﺎﻱ ﺁﻥ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺣﺎﻝ ﺣﺎﺿـﺮ ﻣﺸـﻜﻼﺕ ﻣﺘﻌـﺪﺩﻱ ﺩﺭ ﺍﺭﺗﺒـﺎﻁ ﺑﺎﺗﻮﻟﻴـﺪ ﻭ ﺟﻤﻊ ﺁﻭﺭﻱ، ﺍﻧﺘﺸﺎﺭ، ﺩﺳﺘﺮﺳﻲ ﻭ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺩﺍﺩﻩ ﻫﺎﻱ ﻣﻜﺎﻧﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﺍﻋﺘﻤـﺎﺩ، ﺩﻗﻴـﻖ ﻭ ﺑﻬﻨﮕـﺎﻡ ﺑـﺮﺍﻱ ﻣـﺪﻳﺮﻳﺖ ﺑﺤـﺮﺍﻥ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ. ﻣﺸﻜﻼﺕ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﺩﺍﺩﻩ ﻫﺎﻱ ﻣﻜﺎﻧﻲ (GIS) ، ﭘﺲ ﺍﺯ ﺑﺮﻭﺯ ﺑﺤـﺮﺍﻥ ﻭ ﺩﺭ ﺯﻣـﺎﻥ ﭘﺎﺳـﺨﮕﻮﻳﻲ ﺑـﻪ ﺑﺤـﺮﺍﻥ ﺧﻴﻠـﻲ ﺟﺪﻱ ﺗﺮ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ.

ﺩﺭ ﺟﺮﻳﺎﻥ ﻳﻚ ﺑﺤﺮﺍﻥ، ﻭﺍﻛﻨﺶ ﻣﻮﺛﺮ ﻣﺘﻀﻤﻦ ﺗﻬﻴﻪ ﻧﻘﺸﻪ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﺣﺎﺩﺛﻪ، ﺑﺮﭘﺎ ﻛﺮﺩﻥ ﻣﻘﺪﻣﺎﺕ، ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻭ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻃﺮﺡ ﻫﺎﻱ ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﻭ ﺍﺟﺮﺍﻱ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﺍﻱ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﺍﺯ ﺟﺎﻥ ﻭ ﻣﺎﻝ ﻭ ﻣﺤﻴﻂ ﻣﻲﺑﺎﺷـﺪ.

ﻧﻤـﻲﺗـﻮﺍﻥ ﺑﻼﻳـﺎﻱ ﻃﺒﻴﻌـﻲ ﺭﺍ ﺭﻳﺸﻪ ﻛﻦ ﻛﺮﺩ، ﻭﻟﻲ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﺿﺮﺭﻫﺎ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻃﺮﻳﻖ ﺁﮔﺎﻫﻲ ﺑﺠﺎ ﻭ ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻊ ﺍﺯ ﺑﻼﻳﺎﻱ ﻣﺤﺘﻤﻞ ﻭ ﺍﺛﺮﺍﺕ ﺁﻥ ﻭ ﺑـﺎ ﺗﻮﺳـﻌﻪ ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺸﺪﺍﺭ ﺩﻫﻨﺪﻩ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻭ ﺁﻣﺎﺩﻩ ﺳﺎﺯ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺑﻼﻳﺎ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺗﻜﻨﻮﻟﻮﮊﻱ ﺟﻐﺮﺍﻓﻴﺎﻳﻲ، ﻛﺎﻫﺶ ﺩﺍﺩ.

ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺭﺍﺳﺘﺎ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺷﺒﻜﻪﻫﺎﻱ ﺍﻃﻼﻋﺎﺗﻲ (GIS) ﻳﻜﭙﺎﺭﭼﻪ ﻭ ﮔﺴﺘﺮﺩﻩ ﻛﻪ ﺑﺘﻮﺍﻧﺪ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻴـﺎﺯ ﻣـﺪﻳﺮﻳﺖ ﺑﺤـﺮﺍﻥ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻫﺮ ﺯﻣﺎﻥ ﻭ ﺩﺭ ﻫﺮ ﻣﻜﺎﻥ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﺪﻳﺮﺍﻥ ﻭ ﺳﻴﺎﺳﺘﮕﺬﺍﺭﺍﻥ ﺍﻣﺮ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺑﺤﺮﺍﻥ ﻓﺮﺁﻫﻢ ﺁﻭﺭﺩ، ﺍﻣﺮﻱ ﺣﻴﺎﺗﻲ ﺍﺳﺖ. ﺑﻌـﻼﻭﻩ ﺑﻪ ﺍﺷﺘﺮﺍﻙﮔﺬﺍﺭﻱ ﺗﺠﺮﺑﻴﺎﺕ ﻭ ﺩﺳﺘﻮﺭﺍﻟﻌﻤﻞﻫﺎﻱ ﺍﺟﺮﺍﻳﻲ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺑﺤﺮﺍﻥ ﻧﻴﺰ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﺨﺸﻲ ﺍﺯ ﻣﺎﻣﻮﺭﻳـﺖ ﺷﺒﻜﻪ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﺑﺤﺮﺍﻥ ﺑﺎﺷﺪ.

ﻃﻴﻒ ﻭﺳﻴﻊ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﻣﻜﺎﻧﻲ (GIS) ﻣﻮ ﺭﺩ ﻧﻴﺎﺯ ﺩﺭ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺣـﻮﺍﺩﺙ، ﺳـﺒﺐ ﺷـﺪﻩ ﺍﺳـﺖ ﻛـﻪ ﻫـﻴﭻ ﻳـﻚ ﺍﺯ ﺳـﺎﺯﻣﺎﻥ ﻫـﺎ ﻭ ﻧﻬﺎﺩﻫﺎﻱ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﻧﺘﻮﺍﻧﻨﺪ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﻣﻜﺎﻧﻲ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻴﺎﺯﺷـﺎﻥ ﺭﺍ ﭘـﻴﺶ ﻭ ﺑﻼﻓﺎﺻـﻠﻪ ﭘـﺲ ﺍﺯ ﻭﻗـﻮﻉ ﺣﺎﺩﺛـﻪ ﺟﻤـﻊ ﺁﻭﺭﻱ ﻭ ﺭﻭﺯﺁﻣﺪ ﺳﺎﺯﻧﺪ. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﻳﻚ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮﺍﻥ ﻣﺘـﻮﻟﻲ ﺟﻤـﻊ ﺁﻭﺭﻱ ﻭ ﺭﻭﺯﺁﻣﺪﺳـﺎﺯﻱ ﺗﻤـﺎﻣﻲ ﺍﻃﻼﻋـﺎﺕ ﻣﻜﺎﻧﻲ (GIS) ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻴﺎﺯ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻫﺎ، ﺍﻣﻜﺎﻥ ﭘﺬﻳﺮ ﻧﻴﺴﺖ.

ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺭﻭ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻫﺎﻱ ﺩﺭﮔﻴﺮ ﺩﺭ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺣﻮﺍﺩﺙ ﺑﺎﻳﺪ ﺩﺭ ﻗﺎﻟـﺐ ﺯﻳﺮﺳﺎﺧﺘﻲ ﺍﺯ ﭘﻴﺶ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪﻩ، ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﻣﻜﺎﻧﻲ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻴﺎﺯ ﺭﺍ ﺟﻤﻊ ﺁﻭﺭﻱ ﻛﻨﻨﺪ ﻭ ﺑﺎ ﺑﻪ ﺍﺷﺘﺮﺍﻙ ﮔﺬﺍﺭﻱ ﺁﻥ، ﺯﻣﻴﻨـﻪ ﺩﺳﺘﺮﺳﻲ ﺳﺎﻳﺮ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻫﺎ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﺭﺍ ﻓـﺎﻫﻢ ﺁﻭﺭﻧـﺪ. ﺍﻳﺠـﺎﺩ ﻳـﻚ ﻣـﺪﻝ ﻣﺸـﺎﺭﻛﺘﻲ ﺑـﺮﺍﻱ ﺟﻤـﻊ ﺁﻭﺭﻱ ﻭ ﺑـﻪ ﺍﺷﺘﺮﺍﻙ ﮔﺬﺍﺭﻱ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﻣﻜﺎﻧﻲ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﻣﺸﻜﻼﺕ ﻧﺎﻣﺒﺮﺩﻩ ﺩﺭﺧﺼﻮﺹ ﺗﻮﻟﻴﺪ، ﺩﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ ﺍﻃﻼﻋـﺎﺕ ﻣﻜـﺎﻧﻲ (GIS) ﻭ ﺗﻮﺯﻳﻊ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﺪﻳﺮﺍﻥ ﺑﺮﻃﺮﻑ ﺳﺎﺯﺩ.  

ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺑﺎﺭﻩ ﺯﻳﺮ ﺳﺎﺧﺖ ﺩﺍﺩﻩ ﻣﻜﺎﻧﻲ ( SDI ) ﺑﻌﻨﻮﺍﻥ ﻓﻌـﺎﻟﻴﺘﻲ ﺟـﺪﻱ ﺩﺭ ﺩﻧﻴـﺎ ﺩﺭ ﺟﻬـﺖ ﻣـﺪﻳﺮﻳﺖ ﺩﺍﺩﻩﻫـﺎﻱ ﻣﻜـﺎﻧﻲ(GIS) ﻣﻄﺮﺡ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ. ﺯﻳﺮﺳﺎﺧﺖ ﺩﺍﺩﻩ ﻣﻜﺎﻧﻲ ﺭﻭﺷﻲ ﻧﻮ ﺩﺭ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺩﺍﺩﻩﻫﺎﻱ ﻣﻜﺎﻧﻲ ﺑﺎ ﺗﻜﻴﻪ ﺑﺮ ﻣﺸـﺎﺭﻛﺖ ﻭ ﻫﻤﻜـﺎﺭﻱ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥﻫﺎﻱ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺩﺭ ﺟﻤﻊﺁﻭﺭﻱ، ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎﻡﺭﺳﺎﻧﻲ، ﺫﺧﻴﺮﻩﺳﺎﺯﻱ ﻭ ﺑﻪ ﺍﺷﺘﺮﺍﻙﮔﺬﺍﺭﻱ ﺩﺍﺩﻩﻫﺎﻱ ﻣﻜﺎﻧﻲ ﺍﺳﺖ.

ﭼﺎﺭﭼﻮﺏﻫﺎﻱ ﺯﻳﺮﺳﺎﺧﺖ ﺩﺍﺩﻩ ﻣﻜﺎﻧﻲ ﺩﺍﺭﺍﻱ ﺍﺭﻛﺎﻥ ﺍﺻﻠﻲ: ﺩﺍﺩﻩﻫﺎ، ﺍﺳﺘﺎﻧﺪﺍﺭﺩﻫﺎ، ﺳﻴﺎﺳﺖﻫﺎ، ﺷﺒﻜﻪﻫـﺎﻱ ﺩﺳﺘﺮﺳـﻲ، ﻓﻨﺎﻭﺭﻱﻫﺎ، ﺳﺎﺯﻣﺎﻥﻫﺎ ﻭ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻭﺿﻊ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﻭ ﻧﻴﺎﺯﻣﻨﺪﻱﻫﺎ ﺩﺭ ﻫﺮ ﺭﻛﻦ ﻭ ﺑـﺮﺁﻭﺭﺩﻩ ﻛـﺮﺩﻥ ﺁﻧﻬـﺎ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﻳﻚ ﻣﺤﻴﻂ ﻣﺸﺎﺭﻛﺘﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻭ ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺩﺍﺩﻩﻫﺎﻱ ﻣﻜﺎﻧﻲ ﺩﺍﺷﺖ. ﭘـﺲ ﺑـﺎ ﻃﺮﺍﺣـﻲ ﻭ ﺍﻳﺠـﺎﺩ ﺍﻳﻦ ﭼﺎﺭﭼﻮﺏﻫﺎ ﺑﺮﺍﻱ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺑﺤﺮﺍﻥ، ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﺯﻳﺮﺳﺎﺧﺖ ﺍﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻴﺎﺯ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺑﺤﺮﺍﻥ ﺭﺍ ﻓﺮﺍﻫﻢ ﻛﺮﺩ.

ﺩﺭ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻫﺎ ﻭ ﺍﺭﮔﺎﻥ ﻫﺎﻱ ﺩﻭﻟﺘﻲ ﻭ ﻏﻴﺮ ﺩﻭﻟﺘﻲ ﺳﺎﻝ ﻫﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﻗﺪﺍﻡ ﺑﻪ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﭘﺎﻳﮕﺎﻩ ﻫﺎﻱ ﻣﻜﺎﻥ ﻣﺤﻮﺭ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ (GIS) ﻧﻤﻮﺩﻩ ﺍﻧﺪ ﺍﻣﺎ ﺗﺎﻛﻨﻮﻥ ﭘﺎﻳﮕﺎﻩ ﻓﻌﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﺘﻮﺍﻧﺪ ﺧﺪﻣﺎﺕ ﻻﺯﻡ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻣﺮﺩﻡ ﻭ ﻣﺪﻳﺮﺍﻥ ﻓﺮﺍﻫﻢ ﺳﺎﺯﺩ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﺩﺭ ﻫـﻴﭻ ﺷﻬﺮﻱ ﺍﺯ ﻛﺸﻮﺭ ﻭﺟﻮﺩ ﻧﺪﺍﺭﻧﺪ. ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﺩﻻﻳﻞ ﻋﺪﻡ ﻭﻗﻮﻉ ﺍﻳﻦ ﻣﻬﻢ ﺩﺭﻙ ﻧﺎﺩﺭﺳـﺖ ﺳـﺎﺯﻣﺎﻧﻬﺎ ﺍﺯ ﺿـﺮﻭﺭﺕ ﺗﺤﻠﻴـﻞ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻭ ﻓﺎﻳﺪﻩ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﺯﻣﺎﻥ ﺩﺭ ﻗﺎﻟﺐ ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﻨﺴﺠﻢ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﺟﻐﺮﺍﻓﻴﺎﻳﻲ ﺍﺳﺖ.

ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﺟﻐﺮﺍﻓﻴﺎﻳﻲ (GIS)

(GIS) ، ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺍﻱ ﻣﺘﺸﻜﻞ ﺍﺯ ﻧﺮﻡ ﺍﻓﺰﺍﺭ، ﺳﺨﺖ ﺍﻓﺰﺍﺭ، ﺩﺍﺩﻩ ﻫﺎﻱ ﻣﻜـﺎﻧﻲ ﻭﺗﻮﺻـﻴﻔﻲ، ﺭﻭﺷـﻬﺎ، ﻭ ﻛـﺎﺭﺑﺮﺍﻥ ﺁﻥ ﺍﺳـﺖ. ﻣﺰﻳﺖ ﻋﻤﺪﻩ (GIS) ﺑﺮ ﺭﻭﺵ ﭘﺎﻳﮕﺎﻩ ﺩﺍﺩﻩ ﻫﺎ ﻭ ﺳﺎﻳﺮ ﻧﺮﻡ ﺍﻓﺰﺍﺭﻫﺎﻱ ﺭﺍﻳﺎﻧﻪ ﺍﻱ ﮔﺮﺍﻓﻴﻜـﻲ ﺗﻮﺍﻧـﺎﺋﻲ ﺍﻧﺠـﺎﻡ ﺍﻧـﻮﺍﻉ ﺗﺠﺰﻳـﻪ ﻭ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻫﺎ ﻭ ﭘﺮﺩﺍﺯﺵ ﺩﺍﺩﻩ ﻫﺎﻱ ﻣﻜﺎﻧﻲ ﻭ ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ ﺑﺎ ﻫﻢ ﻭ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻳﻜﺠﺎ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ.

