همه‌ی نوشته‌های مازیار اتوکش

   تجیهزات شهری

تجهیزات شهری

می‌توان طراحی ساختمان‌ها را به معماران و طراحی راه‌ها به مهندسان عمران واگذار کرد، اما مسئولیت طراحی فضای عمومی شهر و تجهیزات شهری که در میان ساختمان‌ها قرار دارد نابسامان و نامشخص می‌نماید. بنابراین، فضاهای شهری با تمامی تسهیلات و تجهیزات محیط مناسبی را برای زندگی و فعالیت شهری فراهم می‌آورد.

اثاثیه و تجهیزات خیابانی در هویت بخشیدن به یک مکان با ایجاد یا اصلاح فضاهای شهری کمک شایانی می‌کند. پروژه‌های احیای فضاهای شهری، چه بزرگ و چه کوچک و چه به‌صورت طرح‌های پیاده‌راه سازی و یا تعریض پیاده روها فضاهایی برای طراحی مجدد و همه‌جانبه اثاثیه خیابانی (تجهیزات شهری) فراهم می‌آورد. فصل اول کتاب حاضر به منظر خیابان و فصل دوم به تفصیل به موضوع تجهیزات فضاهای شهری خیابانی می‌پردازد.

طبق آمار سازمان بهداشت جهانی 10 درصد جمعیت جهان به نوعی دچار معلولیت جسمی هستند در کشور ما بعد از انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی پدیده معلولیت سیری فزاینده داشته است. معلولان برای زندگی اجتماعی در شهر با موانع معماری و شهرسازی متعددی روبرو هستند. بنابراین سازگاری محیط شهری با نیازهای معلولان جسمی ضرورتی حیاتی است و طراحی شهرها باید بر اساس معیارها و ضوابط خاصی برای آنها انجام پذیرد. موضوع فضاهای شهری برای معلولان به تفصیل در فصل سوم کتاب بررسی شده است.

فهرست مطالب کتاب تجهیزات شهری :

منظر خیابانی

  • پهنه های پیاده روی
  • سطوح خدماتی پیاده روها
  • موقعیت مکانی تسهیلات خیابانی
  • استانداردها و مقررات
  • عناصر منظرسازی خیابانی

تجهیزات فضاهای شهری

  • هویت بخشی در طراحی منظر خیابانی (منظر شهری)
  • ملاحظات طراحی تجهیزات شهری
  • تجهیزات خیابانی (تجهیزات شهری) هماهنگ
  • روشنایی
  • سرپناه
  • آب نماها
  • علائم

فضاهای شهری برای معلولان

  • فضاهای گردش صندلی چرخ‌دار
  • محل عبور پیاده
  • توقف‌گاه

   دستورالعمل گواهینامه آموزشی نوع دوم

گواهینامه آموزشی

ﻣﻘﺪﻣﻪ :

ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﻬﺮهﻣﻨﺪي ﮐﺎرﮐﻨﺎن واﺟﺪ ﺷﺮاﯾﻂ ﺷﻬﺮداريﻫﺎ و دﻫﯿﺎريﻫﺎ از اﻣﺘﯿﺎزات گواهینامه ﻧﻮع 2؛ “دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ اﺟﺮاﯾﯽ ﻓﺮاﯾﻨﺪ درﯾﺎﻓﺖ گواهینامه آﻣﻮزﺷﯽ ﻧﻮع 2” ﻃﺮاﺣﯽ و ﺗﺪوﯾﻦ ﻣﯽ ﮔﺮدد و ﺑﺮاي ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ ﻧﻤﻮدن دراﺧﺘﯿﺎر ﻣﻌﺎوﻧﺖ اﻣﻮر ﻋﻤﺮاﻧﯽ اﺳﺘﺎﻧﺪاريﻫﺎ ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد . ﻟﺬا ﮐﻠﯿﻪﮐﺎرﮐﻨﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺟﺪول ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺳﺎﻋﺖ آﻣﻮزش واﺟﺪ ﺷﺮاﯾﻂ درﯾﺎﻓﺖ گواهینامهآﻣﻮزﺷﯽ ﻧﻮع دوم ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﺎﯾﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﻮارد زﯾﺮ اﻗﺪام ﻻزم را اﻧﺠﺎم دﻫﻨﺪ :

ﮔﺎم اول :

ﭘﻮﺷﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻗﻮاﻧﯿﻦ و ﻣﻘﺮرات آﻣﻮزﺷﯽ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ، ﺷﺮح وﻇﺎﯾﻒ ﮐﺎرﻣﻨﺪان واﺟﺪ ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﺮاي ﮔﻮاﻫﯿﻨﺎﻣﻪ آﻣﻮزﺷﯽ ﻧﻮع دوم، ﻣﺤﺘﻮﯾﺎت و ﻣﺪارك ﻻزم ﺑﺮاي ﺗﺸﮑﯿﻞ ﭘﺮوﻧﺪه آﻣﻮزﺷﯽ، ﻣﺎﻫﯿﺖ دورهﻫﺎ و ﮔﻮاﻫﯿﻨﺎﻣﻪﻫﺎي آﻣﻮزﺷﯽ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ، ﺳﻘﻒ ﺳﺎﻋﺎت آﻣﻮزﺷﯽ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ، ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي ﻋﻠﻤﯽ و ﺣﺮﻓﻪاي ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻌﺎدل ﺳﺎزي ﺑﺎ ﺳﺎﻋﺎت آﻣﻮزش، ﻓﺮم ﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺑﺮاي ﺗﮑﻤﯿﻞ و … را از ﮐﻤﯿﺘﻪ اﺟﺮاﯾﯽ آﻣﻮزش و ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪﺳﺎزي اﺳﺘﺎن و واﺣﺪ آﻣﻮزش ﺷﻬﺮداري درﯾﺎﻓﺖ و ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ.

ﮔﺎم دوم :

ﻓﺮم ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﺮدي و ﺧﺪﻣﺘﯽ ، ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ ، آﻣﻮزﺷﯽ، ﻋﻠﻤﯽ و ﺣﺮﻓﻪاي را ﺗﮑﻤﯿﻞ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ .

ﮔﺎم ﺳﻮم :

ﺑﺮاﺳﺎس ﻓﺮم درﺧﻮاﺳﺖ ﺳﻮاﺑﻖ آﻣﻮزﺷﯽ ( ﺗﺼﻮﯾﺮ ﺷﻨﺎﺳﻨﺎﻣﻪ آﻣﻮزﺷﯽ، ﺗﺼﻮﯾﺮ ﮔﻮاﻫﯿﻨﺎﻣﻪ دورهﻫﺎي آﻣﻮزﺷﯽ ﻣﺼﻮب ) درﯾﺎﻓﺘﯽ از ﺷﻬﺮداري و دﻫﯿﺎري ﯾﺎ ﺳﺎﯾﺮ ﻣﻮﺳﺴﺎت آﻣﻮزﺷﯽ ﺻﻼﺣﯿﺖ دار اﺟﺮاي دوره ﻫﺎ ﺑﺮرﺳﯽ و ﻣﻮرد ﺗﺎﯾﯿﺪ اوﻟﯿﻪ ﻗﺮار ﮔﯿﺮﻧﺪ .

ﮔﺎم ﭼﻬﺎرم :

ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺟﻤﻊآوري ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي ﻋﻠﻤﯽ و ﺣﺮﻓﻪاي ﺧﻮد ( ﺗﺎﻟﯿﻒ و ﺗﺮﺟﻤﻪ ﮐﺘﺐ و ﻣﻘﺎﻻت، ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدات، ﺗﺠﺮﺑﯿﺎت ﻣﺴﺘﻨﺪ ﺳﺎزي ﺷﺪه، اﺑﺘﮑﺎرات، اﮐﺘﺸﺎﻓﺎت و ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي ﺧﺎص ﺷﻐﻠﯽ ) ﮐﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻌﺎدل ﺳﺎزي ﺑﺎ ﺳﺎﻋﺎت آﻣﻮزش اﺳﺖ اﻗﺪام ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ .

ﮔﺎم ﭘﻨﺠﻢ :

ﺑﺮ اﺳﺎس ﻓﺮم درﺧﻮاﺳﺖ ، ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﭘﺮوﻧﺪه آﻣﻮزﺷﯽ و ﺑﺮرﺳﯽ و ﺗﺎﯾﯿﺪ آن ( ﺑﺎ اراﺋﻪ ﻣﺪارك و ﻣﺤﺘﻮﯾﺎت ﻻزم ) از ﻃﺮﯾﻖ ﮐﻤﯿﺘﻪ اﺟﺮاﯾﯽ آﻣﻮزش و ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪ ﺳﺎزي ﻣﺴﺘﻘﺮ در دﻓﺘﺮ اﻣﻮر ﺷﻬﺮي و ﺷﻮراﻫﺎي اﺳﺘﺎﻧﺪاري اﻗﺪام ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ .

    آیین نامه روسازی آسفالتی راه های ایران

    آیین نامه روسازی آسفالتی راه های ایران

ﭘﯿﺸﮕﻔﺘﺎر آیین نامه روسازی آسفالتی راه های ایران

اﺳﺘﻔﺎده از ﺿﻮاﺑﻂ، ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎ و اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ در ﻣﺮاﺣﻞ ﺗﻬﯿﻪ ﻃﺮح، اﺟﺮا، ﺑﻬﺮهﺑﺮداری و ﻧﮕﻬﺪاری ﻃﺮحﻫﺎی ﻋﻤﺮاﻧﯽ ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﺗﻮﺟﯿﻪ ﻓﻨﯽ و اﻗﺘﺼﺎدی ﻃﺮحﻫﺎ، ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻃﺮاﺣﯽ و اﺟﺮا ( ﻋﻤﺮﻣﻔﯿﺪ ) و ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎی ﻧﮕﻬﺪاری و ﺑﻬﺮهﺑﺮداری، از اﻫﻤﯿﺖ وﯾﮋهای ﺑﺮﺧﻮردار ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ . ﻧﻈﺎم ﻓﻨﯽ و اﺟﺮاﯾﯽ ﮐﺸﻮر ﺑﻪ ﮐﺎرﮔﯿﺮی ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎ، اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ و ﺿﻮاﺑﻂ ﻓﻨﯽ در ﻣﺮاﺣﻞ ﺗﻬﯿﻪ و اﺟﺮای ﻃﺮح و ﻧﯿﺰ ﺗﻮﺟﻪ ﻻزم ﺑﻪ ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎی ﻧﮕﻬﺪاری از ﻃﺮحﻫﺎ را ﻣﻮرد ﺗﺎﮐﯿﺪ ﺟﺪی ﻗﺮار داده اﺳﺖ .

ﺑﻨﺎ ﺑﺮ ﻣﻔﺎد ﻣﺎده 23 ﻗﺎﻧﻮن ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ و ﺑﻮدﺟﻪ، ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی و ﻧﻈﺎرت راﻫﺒﺮدی رﺋﯿﺲ ﺟﻤﻬﻮر ﻣﻮﻇﻒ ﺑﻪ ﺗﻬﯿﻪ و اﺑﻼغ ﺿﻮاﺑﻂ، ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﯽ، آﺋﯿﻦﻧﺎﻣﻪﻫﺎ و اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎی ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﻃﺮحﻫﺎی ﻋﻤﺮاﻧﯽ ﮐﺸﻮر ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ . ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻨﻮع و ﮔﺴﺘﺮدﮔﯽ ﻃﺮحﻫﺎی ﻋﻤﺮاﻧﯽ، ﻃﯽ ﺳﺎﻟﻬﺎی اﺧﯿﺮ ﺳﻌﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ در ﺗﻬﯿﻪ و ﺗﺪوﯾﻦ اﯾﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﺪارک ﻋﻠﻤﯽ از ﻣﺮاﮐﺰ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎﺗﯽ و ﺗﻮان ﻓﻨﯽ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎی اﺟﺮاﯾﯽ ذﯾﺮﺑﻂ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد .

از اﯾﻦ رو در ﺑﺎزﻧﮕﺮی ﻧﺸﺮﯾﻪ ﺣﺎﺿﺮ ، ﻣﻮﺳﺴﻪ ﻗﯿﺮ و آسفالت اﯾﺮان ﺿﻤﻦ ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﯽ ﺑﺎ دﻓﺘﺮ ﻧﻈﺎم ﻓﻨﯽ اﺟﺮاﯾﯽ ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﻧﻈﺎرت راﻫﺒﺮدی ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی و ﻧﻈﺎرت راﻫﺒﺮدی رﺋﯿﺲ ﺟﻤﻬﻮر، ﻋﻬﺪه دار اﯾﻦ ﻣﻬﻢ ﮔﺮدﯾﺪ.

ﯾﮑﯽ از ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﻣﺴﺎﯾﻞ ﻣﻮﺟﻮد در ﻃﺮاﺣﯽ و اﺟﺮای راهﻫﺎی ﮐﺸﻮر ﻋﺪم ﺗﻮﺟﻪ ﮐﺎﻓﯽ ﺑﻪ ﺿﻮاﺑﻂ و ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎی ﻃﺮاﺣﯽ روﺳﺎزی و ﯾﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ از ﺿﻮاﺑﻂ و ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎ، ﺑﺎ ﻣﺎﺧﺬ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﺑﻮده اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﮐﺎﻫﺶ ﮐﯿﻔﯿﺖ و ﻋﻤﺮ ﻣﻔﯿﺪ ﺟﺎدهﻫﺎ و در ﻧﺘﯿﺠﻪ اﺗﻼف ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﻫﺎی ﻣﻠﯽ ﻧﯿﺰ ﺷﺪه اﺳﺖ .

ﻣﺠﻤﻮﻋﻪی ﺣﺎﺿﺮ در ﺑﺮﮔﯿﺮﻧﺪه ﺿﻮاﺑﻂ و ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎی ﻃﺮاﺣﯽ روﺳﺎزی راهﻫﺎی آﺳﻔﺎﻟﺘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از آﺋﯿﻦﻧﺎﻣﻪﻫﺎ، ﻣﺒﺎﻧﯽ و ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎ و ﺗﻮﺻﯿﻪﻫﺎی ﻓﻨﯽ ﺑﯿﻦاﻟﻤﻠﻠﯽ و ﺗﺠﺎرب راﻫﺴﺎزی ﮐﺸﻮر ﺗﻬﯿﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ .

ﻋﻠﯿﺮﻏﻢ ﺗﻼش، دﻗﺖ و وﻗﺖ زﯾﺎدی ﮐﻪ ﺑﺮای ﺗﻬﯿﻪ اﯾﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺻﺮف ﮔﺮدﯾﺪه، ﻣﻌﻬﺬا ﻣﺼﻮن از وﺟﻮد اﺷﮑﺎل و اﺑﻬﺎم در ﻣﻄﺎﻟﺐ اﯾﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻧﯿﺴﺖ . ﻟﺬا در راﺳﺘﺎی ﺗﮑﻤﯿﻞ و ﭘﺮﺑﺎر ﺷﺪن اﯾﻦ آﺋﯿﻦﻧﺎﻣﻪ از ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن ﻣﺤﺘﺮم درﺧﻮاﺳﺖ ﻣﯽﮔﺮدد ﻣﻮارد اﺻﻼﺣﯽ را ﺑﻪ دﻓﺘﺮ ﻧﻈﺎم ﻓﻨﯽ اﺟﺮاﯾﯽ ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی و ﻧﻈﺎرت راﻫﺒﺮدی رﺋﯿﺲ ﺟﻤﻬﻮر ارﺳﺎل ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ ﺗﺎ در ﺗﺠﺪﯾﺪ ﻧﻈﺮﻫﺎی آﺗﯽ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮارﮔﯿﺮد .
ﻧﺸﺮﯾﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺎ ﻓﺮاﺧﻮان ﮔﺴﺘﺮده و ﮐﺴﺐ ﻧﻈﺮ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﮐﺸﻮر، ارﮔﺎﻧﻬﺎی دوﻟﺘﯽ و ﺧﺼﻮﺻﯽ ذﯾﺮﺑﻂ، ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن ﻣﺸﺎور، ﭘﯿﻤﺎﻧﮑﺎران و ﺻﺎﺣﺒﻨﻈﺮان و درﯾﺎﻓﺖ ﺣﺪود 170 ﻣﻮرد ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد، ﺑﺮرﺳﯽ و ﺿﻤﻦ اﻋﻤﺎل ﻣﻮارد ﻣﺴﺘﺪل، ﺗﺪوﯾﻦ ﺷﺪه اﺳﺖ .

-1-1 ﺗﻌﺮﯾﻒ

روﺳﺎزی راه ﺳﺎزهای اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮروی آﺧﺮﯾﻦ ﻻﯾﻪ ﻣﺘﺮاﮐﻢ ﺷﺪه ﺧﺎک زﻣﯿﻦ ﻃﺒﯿﻌﯽ ﻣﻮﺟﻮد ﯾﺎ اﺻﻼح ﺷـﺪه، ﺧـﺎﮐﺮﯾﺰیﻫـﺎ، ﯾـﺎ ﮐـﻒ ﺑﺮشﻫﺎی ﺧﺎﮐﯽ و ﯾﺎ ﺳﻨﮕﯽ ﮐﻪ ﺑﻄﻮر ﮐﻠﯽ ﺑﺴﺘﺮ روﺳﺎزی ﻧﺎﻣﯿﺪه ﻣﯽﺷﻮد، ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد .

روﺳﺎزی ﻣﻌﻤﻮﻻ ﻣﺘﺸﮑﻞ از ﻗﺸﺮﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﻈﯿﺮ زﯾﺮاﺳﺎس، اﺳﺎس و ﻻﯾﻪ ﻫﺎی آسفالتی ﯾﺎ ﺑﺘﻨﯽ و ﯾﺎ ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ از آﻧﻬﺎﺳـﺖ ﮐـﻪ ﻫـﺮ ﯾﮏ ﺗﺎﺑﻊ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﯽ و دارای ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻣﻌﯿﻨﯽ اﺳﺖ .

-2-1 ﻫﺪف از روﺳﺎزی

زﻣﯿﻦ ﻃﺒﯿﻌﯽ، ﺑﺴﺘﺮ ﺧﺎﮐﺮﯾﺰیﻫﺎی آﻣﺎده ﺷﺪه راه، ﮐﻒ ﺑﺮشﻫﺎی ﺧـﺎﮐﯽ و ﯾـﺎ ﺳـﻨﮕﯽ، ﺣﺘـﯽ در ﺷـﺮاﯾﻂ ﮐـﺎﻣﻼ ﻣﺘـﺮاﮐﻢ و ﺧـﻮب داﻧﻪﺑﻨﺪی ﺷﺪه، ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﮐﺎﻓﯽ ﺑﺮای ﺗﺤﻤﻞ ﺑﺎرﻫﺎی وارده از ﭼﺮخ ﺧﻮدرو را در ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﺘﻐﯿﺮ ﺟﻮی ﻧﺪارد . ﺑﺎرﮔﺬاری اﯾـﻦ ﮔﻮﻧـﻪ ﺧـﺎکﻫـﺎ ﻣﻮﺟﺐ ﺷﮑﺴﺖ ﺑﺮﺷﯽ و اﯾﺠﺎد ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞﻫﺎی داﺋﻢ ﺑﯿﺶ از اﻧﺪازه ﺑﺮای آﻧﻬﺎ ﻣﯽﺷﻮد .

روﺳﺎزی، از ﺑﺮوز و ﻇﻬﻮر آﺳﯿﺐ دﯾﺪﮔﯽﻫﺎی ﻓﻮق ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی ﻧﻤﻮده و ﻋﺒﻮر و ﻣﺮور راﺣﺖ، ﺳﺮﯾﻊ، ﻣﻄﻤﺌﻦ، اﯾﻤﻦ و ﺑﺪون ﮔﺮد و ﻏﺒـﺎر را در ﯾﮏ ﺳﻄﺢ ﻫﻤﻮار ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽﮐﻨﺪ .

-3-1 ﻋﻤﻠﮑﺮد روﺳﺎزی

ﻧﺤﻮه ﮐﻠﯽ ﻋﻤﻠﮑﺮد و ﺗﻮزﯾﻊ ﺑﺎر در روﺳﺎزی در ﺷﮑﻞ (1-1) ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ . در اﯾﻦ ﺷﮑﻞ، ﺑﺎر وﺳﯿﻠﻪ ﻧﻘﻠﯿﻪ، ﺗﻮﺳﻂ ﭼﺮخ در ﺳﻄﺢ ﺗﻤﺎس ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ داﯾﺮهای ﺷﮑﻞ، ﺑﻪ ﺳﻄﺢ روﺳﺎزی وارد ﻣﯽﺷﻮد . ﺷﺪت ﺗﻨﺶ وارده در ﻧﻘﺎط واﻗﻊ در ﺳﻄﺢ زﯾﺮ ﺑﺎر ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﺑﻮده و ﺑﺎ ازدﯾﺎد ﻓﺎﺻﻠﻪ از اﯾﻦ ﺳﻄﺢ، ﺗﻘﻠﯿﻞ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ .

اﮔﺮ ﻓﺸﺎر ﻗﺎﺋﻢ در ﺳﻄﺢ ﺗﻤﺎس ﺑﺎ راه، ° P ﺑﺎﺷﺪ، ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻻﯾﻪﻫﺎی روﺳﺎزی و ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻣﻘﺎوﻣﺘﯽ آﻧﻬﺎ ﻃﻮری اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﺎر ﭼﺮخ ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺗﻮزﯾﻊ و ﮔﺴﺘﺮده ﺷﺪه ﺗﺎ ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﺷﺪت ﺗﻨﺶ در ﺳﻄﺢ ﺑﺴﺘﺮ روﺳﺎزی ﺑﻪ ﻣﻘﺪار P 1 ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﺑﺪ ﮐﻪ ﺧﺎک ﺑﺴﺘﺮ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞ ﻣﺠﺎز، آن را ﺗﺤﻤﻞ ﮐﻨﺪ . ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺳﯿﺴﺘﻢ روﺳﺎزی و ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻫﺮ ﯾﮏ از ﻻﯾﻪﻫﺎی آن ﺑﺸﺮح زﯾﺮ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ :

-1-3-1 ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺗﻨﺶ

ﻫﺮ ﯾﮏ از ﻻﯾﻪ ﻫﺎ ﺑﺎﯾﺪ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺗﻨﺶﻫﺎی وارده، ﺑﯽآﻧﮑﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞ ﺑﯿﺶ از اﻧﺪازه در آن ﺑﻮﺟﻮد آﯾﺪ، ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﮐﻨﺪ .

-2-3-1 ﮐﺎﻫﺶ ﺗﻨﺶ ﺑﺮای ﻻﯾﻪ ﻫﺎی زﯾﺮﯾﻦ

ﻫﺮﯾﮏ از ﻻﯾﻪﻫﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﻗﺎدر ﺑﺎﺷﺪ ﺗﻨﺶﻫﺎ را ﺗﺎ ﻣﯿﺰان ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺤﻤﻞ ﺑﺮای ﻻﯾﻪای ﮐﻪ در زﯾﺮ آن ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ، ﮐﺎﻫﺶ دﻫﺪ . ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ (1-1) و ﺑﺮ اﺳﺎس ﻋﻤﻠﮑﺮد و رﻓﺘﺎر ﺳﺎزه روﺳﺎزی ﻣﯽﺗﻮان روﺳﺎزی راه را از ﭼﻨﺪﯾﻦ ﻻﯾﻪ ﺑﺎ ﻣﻘﺎوﻣـﺖ و ﻣﺮﻏﻮﺑﯿﺖ ﻣﺘﻔﺎوت ﻃﺮح ﮐﺮد ﺑﻪ ﻧﺤﻮی ﮐﻪ از ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﺎ ﻣﺮﻏﻮﺑﯿﺖ و ﻣﻘﺎوﻣـﺖ ﺑﯿﺸـﺘﺮ در ﻻﯾـﻪﻫـﺎی ﺑـﺎﻻﺗﺮ و ﻣﺼـﺎﻟﺢ ﺑـﺎ ﻣﺮﻏﻮﺑﯿﺖ و ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﮐﻤﺘﺮ در ﻻﯾﻪﻫﺎی ﭘﺎﯾﯿﻦﺗﺮ، ﮐﻪ ﻣﯿﺰان ﺗﻨﺶ در آﻧﻬﺎ ﮐﻤﺘﺮ اﺳﺖ، اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد .

-4-1 ﻻﯾﻪﻫﺎی روﺳﺎزی و ﺧﻮاص ﮐﻠﯽ آﻧﻬﺎ

ﺿﺨﺎﻣﺖ و ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻻﯾﻪﻫﺎی روﺳﺎزی، ﺑﻪ ﻧﻮع و درﺟﻪﺑﻨﺪی راه، ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﺎک ﺑﺴﺘﺮ، ﻣﯿـﺰان ﺗﺮاﻓﯿـﮏ، ﺷـﺮاﯾﻂ ﺟـﻮی، ﻧـﻮع ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﯽ و ﻋﻮاﻣﻞ اﻗﺘﺼﺎدی ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد .

ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت و وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎی ﮐﻠﯽ ﺑﺴﺘﺮ و ﻫﺮﯾﮏ از ﻻﯾﻪ ﻫﺎی ﺗﺸﮑﯿﻞ دﻫﻨﺪه روﺳﺎزی ، ﺑﺸﺮح زﯾﺮ اﺳﺖ :

-1-4-1 ﺑﺴﺘﺮ روﺳﺎزی

ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺧﺎک ﺑﺴﺘﺮ، ﻣﯿﺰان ﺗﺤﻤﻞ ﺑﺎرﺑﺮی و ﺣﺴﺎﺳﯿﺖ و آﺳﯿﺐ ﭘﺬﯾﺮی آن در ﺑﺮاﺑﺮ ﻋﻮاﻣﻞ ﺟﻮی، در اﻧﺘﺨﺎب ﻻﯾﻪﻫﺎی روﺳﺎزی ﻧﻘﺶ ﺗﻌﯿﯿﻦﮐﻨﻨﺪه دارد . در اﺛﺮ ﻋﺒﻮر ﺑﺎر ﺗﺮاﻓﯿﮑﯽ، ﮐﺮﻧﺸﻬﺎی ﻓﺸﺎری ﻗﺎﺋﻢ در ﺑﺎﻻی ﺑﺴﺘﺮ روﺳﺎزی اﯾﺠﺎد ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﻫﺮﮔﺎه ﻣﻘﺪار اﯾﻦ ﮐﺮﻧﺸﻬﺎ از ﻣﻘﺪار ﻣﺠﺎز ﺑﺰرﮔﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺷﯿﺎر اﻓﺘﺎدﮔﯽ در روﺳﺎزی ﺷﻮد.

ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ ﺗﻤﺎم ﺧﺎکﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨـﺪی آﺷﺘﻮ از A- 1 ﺗﺎ A -7 ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺑﻨﺪی ﺷﺪه اﻧﺪ، ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺮای ﺑﺴﺘﺮ روﺳﺎزی راه ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎﺷﻨﺪ . ﺑﺎ وﺟﻮد آﻧﮑﻪ ﺧﺎکﻫﺎی ﮔﺮوه A- 4 ﺗﺎ -7 A اﯾﻦ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪی در ﺷﺮاﯾﻂ ﺧﺸﮏ از ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﮐﺎﻓﯽ ﺑﺮﺧﻮردارﻧﺪ، وﻟﯽ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﭘﺮﺑﺎرش و ﺷﺮاﯾﻂ اﺷﺒﺎع و ﯾﺨﺒﻨـﺪان، ﺑـﻪ وﯾـﮋه ﺑـﺮای ﺗﺮاﻓﯿﮏ ﺳﻨﮕﯿﻦ، ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﺒﻮده و ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻮاد ﺗﺜﺒﯿﺖ ﮐﻨﻨﺪه ﻧﻈﯿﺮ آﻫﮏ، اﯾﻦ ﻣﺼﺎﻟﺢ را اﺻﻼح و ﺗﻘﻮﯾﺖ ﮐﺮد . ﻣﺸﺨﺼـﺎت ﺧﺎک ﺑﺴﺘﺮ روﺳﺎزی، ﻣﯿﺰان ﺗﺮاﮐﻢ ﻧﺴﺒﯽ آﻧﻬﺎ و ﺳﺎﯾﺮ ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ در ﻓﺼﻞ دوم اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ.

ﺷﯿﺒﻬﺎی ﻃﻮﻟﯽ و ﻋﺮﺿﯽ ﺟﺎده ﮐﻪ در ﻃﺮح ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﺪه اﺳﺖ ﺑﺎﯾﺪ در ﺳﻄﺢ ﺑﺴﺘﺮ روﺳﺎزی ﺗﺎﻣﯿﻦ ﮔﺮدﻧﺪ ﺗـﺎ ﻫﺮﯾـﮏ از ﻻﯾﻪﻫﺎی روﺳﺎزی ﺑﺎ ﺿﺨﺎﻣﺖﻫﺎی ﻃﺮاﺣﯽ اﺟﺮا ﺷﻮﻧﺪ .

-2-4-1 زﯾﺮاﺳﺎس

زﯾﺮاﺳﺎس ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﻗﺸﺮ ﻻﯾﻪ روﺳﺎزی اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮروی ﺑﺴﺘﺮ روﺳﺎزی ﻗﺮار ﻣـﯽﮔﯿـﺮد . ﻣﺼـﺎﻟﺢ زﯾﺮاﺳـﺎس ﻣﻌﻤـﻮﻻً از ﺑﺴـﺘﺮ رودﺧﺎﻧﻪﻫﺎ، ﻣﺨﺮوط اﻓﮑﻨﻪﻫﺎ و ﯾﺎ ﻣﻌﺎدن ﮐﻮﻫﯽ ( ﺳﻨﮓ ﺷﮑﺴﺘﻪ ) ﺗﻬﯿﻪ ﻣﯽﺷﻮد و در ﻣﻮردﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺿﺮورت ﻓﻨﯽ و اﻗﺘﺼﺎدی اﯾﺠﺎب ﻧﻤﺎﯾﺪ

از ﺗﺜﺒﯿﺖ ﺧﺎک ﺑﺎ ﻗﯿﺮ، ﺳﯿﻤﺎن، آﻫﮏ و ﯾﺎ اﻓﺰودﻧﯽﻫﺎی ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد . ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﯽ زﯾﺮاﺳﺎس در ﻓﺼـﻞ ﺳـﻮم اراﺋـﻪ ﺷـﺪه اﺳﺖ.