ﺑﻪ ﻋﺒﺎﺭﺗﻲ ﺩﻳﮕﺮ GIS ، ﻗﺎﺩﺭ ﺍﺳﺖ ﺩﺍﺩﻩﻫﺎﻱ ﻣﻜﺎﻧﻲ ﻭ ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ ﺭﺍ ﭘﺲ ﺍﺯ ﭘﺮﺩﺍﺯﺵ ﺑﻪ ﺍﻃﻼﻋـﺎﺕ ﺍﺭﺯﻧـﺪﻩ ﻭ ﻣـﻮﺭﺩ ﻧﻴـﺎﺯ ﻛﺎﺭﺑﺮﺍﻥ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻧﻤﺎﻳﺪ.

ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﺗﻤﺎﻡ ﻧﻴﺎﺯﻣﻨﺪﻱ ﻫﺎﻱ ﺭﻭﺯﺍﻧﻪ ﻣﺎ ﻭ ﭘﺮﺳﺶ ﻫﺎﺋﻲ ﺍﺯ ﻗﺒﻴﻞ ﻛﺠﺎ، ﭼﻪ ﻭﻗﺖ، ﭼﮕﻮﻧـﻪ ﻭ ﭼـﺮﺍ، ﻫﻤﮕﻲ ﺑﻄﻮﺭ ﺁﺷﻜﺎﺭ ﻳﺎ ﭘﻨﻬﺎﻥ ﺑﺎ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻣﻜﺎﻧﻲ ﺍﺷﻴﺎء ﻳﺎ ﺍﺷﺨﺎﺹ ﻣﺮﺑـﻮﻁ ﻣـﻲ ﮔﺮﺩﻧـﺪ، ﺑـﻪ ﻫﻤـﻴﻦ ﺩﻟﻴـﻞ ﺗﻬﻴـﻪ ﻧﻘﺸﻪ ﺭﻗﻮﻣﻲ ﺑﺨﺶ ﺍﺳﺎﺳﻲ (GIS) ﺭﺍ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲ ﺩﻫﺪ. (GIS) ﺩﺭ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺑﺤﺮﺍﻥ ﻭ ﺳﻮﺍﻧﺢ ﺍﻳﻦ ﺍﻣﻜﺎﻥ ﺭﺍ ﻓـﺮﺍﻫﻢ ﻣـﻲ ﺁﻭﺭﺩ ﺗـﺎ ﻛﻠﻴﻪ ﺩﺍﺩﻩ ﻫﺎﻱ ﻣﻜﺎﻧﻲ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﺑﻪ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﻓﺎﻛﺘﻮﺭﻫﺎﻱ ﺩﺧﻴﻞ ﺩﺭ ﻳﻚ ﺑﺎﻧﻚ ﺍﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﻭﺍﺣﺪ ﻛـﻪ ﺩﺍﺭﺍﻱ ﻳـﻚ ﺳﻴﺴـﺘﻢ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮﻱ ﺑﺮﺍﻱ ﺩﺍﺩﻩ ﻫﺎﻱ ﺭﻗﻮﻣﻲ ﺍﺳﺖ، ﺫﺧﻴﺮﻩ ﮔﺮﺩﺩ.

ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺕ ﻋﺪﻡ ﻭﺟﻮﺩ ﺍﻳﻦ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ(GIS)، ﻛﻠﻴـﻪ ﻣﺮﺍﻛـﺰ، ﺍﺩﺍﺭﺍﺕ، ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻫﺎ ﻭ ﻧﻬﺎﺩﻫﺎﻱ ﺩﻭﻟﺘﻲ ﻭ ﻣﺮﺩﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﺤـﻮﻱ ﺩﺭ ﺍﻣـﺮ ﻣـﺪﻳﺮﻳﺖ ﺑﺤـﺮﺍﻥ ﺩﺧﻴـﻞ ﻣـﻲ ﺑﺎﺷـﻨﺪ ﺑـﺎ ﻣﺸـﻜﻞ ﻋـﺪﻡ ﺩﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﺑﻪ ﺭﻭﺯ ﺩﺭ ﻣﺤﺪﻭﺩﻩ ﺷﻬﺮﻱ ﻣﻮﺍﺟﻪ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﺑﻮﺩ.

ﻛﻪ ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﻭﻗﻮﻉ ﺑﺤﺮﺍﻥ ﺍﻳﻦ ﻣﺴـﺎﻟﻪ ﺧـﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺿﺮﺭ ﻭ ﺯﻳﺎﻥ ﻫﺎﻱ ﺟﺎﻧﻲ ﻭ ﻣﺎﻟﻲ ﻧﻤﺎﻳﺎﻥ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻭ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻫﺮﮔﻮﻧـﻪ ﭘـﻴﺶ ﺑﻴﻨـﻲ، ﺑـﺮﺁﻭﺭﺩ، ﺗﺼـﻤﻴﻢ ﺳـﺎﺯﻱ ﻭ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﻴﺮﻱ ﻭ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺭﻳﺰﻱ ﺑﺮﺍﻱ ﻓﺎﺯﻫﺎﻱ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺑﺤﺮﺍﻥ ﺭﺍ ﺑﺎﻣﺸﻜﻞ ﻣﻮﺍﺟﻪ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﻛﺮﺩ.

ﺗﺠﺮﺑﻴﺎﺕ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩ GIS ﺩﺭ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺑﺤﺮﺍﻥ

ﺍﻣﺮﻭﺯﻩ ﺩﺭ ﺩﻧﻴﺎ ﺟﻤﻊﺁﻭﺭﻱ، ﺑﻪ ﺍﺷﺘﺮﺍﻙﮔﺬﺍﺭﻱ ﻭ ﺑﻪﺭﻭﺯﺭﺳﺎﻧﻲ ﺩﺍﺩﻩﻫﺎﻱ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻴﺎﺯ ﺩﺭ ﻫﻤﻪ ﺯﻣﻴﻨﻪﻫﺎ ﻋﻠـﻲﺍﻟﺨﺼـﻮﺹ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺑﺤﺮﺍﻥ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ GIS ﺗﺴﻬﻴﻞ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ. ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﭘﺮﻭﮊﻩﻫﺎﻱ ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﺩﺭ ﻛﺸﻮﺭﻫﺎﻱ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻥ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺍﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﺎ ﺗﻜﻤﻴﻞ ﺯﻳﺮﺳﺎﺧﺘﺎﺭﻫﺎﻱ ﻧﺮﻡ ﺍﻓﺰﺍﺭﻱ ﻭ ﺳـﺨﺖ ﺍﻓـﺰﺍﺭﻱ، ﺧـﺪﻣﺎﺕﺭﺳـﺎﻧﻲ ﺑﻬﺘﺮﻱ ﺩﺭ ﻣﻮﺍﻗﻊ ﺑﺤﺮﺍﻥ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﭘﺬﻳﺮﺩ.

ﺗﻌﺪﺍﺩ ﺯﻳﺎﺩﻱ ﺍﺯ ﺍﺑﺰﺍﺭﻫﺎﻱ ﻧـﺮﻡ ﺍﻓـﺰﺍﺭﻱ GIS ﻣﺒﻨـﺎ ﺗﻮﺳـﻂ ﺁﮊﺍﻧـﺲ ﻫـﺎﻱ ﺩﻭﻟﺘـﻲ ﺁﻣﺮﻳﻜﺎ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻭﺗﻮﺳﻌﻪ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ. ﺍﺯﺟﻤﻠﻪ ﺍﻳﻦ ﺍﺑﺰﺍﺭ ﻫﺎ ﻧـﺮﻡ ﺍﻓـﺰﺍﺭ HAZUS ﻣـﻲ ﺑﺎﺷـﺪ ﻛـﻪ ﺗﻮﺳـﻂ ﺁﮊﺍﻧـﺲ ﻓـﺪﺭﺍﻝ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺍﺿﻄﺮﺍﺭﻱ ( FEMA ) ﺩﺭ ﺍﻳﺎﻻﺕ ﻣﺘﺤﺪﻩ ﺁﻣﺮﻳﻜﺎ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ. ﺍﻳﻦ ﻧﺮﻡ ﺍﻓﺰﺍﺭ ﺩﺭ ﻣﺤﻴﻂ GIS ﺑﺮﺍﻱ ﻛﺎﻫﺶ ﺍﺛﺮﺍﺕ ﺣﻮﺍﺩﺙ ﻭ ﺑﺮﺁﻭﺭﺩ ﻣﻴﺰﺍﻥ ﺧﺴﺎﺭﺕ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ .

ﻧﺮﻡﺍﻓﺰﺍﺭ GIS ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺍﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﻧﻈﻴﺮ ﻣﻘﺎﻭﻣـﺖ ﺳـﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎ، ﺟـﻨﺲ ﺯﻣـﻴﻦ، ﻛـﺎﻧﻮﻥ ﻭ ﺑﺰﺭﮔـﻲ ﺯﻟﺰﻟـﻪ، ﺩﺍﺩﻩﻫـﺎﻱ ﺁﻣﺎﺭﻱ ﺑﻪ ﺍﺭﺯﻳﺎﺑﻲ ﺧﺴﺎﺭﺍﺕ ﻭﺍﺭﺩﻩ ﺍﺯ ﻗﺒﻴﻞ ﺗﺨﻤﻴﻦ ﺗﻌﺪﺍﺩ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻥﻫﺎﻱ ﺁﺳﻴﺐ ﺩﻳـﺪﻩ ﻭ ﻣﺠـﺮﻭﺣﻴﻦ، ﻣﻴـﺰﺍﻥ ﺗﺨﺮﻳـﺐ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺣﻤﻞ ﻭ ﻧﻘﻞ ﻭ ﺗﺎﺳﻴﺴﺎﺕ ﺯﻳﺮﺑﻨﺎﺋﻲ ﻣﻲﭘﺮﺩﺍﺯﺩ .

مدیریت ریسک در پروژه ها

image
مدیریت ریسک

پیشگفتار

مدیریت ریسک ﺷﺎﺧﻪ ﺟﺪﻳﺪي از ﻋﻠﻢ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ وﺟﻮد ﺟﻮان ﺑﻮدن آن، ﺑﻪﺳﺮﻋﺖ در ﺣﺎل ﮔﺴﺘﺮش و رﺷﺪ ﺑـﻮده و در اﻧﻮاع ﮔﺮاﻳﺶﻫﺎ ﻣﻮرد اﺳﺘﻘﺒﺎل ﻣﺘﺨﺼﺼﻴﻦ و ﻣﺪﻳﺮان ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ . اﻣﺮوزه مدیریت ریسک و ﮔﺮاﻳﺶﻫﺎي ﻣﺮﺑـﻮط ﺑـﻪ آن در ﮔﺴﺘﺮة وﺳﻴﻌﻲ از اﻣﻮر ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬاري، ﺗﺠﺎرت، ﺑﻴﻤﻪ، اﻳﻤﻨﻲ، ﺑﻬﺪاﺷﺖ و درﻣﺎن، ﭘﺮوژهﻫﺎي ﺻﻨﻌﺘﻲ و ﻋﻤﺮاﻧﻲ و ﺣﺘـﻲ ﻣﺴﺎﻳﻞ ﺳﻴﺎﺳﻲ و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺟﺎﻳﮕﺎه ﺧﻮد را ﭘﻴﺪا ﻛﺮده اﺳﺖ .

در اﻳﻦ راﺳـﺘﺎ، مدیریت ریسک ﺟﺎﻳﮕـﺎه وﻳﮋه اي در ﻣﺒﺎﺣﺚ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﭘﺮوژه داﺷﺘﻪ و رﻳﺸﻪﻫﺎي ﻣﺸﺘﺮﻛﻲ ﺑﺎ اﻳﻦ ﻣﺒﺎﺣﺚ دارد . وﻳﮋﮔﻲﻫﺎﻳﻲ ﭼﻮن ﻣﻨﺤﺼﺮﺑﻪﻓﺮد ﺑﻮدن ﭘﺮوژه و ﻋﺪم ﻗﻄﻌﻴﺖ در ﻓﺮﺿﻴﺎت ، اﻫﺪاف واﻟﺰاﻣﺎت ﭘﺮوژه و در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺤﻴﻄﻲ ﺣﺎﻛﻢ ﺑﺮ ﭘﺮوژه، رﻳﺸﻪ ﻫﺎي ﻋﺪم ﻗﻄﻌﻴﺖ و ﻣﻨـﺸﺎً ﺑﺮوز رﻳﺴﻚ در ﭘﺮوژه ﻫﺎﺳﺖ . ﮔﺴﺘﺮة ﻋﺪمﻗﻄﻌﻴﺖ در ﭘﺮوژه ﻫﺎ ﺑﺴﻴﺎر وﺳﻴﻊ اﺳﺖ و ﻣﻮاردي ﭼﻮن ﻋﺪمﻗﻄﻌﻴـﺖ در ﻣﺒـﺎﻧﻲ و ﺑﺮآوردﻫﺎي اوﻟﻴﻪ ﭘﺮوژه ، ﻋﺪمﻗﻄﻌﻴﺖ در ﻃﺮاﺣﻲ و ﺗﺪارﻛﺎت ﭘﺮوژه و ﻋﺪم ﻗﻄﻌﻴﺖ در اﻫﺪاف ﭘﺮوژه را در ﺑﺮﻣﻲ ﮔﻴﺮد . ﺷﺮاﻳﻂ ﭘﻴﺸﮕﻔﺘﻪ ﭘﺮوژه ﻫﺎ را رﻳﺴﻚ زا ﻣﻲﻛﻨﺪ و مدیریت ریسک را در ﭘﺮوژ ﻫﺎ ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ اﺟﺘﻨﺎب ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ .

ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻫﻤﻴﺖ و ﺟﺎﻳﮕﺎه وﻳﮋه مدیریت ریسک در ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﭘﺮوﮋه، ﻧﺒﻮد ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻓﺎرﺳﻲ ﭘﻴﺮاﻣﻮن اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع و وﻇﻴﻔﻪ و ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي و ﻧﻈﺎرت راﻫﺒﺮدي رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري، در اﻳﺠﺎد ﺑﺴﺘﺮ ﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي اﺟﺮاي ﺻﺤﻴﺢ و اﺻﻮﻟﻲ ﭘﺮوژهﻫﺎي ﻛﺸﻮر، ﺗﺪوﻳﻦ ﻛﺘﺎب » مدیریت ریسک در ﭘﺮوژهﻫﺎ « در دﺳﺘﻮر ﻛﺎر اﻳﻦ ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﻗﺮارﮔﺮﻓﺖ و ﻃﻲ ﻗﺮاردادي ﺑﺎ ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﭘﮋ وﻫﺸﻲ داﻧﺸﮕﺎه ﺷﻬﻴﺪ ﺑﻬﺸﺘﻲ ﻣﻮﺿﻮع ﺑﻪ اﻳﻦ داﻧﺸﮕﺎه واﮔﺬار ﮔﺮدﻳﺪ .

ﻛﺘﺎب ﺣﺎﺿﺮ ﺣﺎﺻﻞ ﺗﻼش ﮔﺮوه ﻣﻮﻟﻔﻴﻦ ﻛﺘﺎب ﻣﺘﺸﻜﻞ از آﻗﺎﻳﺎن دﻛﺘﺮ اﺣﺪ ﻧﻈﺮي ، ﻋﻀﻮ ﻫﻴﺌﺖ ﻋﻠﻤﻲ داﻧﺸﮕﺎه ﺷﻬﻴﺪ ﺑﻬﺸﺘﻲ، ﻣﻬﻨﺪس اﺣﺴﺎن ﻓﺮﺻﺖ ﻛﺎر و ﻣﻬﻨﺪس ﺑﻬﺮاد ﻛﻴﺎﻓﺮ و ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن ﻣﺸﺎور آوﻧﺪ ﻃﺮح ( ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻃﺮح ) و دﻓﺘﺮ اﻣﻮر ﻓﻨﻲ، ﺗﺪوﻳﻦ ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎ و ﻛﺎﻫﺶ ﺧﻄﺮﭘﺬﻳﺮي ﻧﺎﺷﻲ از زﻟﺰﻟﻪ ( دﻓﺘﺮ ﻣﺴﺌﻮل ) اﺳﺖ، ﻛﻪ از زﺣﻤﺎت آﻧﺎن ﻗﺪرداﻧﻲ و ﺗﺸﻜﺮ ﻣﻲﺷﻮد .