ﻣﺼﺎﻟﺢ زﯾﺮاﺳﺎس ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺳﺎزهای ﮐﻪ در ﮐﻞ ﺳﯿﺴﺘﻢ روﺳﺎزی ﺑﺮای آن در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘـﻪ ﺷـﺪه، ﺑﺎﯾـﺪ دارای ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت زﯾﺮ ﻧﯿﺰ ﺑﺎﺷﺪ :

-1-2-4-1 داﻧﻪﺑﻨﺪی

داﻧﻪﺑﻨﺪی زﯾﺮاﺳﺎس ﺑﺎﯾﺪ ﻃﻮری ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ از ﻧﻔﻮذ ﻣﻮاد رﯾﺰداﻧﻪ ﺧﺎک ﺑﺴﺘﺮ روﺳﺎزی ﺑﻪ ﻗﺸﺮ اﺳﺎس ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی ﮐﻨﺪ، ﻟـﺬا ﺑﺎﯾﺪ داﻧﻪﺑﻨﺪی ﭘﯿﻮﺳﺘﻪای داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ .

-2-2-4-1 ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ ﯾﺨﺒﻨﺪان

در ﻣﻨﺎﻃﻘﯽ ﮐﻪ ﻋﻤﻖ ﻧﻔﻮذ ﯾﺨﺒﻨﺪان ﺑﻪ زﯾﺮاﺳﺎس ﻣﯽرﺳﺪ، ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺼﺎﻟﺢ زﯾﺮاﺳﺎس ﻃﻮری اﻧﺘﺨـﺎب ﺷـﻮد ﮐـﻪ در ﺑﺮاﺑـﺮ ﯾﺨﺒﻨﺪان ﺣﺴﺎﺳﯿﺖ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ .

-3-2-4-1 ﺧﺎﺻﯿﺖ زﻫﮑﺸﯽ

از ﺟﻤﻊ ﺷﺪن آب آزاد ﻧﺎﺷﯽ از ﻧﻔﻮذ آبﻫﺎی ﺳﻄﺤﯽ و ﯾﺎ ﺗﺮاوﺷﯽ در ﻻﯾﻪ روﺳﺎزی ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی ﮐﻨﺪ و ﻟﺬا ﺑﺎﯾﺪ ﺧﺎﺻﯿﺖ زﻫﮑﺸﯽ ﻣﻄﻠﻮب ﺑﺮای ﺗﺨﻠﯿﻪ آب را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ .

-3-4-1 اﺳﺎس

ﻗﺸﺮ اﺳﺎس، ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ در زﯾﺮ ﻻﯾﻪ آسفالت و روی ﻗﺸﺮ زﯾﺮاﺳﺎس ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿـﺮد . ﻣﺼﺎﻟﺢ اﯾﻦ ﻗﺸﺮ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺘﺸﮑﻞ از ﺳﻨﮓ ﮐﻮﻫﯽ ﺷﮑﺴﺘﻪ، ﯾﺎ ﺷﻦ و ﻣﺎﺳﻪ روﺧﺎﻧﻪای ﺷﮑﺴﺘﻪ، ﯾﺎ ﺳﺮﺑﺎره ﮐﻮرهﻫﺎی آﻫﻦﮔﺪازی و ﯾﺎ ﻣﺎﮐﺎدام ﺑﺎﺷﺪ .

اﯾﻦ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺳﺎزهای ﮐﻪ در ﺳﯿﺴـﺘﻢ روﺳـﺎزی دارد ﺑﺎﯾـﺪ دارای ﺧﺼﻮﺻـﯿﺎﺗﯽ ﺑﺎﺷـﺪ ﮐـﻪ در زﯾﺮﺑﻨﺪﻫﺎی (1-2-4-1) اﻟﯽ (3-2-4-1) ﺗﻮﺿﯿﺢ داده ﺷﺪه اﺳﺖ .

ﺟﺰﺋﯿﺎت ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﯽ اﺳﺎس در ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ .

-4-4-1 ﻗﺸﺮﻫﺎی آسفالتی

ﻗﺸﺮﻫﺎی آﺳﻔﺎﻟﺘﯽ در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ دﯾﮕﺮ ﻻﯾﻪﻫﺎ ﺑﺎﯾﺪ از ﻣﻘﺎومﺗﺮﯾﻦ و ﻣﺮﻏﻮبﺗﺮﯾﻦ ﻣﺼﺎﻟﺢ روﺳﺎزی ﺑﺎﺷﻨﺪ . در راهﻫﺎی ﺑﺎ ﺗﺮاﻓﯿﮏ زﯾـﺎد و ﺳﻨﮕﯿﻦ ﮐﻪ در آﻧﻬﺎ ﻗﺸﺮﻫﺎی ﺑﺎﻻی روﺳﺎزی از ﻣﺼﺎﻟﺢ آسفالتی ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ، ﻣﻌﻤﻮﻻً اﯾﻦ ﻗﺸﺮﻫﺎ در اﺛﺮ ﺑﺎرﮔﺬاری ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷـﮑﻞ داده و در آﻧﻬﺎ ﺗﻨﺶﻫﺎی ﮐﺸﺸﯽ و ﻓﺸﺎری اﻓﻘﯽ ﺑﻮﺟﻮد ﻣﯽآﯾﺪ.

ﻫﺮﮔﺎه ﺷﺪت ﺗﻨﺶﻫﺎی ﮐﺸﺸﯽ اﻓﻘﯽ در زﯾﺮ ﻻﯾﻪ ﻫﺎی آسفالتی از ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﮐﺸﺸﯽ آن ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺷﻮد، در اﯾﻦ ﻧﻘﺎط ﺗﺮک اﯾﺠﺎد ﻣـﯽﺷـﻮد ﮐـﻪ ﺑﺘـﺪرﯾﺞ ﺑـﻪ ﺳـﻤﺖ روﯾـﻪ راه ﮔﺴـﺘﺮش ﻣـﯽﯾﺎﺑـﺪ و ﻣﻮﺟـﺐ آﺳﯿﺐدﯾﺪﮔﯽﻫﺎﯾﯽ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ در ﻧﻬﺎﯾﺖ از ﻋﻤﺮ ﻣﻔﯿﺪ راه ﺑﻪ ﺷﺪت ﮐﺎﺳﺘﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ .

ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺟﻨﺲ و ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻻﯾﻪﻫﺎی آسفالتی ﺑﺎﯾـﺪ ﻃﻮری اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻮد ﮐﻪ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺗﻨﺶﻫﺎی ﮐﺸﺸﯽ اﻓﻘﯽ ﺑﻮﺟﻮد آﻣﺪه ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻧﻤﺎﯾﺪ و ﺗﺮک ﻧﺨﻮرد . در اﯾﻦ آﺋﯿﻦﻧﺎﻣﻪ ﻗﺸـﺮﻫﺎی آسفالتی راه ﺑـﺮای راهﻫـﺎی ﺑـﺎ ﺗﺮاﻓﯿـﮏ زﯾـﺎد 10 7 ) > ( EAL از اﻧـﻮاع آسفالت های ﮔـﺮم، ﺑـﺎ ﺗﺮاﻓﯿـﮏ ﻣﺘﻮﺳـﻂ 10 7 ) < EAL < (10 4 و ﺳـﺒﮏ 10 4 ) < ( EAL ﺑﻪ ﺗﺸﺨﯿﺺ ﻣﻬﻨﺪس ﻣﺸﺎور از اﻧﻮاع آسفالت ﮔﺮم ، ﺳﺮد ﯾﺎ ﺳﻄﺤﯽ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﻮد و در راهﻫﺎی ﺑﺎ ﺗﺮاﻓﯿﮏ ﮐﻢ روﯾﻪ راه ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺷﻨﯽ ﻧﯿﺰ اﺟﺮا ﺷﻮد . ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﯽ اﻧﻮاع روﯾﻪﻫﺎی آسفالتی در ﻓﺼﻞﻫﺎی ﻫﻔﺘﻢ ﺗﺎ ﻧﻬﻢ و ﺳﯿﺰدﻫﻢ اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ .

ﻗﺸﺮﻫﺎی آﺳﻔﺎﻟﺘﯽ، ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻋﻤﻠﮑﺮد وﯾﮋهای ﮐﻪ در ﺳﺎزه روﺳﺎزی ﺑﺮای آﻧﻬﺎ ﻣﻨﻈﻮر ﺷﺪه اﺳﺖ، ﺑﺎﯾﺪ ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﮐﻠﯽ زﯾﺮ را ﻧﯿـﺰ دارا ﺑﺎﺷﺪ :

-1-4-4-1 ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺳﺎﯾﺸﯽ

ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺳﻨﮕﯽ ﻣﺼﺮﻓﯽ در ﺑﺮاﺑﺮ اﺛﺮ ﺗﺨﺮﯾﺒﯽ و ﺳﺎﯾﺸﯽ ﭼﺮخ وﺳﺎﯾﻞ ﻧﻘﻠﯿﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﮐﺎﻓﯽ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ .

-2-4-4-1 ﻫﻤﻮاری ﺳﻄﺢ و ﺗﺎب ﻟﻐﺰﺷﯽ

از ﺳﻄﺤﯽ ﻫﻤﻮار ﺑﺮای ﻋﺒﻮر راﺣﺖ، ﺳﺮﯾﻊ و ﻣﻄﻤﺌﻦ و در ﻋﯿﻦ ﺣﺎل دارای ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻟﻐﺰﺷﯽ ﮐﺎﻓﯽ، ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﺎﺷﺪ . ﻣﻘﺎوﻣـﺖ در ﺑﺮاﺑـﺮ

ﻟﻐﺰﻧﺪﮔﯽ ﺑﻮﯾﮋه در ﻗﻮسﻫﺎی ﺗﻨﺪ و ﻧﺰدﯾﮑﯽ ﺗﻘﺎﻃﻊﻫﺎ و ﻣﯿﺎدﯾﻦ، اﻣﺮی ﺿﺮوری اﺳﺖ . ﺑﺮای ﺗﺎﻣﯿﻦ اﯾﻦ وﯾﮋﮔﯽ ﺑﺎ اﺻﻄﮑﺎک ﻻزم ﻣﯽﺗـﻮان از ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎی آسفالتی ﻣﺘﺨﻠﺨﻞ و ﯾﺎ دﯾﮕﺮ ﻣﺨﻠﻮطﻫﺎی ﻧﻈﯿﺮ ﺑﺮای ﻗﺸﺮ روﯾﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد .

-3-4-4-1 ﻧﺎﺗﺮاواﯾﯽ ( ﻧﻔﻮذ ﻧﺎﭘﺬﯾﺮی )

ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﮐﺎﻫﺶ ﻧﻔﻮذ آبﻫﺎی ﺳﻄﺤﯽ ﺑﻪ ﻻﯾﻪﻫﺎی روﺳﺎزی، ﻻزم اﺳﺖ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻻﯾﻪﻫﺎی آسفالتی ﺑـﻪ اﻧـﺪازه ﮐـﺎﻓﯽ ﻧﺎﺗﺮاوا ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺗﺎ ﻧﻔﻮذ آب ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﺮﺳﺪ .

-4-4-4-1 ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺎرﺑﺮی

در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞ ﺑﯿﺶ از اﻧﺪازه ﻧﺎﺷﯽ از ﺗﺎﺛﯿﺮ ﺗﺮاﻓﯿﮏ و ﻋﻮاﻣﻞ ﺟﻮی و ﺗﻐﯿﯿﺮات دﻣﺎی ﻣﺤﯿﻂ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﻧـﺮم ﺷـﺪن، ﻓﺘﯿﻠﻪ ﺷﺪن، ﺗﺮک ﺧﻮردن و آﺳﯿﺐ دﯾﺪﮔﯽﻫﺎی دﯾﮕﺮ ﻇﺎﻫﺮ ﻣﯽﺷﻮد، از ﻣﻘﺎوﻣﺖ و دوام ﻻزم ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﺎﺷﺪ .

-5-4-4-1 ﻧﯿﻤﺮخ روﺳﺎزی آﺳﻔﺎﻟﺘﯽ

ﻧﯿﻤﺮخ ﮐﻠﯽ ﯾﮏ روﺳﺎزی آسفالتی و اﺟﺰاء ﺗﺸﮑﯿﻞ دﻫﻨﺪه آن در ﺷﮑﻞ (3-1) ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ .

-5-1 ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻮﺛﺮ در ﻃﺮح روﺳﺎزی

روﺳﺎزیﻫﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻋﻮاﻣﻞ و ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎی زﯾﺎدی ﻗﺮاردارﻧﺪ . ﻫﺮ ﯾﮏ از اﯾﻦ ﻋﻮاﻣﻞ و ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎ در ﻃـﺮح روﺳـﺎزی و در ﻃـﻮل ﯾﮏ راه ﻣﻘﺪار ﺛﺎﺑﺘﯽ ﻧﺒﻮده و ﺣﺘﯽ در ﻣﻮاﻗﻊ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﺎل ﻧﯿﺰ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ . ﺑﻌﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﺣﺠﻢ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﺼﺮﻓﯽ ﺑﺴﯿﺎر زﯾﺎد و ﻗﺎﺑـﻞ ﺗﻮﺟـﻪ اﺳﺖ و ﻟﺬا از ﻧﻈﺮ اﻗﺘﺼﺎدی ﺣﻤﻞ اﯾﻦ ﻣﺼﺎﻟﺢ در ﻣﺴﺎﻓﺖﻫﺎی زﯾﺎد ﻣﻘﺮون ﺑﻪ ﺻﺮﻓﻪ ﻧﺒﻮده و ﻣﻮﺟﺐ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ در ﮐﯿﻔﯿﺖ و ﺑﻬﯿﻨﻪﺳﺎزی، ﻣﺤﺪودﯾﺖﻫﺎﯾﯽ اﯾﺠﺎد ﺷﻮد ﮐﻪ ﺗﻮﺟﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﻃﺮاح ﺑﻪ آن اﻫﻤﯿﺖ ﺧﺎﺻﯽ دارد . ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻮﺛﺮ در ﻃﺮح روﺳﺎزی را ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ ﻫﻔﺖ ﮔـﺮوه زﯾﺮ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﮐﺮد :

-1-5-1 وﯾﮋﮔﯽﻫﺎی ﺧﺎک ﺑﺴﺘﺮ روﺳﺎزی

وﯾﮋﮔﯽﻫﺎی ﺧﺎک ﺑﺴﺘﺮ روﺳﺎزی ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻮاردی ﻧﻈﯿﺮ ﻧﻮع، ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪی، ﻣﻘﺎوﻣﺖ، ﺣﺴﺎﺳﯿﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺣﺠﻢ و ﯾﺨﺒﻨﺪان، ﻧﺸﺴﺖ و ﺗﺤﮑﯿﻢ و ﺷﺎﺧﺺ ﺗﺮاﮐﻢ ﻧﺴﺒﯽ آن ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ .

-2-5-1 وﯾﮋﮔﯽﻫﺎی ﻻﯾﻪﻫﺎی روﺳﺎزی

ﺷﺎﻣﻞ ﺟﻨﺲ، ﮐﯿﻔﯿﺖ، ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻓﺸﺎری و ﮐﺸﺸﯽ، دوام، ﺗﺮاواﯾﯽ، زﻫﮑﺸﯽ و ﭘﺎﯾﺪاری در ﺑﺮاﺑﺮ دوره ﻫﺎی ﯾﺨﺒﻨﺪان – ذوب ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ .

-3-5-1 ﺷﺮاﯾﻂ ﺟﻮی

ﺷﺎﻣﻞ رﻃﻮﺑﺖ، ﯾﺨﺒﻨﺪان و ﻋﻤﻖ ﻧﻔﻮذ آن، درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻣﺤﯿﻂ و ﺗﻐﯿﯿﺮات آن اﺳﺖ .