ﻛﺘﺎب در ده ﻓﺼﻞ ﻧﮕﺎﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ و ﺷﺎﻣﻞ ﺗﺸﺮﻳﺢ ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ و ﻣﺒﺎﻧﻲ مدیریت ریسک، ﺗﺒﻴﻴﻦ ﻓﺮاﻳﻨﺪ مدیریت ریسک ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي مدیریت ریسک، روش ﻫﺎي شناﺳﺎﻳﻲ رﻳﺴﻚ، ارزﻳﺎﺑﻲ ﻫﺎي ﻛﻴﻔﻲ و ﻛﻤﻲ رﻳﺴﻚ، ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﻳﻲ ﺑﻪ رﻳﺴﻚ و ﻧﺤﻮة ﭘﺎﻳﺶ، ﻛﻨﺘﺮل و ﺑﺎزﻧﮕﺮي مدیریت ریسک ﻣﻲﮔﺮدد . ﺿﻤﻨﺎً در ﻓﺼﻮل ﻫﺸﺖ و ﻧﻪ ﻛﺘﺎب، ﺟﺎﻳﮕﺎه مدیریت ریسک در ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﭘﺮوژه و ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻗﺮاردادﻫﺎ ﺗﺸﺮﻳﺢ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ . در ﭘﺎﻳﺎن ﻛﺘﺎب ﻧﻴﺰ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻧﻤﻮﻧﻪ از ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت رﻳﺴﻚ در ﭘﺮوژه ﻫﺎ اراﻳﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ . اﻣﻴﺪ ﻛﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﻣﻔﻴﺪ و ﻣﻮﺛﺮ واﻗﻊ ﮔﺮدد.

ﻣﺒﺎﻧﻲ مدیریت ریسک

مدیریت ریسک ﺷﺎﺧﻪ ﺟﺪﻳﺪي از ﻋﻠﻢ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ در در ﮔﺴﺘﺮة ﻣﺘﻨﻮﻋﻲ از اﻧﻮاع ﮔﺮاﻳﺶ ﻫﺎ از ﺟﻤﻠﻪ اﻣﻮر ﻣـﺎﻟﻲ و ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬاري، ﺗﺠﺎرت، ﺑﻴﻤﻪ، اﻳﻤﻨﻲ، ﺑﻬﺪاﺷﺖ و درﻣﺎن، ﭘﺮوژهﻫـﺎي ﺻـﻨﻌﺘﻲ و ﻋﻤﺮاﻧـﻲ و ﺣﺘـﻲ ﻣـﺴﺎﻳﻞ ﺳﻴﺎﺳـﻲ و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺟﺎﻳﮕﺎه ﺧﻮد را ﭘﻴﺪا ﻛﺮده اﺳﺖ . در ﻛﺘﺎب ﺣﺎﺿﺮ ﺻﺮﻓﺎً ﭼﺎرﭼﻮب مدیریت ریسک در ” ﭘﺮوژهﻫﺎ ” اراﻳﻪ ﺷﺪه و از ﻃﺮح ﻣﺒﺎﺣﺚ ﻏﻴﺮ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮع ﭘﺮوژهﻫﺎ ﺣﺘﻲاﻻﻣﻜﺎن ﺧﻮدداري ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ .

از آﻧﺠﺎ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻛﺘﺎب رﻳﺴﻚ از دو دﻳﺪﮔﺎه ﻣﻨﻔﻲ و ﻣﺜﺒﺖ ( ﻓﺮﺻﺖ و ﺗﻬﺪﻳﺪ ) ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ، از اﻳـﻦ رو، از ﺑﻜﺎرﮔﻴﺮي واژه ﺧﻄﺮ ﻳﺎ ﺧﻄﺮ ﭘﺬﻳﺮي ﺑﻌﻨﻮان ﻣﻌﺎدل رﻳﺴﻚ اﺟﺘﻨﺎب ﺷﺪه اﺳﺖ . ﻓﺼﻞ ﺣﺎﺿـﺮ ﺑـﻪ ﻣﺒـﺎﻧﻲ و اﺻـﻮل مدیریت ریسک در ﭘﺮوژهﻫﺎ ﻣﻲﭘﺮدازد و ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ ﻋﺪمﻗﻄﻌﻴﺖ ﺑﻪﺻﻮرت ﻋﺎم و ﺑﻪﺻﻮرت ﺧﺎص در ﭘﺮوژهﻫﺎ، رﻳﺴﻚ و ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ آن در ﮔﺬر زﻣﺎن، مدیریت ریسک و ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪ آن و اﻧﻮاع روشﻫﺎي ﻣـﺪﻳﺮﻳﺖ رﻳـﺴﻚ ﺑـﺎ ﺗﻜﻴـﻪ ﺑـﺮ ادﺑﻴﺎت ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﭘﺮوژه، ﻣﻲﮔﺮدد .

ﻣﻔﻬﻮم ﻋﺪمﻗﻄﻌﻴﺖ و رﻳﺴﻚ

در اﻛﺜﺮ ﻣﻮارد و در ﻣﺮاودات ﻣﺼﻄﻠﺢ، دو واژة ﻋﺪمﻗﻄﻌﻴﺖ و رﻳﺴﻚ ﺑﻪﺻﻮرت ﻣﻌﺎدل و ﻫﻢﻣﻌﻨﻲ ﺑﻪﻛﺎر ﻣـﻲروﻧـﺪ . وﻟـﻲ ﻋﺪمﻗﻄﻌﻴﺖ ﺑﺎ وﺟﻮد راﺑﻄﻪ ﺗﻨﮕﺎﺗﻨﮕﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ رﻳﺴﻚ دارد، ﻣﻌﺎدل رﻳﺴﻚ ﻧﻴﺴﺖ و در ادﺑﻴﺎت مدیریت ریسک ﻧﻴﺰ اﻳﻦ دو اﺻﻄﻼح ﺑﻪﺻﻮرت ﻛﺎﻣﻼً ﻣﺠﺰا ﺑﻪﻛﺎر ﺑﺮده ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ . رﻳﺎﺿﻲداﻧﺎن و ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن ﻋﻠﻢ آﻣﺎر ﺗﻌﺎﺑﻴﺮ ﻛﺎﻣﻼً ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ از اﻳـﻦ دو واژه ﺑﻴﺎن ﻣﻲدارﻧﺪ .

ﻳﻚ ﻓﻴﻠﺴﻮف ﻣﺸﻬﻮر ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ 1 ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ : ” ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻮﺿﻮع ﻗﻄﻌﻲ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫـﻴﭻ ﻗﻄﻌﻴﺘـﻲ وﺟـﻮد ﻧـﺪارد ” ، و اﺳـﻜﺎر واﻳﻠﺪ 2 ﻧﻴﺰ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ : ” ﺗﻨﻬﺎ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻣﻄﻤﺌﻦ اﺳﺖ و آﻳﻨﺪه در ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺤﺘﻤﻞ اﺳﺖ ” .

اﻣﺮوزه داﻣﻨﻪ ﻋﺪمﻗﻄﻌﻴﺖﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎ در ﻓﻀﺎي ﺗﺠﺎري و ﻛﺎري ﺧﻮد ﺑﺎ آن ﻣﻮاﺟﻪ ﻣـﻲﺷـﻮﻧﺪ، ﺑـﺴﻴﺎر وﺳـﻴﻊ اﺳﺖ . اﻳﻦ ﻋﺪمﻗﻄﻌﻴﺖﻫﺎ از ﻣﻨﺸﺄﻫﺎي ﻣﺘﻌﺪد داﺧﻠﻲ ﻳﺎ ﺧﺎرﺟﻲ ﻧﺎﺷﻲ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و ﻣﺤﺪودة ﮔﺴﺘﺮدهاي از ﻣـﺴﺎﻳﻞ ﻓﻨـﻲ، ﻣﺪﻳﺮﻳﺘﻲ، اﺟﺮاﻳﻲ و ﺗﺠﺎري را درﺑﺮﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ .

ﺑﺮﺧﻲ از ﻋﺪمﻗﻄﻌﻴﺖﻫﺎ ﺑﻪ ﻧﻮع ﻛﺎر و ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻲ ﻛﻪ ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد، ﻧﻈﻴﺮ وﻗﻮع ﺗﻐﻴﻴﺮات در ﺧﻮاﺳﺘﻪﻫﺎ ﻳﺎ اﻫﺪاف ﻛـﺎر، ﺗﻐﻴﻴﺮ در ﻓﺮﺿﻴﺎت، اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﻨﺎوريﻫﺎي ﺟﺪﻳﺪ ﻳﺎ روشﻫﺎي اﺑﺪاﻋﻲ و ﻣﻮاردي ﻣﺎﻧﻨﺪ آﻧﻬـﺎ ﻣﺮﺑـﻮط ﻣـﻲﺷـﻮﻧﺪ . ﺑﺮﺧـﻲ دﻳﮕﺮ از ﻋﺪمﻗﻄﻌﻴﺖﻫﺎ از اﻓﺮاد درﮔﻴﺮ در ﻛﺎر ﺷﺎﻣﻞ ﺳﻄﻮح ﻣﻬﺎرﺗﻲ ﻳﺎ ﻧﺮخﻫﺎي ﻣﺘﻐﻴﺮ ﺑﺎزده ﻧﻴﺮوي ﻛﺎر ﻧﺎﺷﻲ ﻣﻲﺷـﻮﻧﺪ .

ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ دﻳﮕﺮي از ﻋﺪمﻗﻄﻌﻴﺖﻫﺎ، ﺷﺎﻣﻞ ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﻴﺮوﻧﻲ ﺧﺎرج از ﻣﺤﺪودة ﻗﺎﺑﻞ ﻛﻨﺘﺮل ﻧﻈﻴﺮ ﻣﺤﻴﻄﻲ ﻛﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴـﺖ اﺟـﺮا ﻣﻲﺷﻮد، وﺿﻌﻴﺖ ﺑﺎزار ﻛﺎر، رﻗﺎﺑﺖ، ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﺮخ ﺑﺮاﺑﺮي ارز، ﻧﺮخ ﺗﻮرم و ﻳﺎ ﺣﺘﻲ ﺷﺮاﻳﻂ ﺟﻮي ﻫﺴﺘﻨﺪ .

ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻦ داﻣﻨﻪ وﺳﻴﻊ از ﻋﺪمﻗﻄﻌﻴﺖﻫﺎي ﺑﺎﻟﻘﻮه، ﻫﻨﻮز ﻣﻤﻜـﻦ اﺳـﺖ اﻳـﻦ ﺳـﻮال ﭘـﻴﺶ آﻳـﺪ ﻛـﻪ ﭼـﺮا اﺻـﻮﻻً ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻲ ﻋﺪمﻗﻄﻌﻴﺖ روي آورﻧﺪ . دﻟﻴﻞ اﻳﻦ اﻣﺮ آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻴﻦ ﻋﺪمﻗﻄﻌﻴـﺖ و ﺳـﻮد ( زﻳـﺎن ) راﺑﻄـﻪ ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﻲ وﺟﻮد دارد . ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي ﺧﻮد را ﺑﺎ ﻫﺪف ﻛﺴﺐ ﺳﻮد اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﻨﺪ، ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع آﮔـﺎﻫﻲ دارﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻋﺪمﻗﻄﻌﻴﺖﻫﺎي اﺟﺘﻨﺎبﻧﺎﭘﺬﻳﺮي را ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻛﻨﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﺳﻮد دﺳﺖ ﻳﺎﻳﻨﺪ . ﺳﻮد ﺑﻴﺸﺘﺮ در اﻧﺘﻈـﺎر ﻛﺴﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ رﻳﺴﻚﻫﺎي ﺑﺰرﮔﺘﺮي را ﻣﻲﭘﺬﻳﺮﻧﺪ، ﺑﻪ ﺷﺮﻃﻲ ﻛﻪ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻣﺆﺛﺮ اﻳﻦ رﻳﺴﻚﻫﺎ را داﺷﺘﻪﺑﺎﺷﻨﺪ .

ﺗﻔﺎوت ﻧﻈﺮي ﺑﻴﻦ رﻳﺴﻚ و ﻋﺪمﻗﻄﻌﻴﺖ را ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺎ ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻌﺎﻧﻲ اﻳﻦ دو واژه ﺑﻬﺘﺮ ﺗﻮﺿـﻴﺢ داد . رﻳـﺴﻚ ﻳﺎ اﺻﻄﻼح آﻟﻴﺘﻮرﻳﻚ از ﻛﻠﻤﻪ ﻻﺗﻴﻦ آﻟﻴﺎ ﺑﻪﻣﻌﻨﻲ ” ﺗﺎس ” ﻣﺸﺘﻖ ﺷـﺪه اﺳـﺖ، ﺑـﻪ اﻳـﻦ ﻣﻌﻨـﻲ ﻛـﻪ رﻳـﺴﻚ روﻳـﺪادي ﺗﺼﺎدﻓﻲ اﺳﺖ از ﻣﻴﺎن ﻣﺠﻤﻮﻋﻪاي از روﻳﺪادﻫﺎي ﻣﻤﻜﻦ ﻛﻪ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﻫﺴﺘﻨﺪ و اﺣﺘﻤﺎل اﺗﻔـﺎق اﻓﺘـﺎدن ﻫـﺮ ﻳـﻚ از روﻳﺪادﻫﺎ، ﻗﺎﺑﻞ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻳﺎ ﺗﺨﻤﻴﻦ اﺳﺖ اﻣﺎ، ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ دﻗﻴﻖ وﻗﻮع ﻫﺮ ﻛﺪام از روﻳـﺪادﻫـﺎ از ﭘـﻴﺶ ﻣﻌﻠـﻮم ﻧﻴـﺴﺖ .

ازاﻳﻦ رو، رﻳﺴﻚ ﻋﺒﺎرت از ﺑﺮوز روﻳﺪادي ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻣﺠﻤﻮﻋﺔ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪﺷﺪه از روﻳـﺪادﻫـﺎي ﻣﻤﻜـﻦ ﺣﺎﺻـﻞ ﻣﻲﺷﻮد . ﻋﺪمﻗﻄﻌﻴﺖ ﺑﺎ اﺻـﻄﻼح اﭘﻴـﺴﺘﻤﻴﻚ از ﻛﻠﻤـﻪ ﻳﻮﻧـﺎﻧﻲ ” اﭘﻴـﺴﺘﻢ ” ﺑـﻪﻣﻌﻨـﻲ ” داﻧـﺶ ” ﻣـﺸﺘﻖ ﺷـﺪه اﺳـﺖ .

ﻋﺪمﻗﻄﻌﻴﺖ، از ﻓﻘﺪان داﻧﺶ در ﻣﻮرد روﻳﺪادﻫﺎي ﻣﻤﻜﻦ، ﺷﺎﻣﻞ ﻃﺒﻴﻌﺖ روﻳﺪاد و ﻧﻴﺰ اﺣﺘﻤﺎل وﻗﻮع ﻫـﺮ ﻳـﻚ از آنﻫـﺎ ﻧﺎﺷﻲ ﻣﻲﺷﻮد . از اﻳﻦ رو، ﻋﺪمﻗﻄﻌﻴﺖ روﻳﺪادي ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ از ﻣﻴﺎن ﻣﺠﻤﻮﻋﺔ ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ازروﻳﺪادﻫﺎ رخ ﻣﻲدﻫﺪ .