-4-5-1 ﺷﺮاﯾﻂ ﻫﻨﺪﺳﯽ

ﺷﺎﻣﻞ ﺷﯿﺐﻫﺎی ﺗﻨﺪ ﻃﻮﻟﯽ ﻣﺴﯿﺮ و ﺗﻘﺎﻃﻌﺎت ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻣﻮﺟﺐ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞ ﻗﺸﺮروﯾﻪ ﻣﯽﮔﺮدد .

-5-5-1 ﺗﺮاﻓﯿﮏ

ﺷﺎﻣﻞ ﻧﻮع، وزن، ﺗﺮﮐﯿﺐ و ﺗﻌﺪاد ﻣﺤﻮرﻫﺎی وﺳﺎﯾﻞ ﻧﻘﻠﯿﻪ ﻋﺒﻮری ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ .

-6-5-1 ﻋﻤﺮ ﻃﺮح

ﻋﻤﺮ ﻃﺮح ﮐﻪ ﺑﺮاﺳﺎس آن روﺳﺎزی ﻃﺮاﺣﯽ ﻣﯽﺷﻮد .

-7-5-1 ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻃﺮح

ﺷﺎﻣﻞ ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎی ﻣﺮاﺣﻞ ﺳﺎﺧﺖ، ﺑﻬﺮه ﺑﺮداری و ﻧﮕﻬﺪاری اﺳﺖ .

-6-1 اﻧﻮاع روﺳﺎزی

روﺳﺎزیﻫﺎ، از ﻧﻈﺮ ﻧﻮع ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﺼﺮﻓﯽ در ﻗﺸﺮ روﯾﻪ، ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺘﻦ، آسفالت و ﯾﺎ ﻣﺨﺘﻠﻂ ( ﺑﺘﻦ و آﺳﻔﺎﻟﺖ ) ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ . اﻧﻮاع روﺳﺎزیﻫﺎ ﺑـﻪ ﺳﻪ دﺳﺘﻪ زﯾﺮ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯽﺷﻮد . اﯾﻦ آﯾﯿﻦﻧﺎﻣﻪ ﻣﺤﺪود ﺑﻪ ﮐﺎرﺑﺮد روﺳﺎزی آسفالتی اﺳﺖ .

-1-6-1 روﺳﺎزی ﺳﺨﺖ ﯾﺎ ﺑﺘﻨﯽ ( ﺑﺘﻦ ﺳﯿﻤﺎﻧﯽ )

در اﯾﻦ روﺳﺎزی، روﯾﻪ راه ﺑﺎ ﺑﺘﻦ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد . ﻗﺸﺮ ﺑﺘﻨﯽ، در ﺷﺮاﯾﻄﯽ ﮐـﻪ ﺧـﺎک ﺑﺴـﺘﺮ روﺳـﺎزی از ﮐﯿﻔﯿـﺖ ﻣﻘـﺎوﻣﺘﯽ ﻣﻄﻠـﻮﺑﯽ ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﻮده و ﺗﺮاﻓﯿﮏ، ﺳﻨﮕﯿﻦ و ﯾﺎ ﺧﯿﻠﯽ ﺳﻨﮕﯿﻦ ﻧﺒﺎﺷﺪ، ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ روی ﺑﺴﺘﺮ و در ﻏﯿﺮ اﯾﻦﺻﻮرت ﺑـﺮ روی ﻻﯾـﻪﻫـﺎی زﯾﺮاﺳـﺎس ﯾـﺎ اﺳﺎس ﻗﺮارداده ﺷﻮد .

ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻓﺸﺎری و ﮐﺸﺸﯽ روﺳﺎزی ﺑﺘﻨﯽ زﯾﺎد اﺳﺖ و ﺑﺎر ﺗﺮاﻓﯿﮏ را، ﺑﺪون ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞ زﯾﺎد ﺻﻔﺤﻪ ﺑﺘﻨﯽ، در ﺳﻄﺢ ﮔﺴﺘﺮدهﺗـﺮی ﺑـﻪ ﺧﺎک ﺑﺴﺘﺮ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﯽﺳﺎزد . در اﯾﻦ ﻧﻮع روﺳﺎزی، دال ﺑﺘﻨﯽ ﺑﻪ ﻣﺮور ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺷﮑﻞ ﻣﯽدﻫﺪ و در زﯾﺮ آن ﺗﻨﺶ ﮐﺸﺸﯽ اﯾﺠﺎد ﻣﯽﺷـﻮد . اﮔـﺮ ﺗﻨﺶ ﮐﺸﺸﯽ از ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﮐﺸﺸﯽ ﺑﺘﻦ زﯾﺎدﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ، ﺑﺘﻦ ﻣﯽﺷﮑﻨﺪ و ﺗﺮک ﻣﯽﺧﻮرد . از اﯾﻦ رو اﯾﻨﮕﻮﻧﻪ روﺳﺎزیﻫﺎ ﺑﺼﻮرت ﻣﺴﻠﺢ ﻃـﺮح و اﺟﺮا ﻣﯽﮔﺮدﻧﺪ .

در روﺳﺎزیﻫﺎی ﺳﺨﺖ، ﻣﻘﺎوﻣﺖ و ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻗﺸﺮ ﺑﺘﻨﯽ ﻋﺎﻣﻞ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮐﻨﻨﺪه ﺗﻮان ﺑﺎرﭘﺬﯾﺮی روﯾﻪ اﺳﺖ و ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻣﻘﺎوﻣﺘﯽ ﺧﺎک ﺑﺴـﺘﺮ روﺳﺎزی، ﻧﻘﺶ ﮐﻤﺘﺮی دارد . ﺷﮑﻞ -4-1) اﻟﻒ ) ، ﻣﻘﻄﻊ ﻋﺮﺿﯽ ﯾﮏ ﻧﻤﻮﻧﻪ روﺳﺎزی ﺳﺨﺖ را ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ .

-2-6-1 روﺳﺎزی اﻧﻌﻄﺎفﭘﺬﯾﺮ ﯾﺎ آﺳﻔﺎﻟﺘﯽ

روﺳﺎزی آﺳﻔﺎﻟﺘﯽ، ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺮﺷﯽ ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ دارد وﻟﯽ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﮐﺸﺸﯽ آن ﺑﺴﯿﺎر ﮐﻢ اﺳﺖ . ﺑﺎرﻫﺎی وارده ﺑﺮ روﺳﺎزی آسفالتی در ﺳﻄﺢ ﻧﺴﺒﺘﺎً ﮐﻮﭼﮑﺘﺮ و ﺑﺎ ﮔﺴﺘﺮدﮔﯽ ﮐﻤﺘﺮی ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ روﺳﺎزی ﺑﺘﻨﯽ ﺑﻪ ﺧﺎک ﺑﺴﺘﺮ روﺳﺎزی ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﯽﺷﻮد . در روﺳﺎزی آسفالتی ، ﻣﻌﻤـﻮﻻً از ﺳﻪ ﻻﯾﻪ ﻣﺘﻤﺎﯾﺰ زﯾﺮاﺳﺎس، اﺳﺎس و آسفالت اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد . ﻣﻘﺎوﻣﺖ و ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺧﺎک ﺑﺴﺘﺮ روﺳﺎزی در ﭘﺎﯾﺪاری روﺳﺎزی آﺳﻔﺎﻟﺘﯽ، ﻧﻘﺶ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮐﻨﻨﺪه دارد .

روﺳﺎزی ﺗﻤﺎم آسفالتی ﻧﯿﺰ ﯾﮑﯽ از اﻧﻮاع روﺳﺎزیﻫﺎی اﻧﻌﻄﺎفﭘﺬﯾﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ در آن ﻓﻘﻂ از ﻻﯾﻪﻫﺎی آسفالتی ﮐﻪ ﻣﺴﺘﻘﯿﻤﺎً روی ﺑﺴﺘﺮ روﺳﺎزی و ﯾﺎ ﺑﺴﺘﺮ ﺗﻘﻮﯾﺖ ﺷﺪه ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد، اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد . در اﯾﻦ ﻧﻮع روﺳﺎزی، ﻣﺼـﺎﻟﺢ زﯾﺮاﺳـﺎس و ﯾـﺎ اﺳـﺎس ﮐـﺎرﺑﺮدی ﻧـﺪارد .