رﻳﺴﻚ را ﻣﻲﺗﻮان روﻳﺪادي اﺗﻔﺎﻗﻲ و واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺑﺨﺖ و اﻗﺒﺎل ﺑﻴﺎن ﻛﺮد، در ﺣﺎﻟﻲﻛﻪ ﻋﺪمﻗﻄﻌﻴﺖ ﻛـﺎﻣﻼً ﺑـﺎ داﻧـﺶ و ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻣﺮﺑﻮط اﺳﺖ . ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻦ رﻳﺴﻚ و ﻋﺪمﻗﻄﻌﻴﺖ و ﺗﻤﺎﻳﺰ ﺑﻴﻦ اﺻـﻄﻼحﻫـﺎي ” آﻟﻴﺘﻮرﻳـﻚ ” و ” اﭘﻴﻴـﺴﺘﻤﻴﻚ ” را ﻣﻲﺗﻮان در دو ﺟﻤﻠﻪ زﻳﺮ ﺧﻼﺻﻪ ﻧﻤﻮد :

• رﻳﺴﻚ، ﻋﺪمﻗﻄﻌﻴﺘﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻣﻜﺎن اﻧﺪازهﮔﻴﺮي آن وﺟﻮد دارد .

• ﻋﺪمﻗﻄﻌﻴﺖ ، ﻣﻘﻮﻟﻪاي ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي اﺳﺖ .

راه دﻳﮕﺮ ﺑﺮاي ﺗﻤﺎﻳﺰ ﺑﻴﻦ واژهﻫﺎي رﻳﺴﻚ و ﻋﺪمﻗﻄﻌﻴﺖ، اﺳﺘﻔﺎده از ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻦ ﻗﻠﻤﺮوﻫﺎي ” داﻧﺶ ” و ” آﮔـﺎﻫﻲ ” اﺳﺖ . در رﺑﻊ ﺑﺎﻻ و ﺳﻤﺖ راﺳﺖ، ﻣﺤـﺪودة ﻗﻄﻌﻴﺖ ﻗـﺮار دارد ﻛـﻪ ﺿﻤﻦ وﺟﻮد داﻧﺶ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ، آﮔﺎﻫﻲ ﻻزم از آن داﻧﺶ وﺟـﻮد دارد و ﻣﺤـﺪودة داﻧـﺶ ﻛـﺎﻣﻼً درك ﺷﺪه اﺳﺖ . در زﻳﺮ آن، ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻏﻔﻠﺖ ﻗﺮار دارد ﻛﻪ ﻫﻴﭻ آﮔﺎﻫﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ داﻧﺶ ﻣﻮﺟﻮد در اﺧﺘﻴﺎر ﻣﺎ ﻧﻴﺴﺖ . رﺑـﻊ ﺑـﺎﻻ و ﺳﻤﺖ ﭼﭗ ﺑﻪ ﻧﺎﺣﻴﻪ اﺣﺘﻴﺎط اﺧﺘﺼﺎص دارد ﻛﻪ از آﮔﺎﻫﻲ ﻣﺎ در ﻣﻮرد ﻓﻘﺪان داﻧﺶ در ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻧﺸﺄت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ . ﻧﺎداﻧﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻧﺪاﻧﺴﺘﻪﻫﺎ ( ﺟﻬﻞ ) ﻧﻴﺰ در ﺳﻤﺖ ﭼﭗ و ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻗﺮار دارد ﻛﻪ در آن، ﺷﺮاﻳﻂ ﭘﻴﺶ رو ﻛﺎﻣﻼً ﻣﺒﻬﻢ اﺳﺖ .

ﻗﻄﻌﻴﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮرد ﺑﻬﺮهﺑﺮداري ﻗﺮار ﮔﻴﺮد . ﺑﺮاي اﺗﺨﺎذ ﺗﺼﻤﻴﻢﻫﺎي ﻣﺤﻜﻢ و اﺳﺎﺳـﻲ ﺑﺎﻳـﺪ از ﺣﻘـﺎﻳﻖ ﺷـﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷـﺪه اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺎﻣﻞ ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آﻳﺪ . ﻧﺎﺣﻴﻪ اﺣﺘﻴﺎط ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد ﺗﺎ ﺟﻨﺒﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در آن ﻧﻘﺺ ﻳـﺎ ﺿـﻌﻒ داﻧـﺶ وﺟﻮد دارد ﻛﺎﻣﻼً درك و رﻓﻊ ﺷﻮد . در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻏﻔﻠﺖ، ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﺮاﻳﻨﺪي ﺗﺴﻬﻴﻞﻛﻨﻨـﺪه، داﻧـﺶ ﻣﻮﺟـﻮد آﺷـﻜﺎر ﺷﻮد و اﺳﺘﻔﺎده ﻣﺆﺛﺮ از آن ﻣﻤﻜﻦ ﮔﺮدد و ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ، از ﺑﻪ ﻫﺪر رﻓﺘﻦ ﻓﺮﺻـﺖﻫـﺎ ﺟﻠـﻮﮔﻴﺮي ﺷـﻮد . ﺟﻬـﻞ را ﺗﻨﻬـﺎ ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪواﺳﻄﻪ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺑﺮﻃﺮف ﻛﺮد ( آﻣﻮزش، ﻣﺸﻮرت و ﻳﺎ ﺗﺠﺮﺑﻪ و آزﻣﺎﻳﺶ در ﺣﻴﻦ ﻛﺎر ) ﺗﺎ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ، ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ داﻧﺶ و ﻣﻬﻢﺗﺮ از آن ارﺗﻘﺎي آﮔﺎﻫﻲ از اﻳﻦ داﻧﺶ، ﺧﻄﺮ اﻳﻦ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎﺑﺪ .

روﺷﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻧﻮع ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ رﻳﺴﻚ ﺑﺎﻳﺪ ﺳﻪ ﻧﻮع ﭘﺎﺳﺦ آﺧﺮ را ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار دﻫﺪ، ﺑـﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴـﺐ ﻛـﻪ ﻧﻮاﺣﻲ داﻧﺶ و آﮔﺎﻫﻲ را ﻛﺸﻒ و آﺷﻜﺎر ﻛﺮده و در ﻣﻮرد ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺟﻬﻞ، روشﻫﺎﻳﻲ ﺑـﺮاي ﺣـﺼﻮل ﺗﺠﺮﺑـﺔ ﻣﻔﻴـﺪ ﻓـﺮاﻫﻢ ﻧﻤﺎﻳﺪ .

ﻋﺪمﻗﻄﻌﻴﺖ در ﭘﺮوژهﻫﺎ

ﮔﺴﺘﺮة ﻋﺪمﻗﻄﻌﻴﺖ در ﭘﺮوژه ﻫﺎ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ اﺳﺖ و ﺑﺴﻴﺎري از ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﭘـﺮوژه از ﻫﻤـﺎن ﻣﺮاﺣـﻞ اوﻟﻴـﻪ دورة ﻋﻤﺮ ﭘﺮوژه، ﺑﻪ ﺗﺒﻴﻴﻦ و ﺗﺼﻤﻴﻢﮔﻴﺮي در ﻣﻮرد ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اﻗﺪاﻣﺎت ﻣﻤﻜﻦ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻋﺪمﻗﻄﻌﻴﺖﻫﺎي ﭘﺮوژه ﻣﻲﭘﺮدازد .

ﺑﺨﺸﻲ از ﻣﻮارد ﻋﺪمﻗﻄﻌﻴﺖ در ﭘﺮوژهﻫﺎ، ﺑﻪ اﻣﻜﺎن ﺗﻐﻴﻴﺮ در ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﻋﻤﻠﻜﺮد ﭘﺮوژه ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﺰﻳﻨﻪ، زﻣﺎن ﻳﺎ ﻛﻴﻔﻴـﺖ ﺑـﺮ ﻣﻲﮔﺮدد . ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻲﺗﻮان، ﻋﺪمﻗﻄﻌﻴﺖ را ﺑﻪ ﻣﺴﺎﻳﻠﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﺑﻬﺎم در ﺷﻨﺎﺧﺖ رﻓﺘﺎر ﻋﻮاﻣﻞ و ﻧﻬﺎدﻫﺎي ﺣﺎﺿﺮ در ﭘﺮوژه، ﻧﺒﻮد اﻃﻼﻋﺎت، ﻧﺒﻮد ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻣﺸﺨﺺ ﺑﺮاي در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻣﺴﺎﻳﻞ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﭘﺮوژه، ﻓﺮﺿـﻴﻪﻫـﺎي ﻣﻨﻈـﻮر ﺷـﺪه، ﻣﻨـﺎﺑﻊ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪﺷﺪه و ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ اﻧﺤﺮاف در ﭘﺮوژه و ﺑﺴﻴﺎري ﻣﻮارد دﻳﮕﺮ ارﺗﺒﺎط داد . اﻳﻦ ﻣﻮارد را ﻣﻲﺗﻮان در ﭼﻬﺎر ﻧﺎﺣﻴﻪ زﻳـﺮ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﻛﺮد :

.1 ﻋﺪمﻗﻄﻌﻴﺖ درﻣﺒﺎﻧﻲ و ﺑﺮآوردﻫﺎي ﭘﺮوژه .

.2 ﻋﺪمﻗﻄﻌﻴﺖ در ﻃﺮاﺣﻲ و ﺗﺪارﻛﺎت ﭘﺮوژه .

.3 ﻋﺪمﻗﻄﻌﻴﺖ در اﻫﺪاف ﭘﺮوژه و اوﻟﻮﻳﺖﻫﺎي آﻧﻬﺎ .

.4 ﻋﺪمﻗﻄﻌﻴﺖ در رواﺑﻂ ﺑﻴﻦ ﻧﻬﺎدﻫﺎي ﺣﺎﺿﺮ در ﭘﺮوژه .

اﻳﻦ ﭼﻬﺎر ﻣﻮرد در اداﻣﻪ ﺗﺸﺮﻳﺢ ﺷﺪه اﻧﺪ :

ﻋﺪمﻗﻄﻌﻴﺖ در ﻣﺒﺎﻧﻲ و ﺑﺮآوردﻫﺎي ﭘﺮوژه

ﻛﻴﻔﻴﺖ و دﻗﺖ ﺑﺮآوردﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﻮاردي ﭼﻮن ﺗﺠﺮﺑﻪ و ﻣﻬﺎرت ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ آنﻫﺎ را ﺗﻬﻴﻪ ﻛﺮده اﻧﺪ، ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ و زﻣﺎن اﻧﺠﺎم اﻳﻦ ﺑﺮآوردﻫﺎ و ﻣﻨﺎﺑﻊ و ﻓﺮﺿﻴﺎﺗﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺑﺮآوردﻫﺎ ﺑﺮ آن اﺳﺘﻮارﻧﺪ واﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ . ﺑﺮآوردﻫﺎﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ زﻣﺎن، ﻫﺰﻳﻨـﻪ و ﻛﻴﻔﻴـﺖ ﺣﻮزة ﻣﺸﻬﻮدي از ﻋﺪمﻗﻄﻌﻴﺖ در ﭘﺮوژهﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ . ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل، ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ در ﻣﻮرد زﻣﺎن و ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻻزم ﺑﺮاي اﺗﻤﺎم ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺧﺎﺻﻲ اﻃﻤﻴﻨﺎن وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ . دﻻﻳﻞ اﻳﻦ ﻧﻮع ﻋﺪمﻗﻄﻌﻴﺖ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺷﺎﻣﻞ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺘﻌﺪدي از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻮارد زﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ :

• ﻧﺒﻮد ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺻﺮﻳﺢ از آنﭼﻪ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز اﺳﺖ .

• ﻧﺒﻮد ﺗﺠﺮﺑﻪ در ﺧﺼﻮص ﺑﺮﺧﻲ از ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎ .

• ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻲ از دﻳﺪ ﺗﻌﺪاد ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ و ﺗﻌﺪاد واﺑﺴﺘﮕﻲﻫﺎي ﺑﻴﻦ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎ .

• اﻣﻜﺎن وﻗﻮع روﻳﺪاد ﻳﺎ ﺷﺮاﻳﻄﻲ ﻛﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ را ﻣﺘﺄﺛﺮ ﺳﺎزد .

cVZeWQsy1LOry49oDeTnJhAAAAAAAAAAAAABwXv4Liv9LGWNNAYsAAAAASUVORK5CYII=

   آموزه های مدیریت بحران

1658816230 2

آموزه های مدیریت بحران

شماره ۱ شماره ۲
شماره۳    شماره۴
    شماره۵    شماره ۶
شماره ۷ شماره ۸
شماره ۹   شماره ۱۰
شماره ۱۱ شماره ۱۲
شماره ۱۳   شماره ۱۴
شماره ۱۵ شماره ۱۶
  شماره ۱۷  شماره ۱۸
شماره ۱۹   شماره ۲۰
شماره۲۱ شماره ۲۲
شماره ۲۳شماره ۲۴
شماره ۲۵شماره ۲۶
شماره ۲۷شماره۲۸
شماره ۲۹شماره ۳۰
شماره ۳۱ضوابط و مقررات شهرسازی مرتبط ۳۲
ضوابط و مقررات شهرسازی مرتبط ۳۳ شماره ۳۴
شماره ۳۵  شماره ۳۶
   مانورهای مدیریت بحران ۳۷   آموزه های ۳۸
   آموزه های ۳۹   آموزه های ۴۰
   آموزه های ۴۱   آموزه های ۴۲
   آموزه های ۴۳   آموزه های ۴۴
   آموزه های ۴۵   آموزه های ۴۶
   آموزه های ۴۷   آموزه های ۴۸
   آموزه های ۴۹   آموزه های ۵۰
   آموزه های ۵۱

هرمنوتیک و مخاطرات آب و هواشناسی؛ با تأکید بر واکاوی تغییرات زمانی-مکانی پر ارتفاع جنب حاره و اثرات آن بر وقوع خشکسالی

نویسندگان: مجیدی راد ندا, رحیمی هرآبادی سعید

آب و هوا

چکیده:

اقلیم شناسی به طور عام و مخاطرات آب و هوایی به طور خاص، علمی کاربردی است که به واکاوی، شناخت و تحلیل پدیده های جوی تحت عوامل کنترل کننده داخلی و خارجی در بلندمدت می پردازد و دامنه موضوعی آن فوق العاده وسیع است، ازاین رو در این عرصه، مباحث روش شناسی ازجمله ابزارهای علمی و فکری هستند که هیچ دانش پژوه جدی در این رشته نمی تواند خود را از آن ها معاف کند.

به همین دلیل در این نوشتار به کمک دو نوع روش­ شناسی مبتنی بر روش اثباتی (تحلیل آماری-تصویری) و فرا اثباتی (تحلیل و تفسیر هرمنوتیکی) تغییرات پر ارتفاع جنب حاره در دوره گرم سال و اثرگذاری آن بر خشکسالی، به منظور کاربردی نمودن نتایج این مطالعه، مورداستفاده قرار گرفت. یافته های این مطالعه نشان داد موضوعات کاربردی در دانش اقلیم شناسی و ازجمله مخاطرات آب و هوایی با اتکای به روش شناسی اثباتی به صورت مستقل و استفاده صرف از تجزیه وتحلیل آماری و خروجی نرم افزارهای تخصصی، قادر نیست ایده ای نظام مند در عرصه مدیریت و پایداری محیط، سازگاری با خشکسالی و. . . ارائه دهد.

به همین دلیل در این مطالعه تلاش شد در راستای روش شناسی فرا اثباتی و با بررسی نمونه های موردی از نقشه های سینوپتیک و نمودارهای استخراج شده از انواع تحلیل های هرمنوتیکی پیرامون تغییرات زمانی-مکانی پر ارتفاع جنب حاره و اثرات آن بر خشکسالی، روند سازمان یافته ای در مطالعات اقلیم شناسی برای تحقق به نتایج اصولی تر ایجاد شود. چنانچه هنر یک اقلیم شناس، تبدیل نمودن متن های غیرفعال به فعال جهت استفاده کاربردی نتایج ناشی از پدیده های آب و هوایی در سایر گرایش های علوم جغرافیایی نظیر مطالعات ژئومورفولوژی، جغرافیای شهری، جغرافیای روستایی، جغرافیای سیاسی و. . . است. این موضوع از سوی دیگر بر احیای ماهیت و وظیفه اصلی علم جغرافیا تأکید می کند.

کلید واژه:

 سیستم آب و هوایی – روش شناسی اثباتی – تفسیر هرمنوتیکی – مخاطرات خشکسالی – مدیریت محیط

دانلود