روﺳﺎزیﻫﺎی ﺗﻤﺎم آسفالت ، ﻋﻤﺮ ﻃﻮﻻﻧﯽ دارﻧﺪ و ﺻﺮﻓﺎً ﺑﺮای ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺮﻃﻮب ﺑﺎ ﯾﺨﺒﻨﺪان زﯾﺎد ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﮐﺎرﺑﺮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ .

ﺗﯿﭗ ﻋﺮﺿﯽ روﺳﺎزی اﻧﻌﻄﺎفﭘﺬﯾﺮ در ﺣﺎﻟﺖ ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ و ﯾﺎ ﺗﻤﺎم آسفالت در ﺷﮑﻞﻫﺎی -4-1) ب ) و -4-1) پ ) ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ .

-3-6-1 روﺳﺎزی ﻣﺨﺘﻠﻂ

روﺳﺎزیﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ از دو ﻧﻮع روﺳﺎزی ﺳﺨﺖ و ﻗﺎﺑﻞ اﻧﻌﻄﺎف ﺑﺎﺷﺪ، روﺳﺎزیﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻂ ﻧﺎﻣﯿﺪه ﻣﯽﺷﻮد . ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜـﺎل، در روﺳﺎزی ﻓﺮودﮔﺎهﻫﺎ ﮐﻪ ﺑﺎ روﺳﺎزی ﺳﺨﺖ و ﺑﺘﻨﯽ ﻃﺮح ﻣﯽﺷﻮد، دال ﺑﺘﻨﯽ را ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺮ روی ﻗﺸﺮی از آسفالت (ﻣﻌﻤـﻮﻻً اﺳـﺎس ﻗﯿـﺮی ) ﻗﺮار ﻣﯽدﻫﻨﺪ و ﯾﺎ اﯾﻦ ﮐﻪ روﯾﻪﻫﺎی ﺳﺨﺖ و ﯾﺎ ﻗﺎﺑﻞ اﻧﻌﻄﺎف ﻣﻮﺟﻮد در راهﻫﺎ و ﻓﺮودﮔﺎهﻫﺎ را ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺑﻬﺴﺎزی و ﺗﻘﻮﯾﺖ، ﺑﺮﺣﺴﺐ ﻣﻮرد و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﺮاﯾﻂ ﺧﺎص ﻃﺮح، ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺑﺎ روﯾﻪ ﻗﺎﺑﻞ اﻧﻌﻄﺎف و ﯾﺎ ﺳﺨﺖ، روﮐﺶ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﻨﺪ . در واﻗﻊ در روﺳﺎزیﻫـﺎی ﻣﺨـﺘﻠﻂ و ﯾـﺎ ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ، روﺳﺎزی از ﻻﯾـﻪﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻏﯿـﺮ آﺳﻔﺎﻟﺘـﯽ، آﺳﻔﺎﻟﺘﯽ و ﺑﺘﻨـﯽ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽﺷﻮد . دو ﻧﻤﻮﻧﻪ روﺳـــﺎزی ﻣﺨـﺘﻠﻂ در ﺷـﮑﻞﻫـﺎی -4-1) ت ) و -4-1) ث ) ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ .

   مدیریت شهری

مدیریت شهری

پیچیده ترین اجتماعات و سونتگاه های بشری، شهرها هستند. از همین رو پرسش های مهم در موضوع مدیریت شهری این است که چه شیوه هایی برای اداره شهرها وجود دارند؟ چه کسانی بر شهر حکم میرانند و درباره تقسیم و توزیع منابع قدرت و ثروت تصمیم میگیرند؟ تأثیرات تصمیمات مدیران شهری بر زندگی مردم شهری چیست؟ چگونه میتوان تصمیماتی برای شهرها گرفت که بیشترین کارایی و اثربخشی را داشته باشند؟تمرکز، تراکم و تجمع هزاران و میلیونها نفر در شهرها سبب تولید انواع گروه‌های اجتماعی، فعالیت های اقتصادی و تشکل های سیاسی میشود که منافع متفاوت، متعارض و در مواردی ستیزه جو دارند.

ایران از قدیمی ترین کشورهای جهان و صاحب تمدن شهری دیرینه‌ای است. از همین رو موضوع مهم دیگر توجه به الگوها و مدلهایی است که شهرهای ایران برای اداره امور عمومی خوب پیش و پس از دوران مدرنیته انتخاب کرده‌اند. چالش های مدیریتی پدید آمده پس از ظهور کلانشهرها و ابر شهر تهران در کنار تجربه شوراهای شهر و مسائل پیش آمده بر سر تأمین منابع اداره نظام مدیریتی شهر و مساله جدید حکمرانی شهری از دیگر موضوعات مورد توجه در بحث اداره شهرها است.

فهرست مطالب کتاب مدیریت شهری :

مبانی مدیریت شهری

  • تعریف مدیریت شهری
  • تعریف حکومت محلی
  • تعریف شهرداری
  • حکمرانی شهری

وظایف مدیریت شهری

  • تنوع وظایف
  • وظایف مدیریت شهری در ایران
  • اهمیت ارزیابی مردم از خدمات مدیریت شهری
  • وظایف جدید مدیریت شهری
  • ضرورت بازنگری در وظایف مدیریت شهری
  • نکات اساسی برای انجام وظایف جدید مدیریت شهری
  • وظایف مدیریت شهری در کلانشهرها
  • اهداف مدیریت شهری
  • اهداف مدیریت شهری در ایران
  • طرح های توسعه شهری

گونه های مدیریت شهری

  • نظام سیاسی متمرکز
  • نظام سیاسی نامتمرکز
  • مدیریت شهری مستقل
  • شوراهای اسلامی شهر

سطوح مدیریت شهری در ایران

  • سطح کلان مدیریت شهری
  • سطح منطقه ای مدیریت شهری
  • عناصر غیررسمی مؤثر بر مدیریت شهری

مبانی مدیریت شهرداری

  • برنامه ریزی
  • سازماندهی
  • کنترل و نظارت
  • هدایت و رهبری

منابع مدیریت مالی شهرداری

  • تعریف
  • اهداف
  • وظایف
  • اصول مدیریت مالی
  • منابع درآمد شهرداری

آیین نامه‌ها و مقررات مالی شهرداریها

مفاهیم اساسی مدیریت مالی شهرداری

  • حسابداری
  • درآمد و هزینه
  • بودجه برنامه‌ای
  • طبقه بندی درآمدهای شهرداری
  • طبقه بندی هزینه های شهرداری
  • پرداخت هزینه ها در شهرداری
  • گزارش مالی

مبانی مدیریت اداری شهرداری

  • اهداف
  • انضباط اداری
  • آموزش کارکنان شهرداری
  • ارزشیابی
  • انتقال و ترفیع کارکنان شهرداری
  • آیین نامه‌های اداری شهرداری

سیر مدیریت شهری در ایران

  • مدیریت شهری در دوران باستان
  • مدیریت شهری در دوران اسلامی
  • مدیریت شهری پس از مشروطیت
  • مدیریت شهری در دوره پهلوی
  • مدیریت شهری در دوران جمهوری اسلامی
  • قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران

سیر مدیریت شهری در جهان

  • مدیریت شهری در یونان باستانی
  • مدیریت شهری در دوران فئودالیسم
  • ساختار مدیریت شهری در دولت شهرهای اروپایی سده میانه
  • رنسانس
  • تأثیر قدرت‌های شهری در فضای عمومی شهرها
  • انقلاب صنعتی و گسترش فزاینده شهرنشینی
  • مدیریت شهری در آمریکا
  • مدیریت شهری سوئد
  • فعالیت های بین المللی مدیریت شهری

پیوست‌ها

  • پیوست 1: وظایف قانونی شهرداریها
  • پیوست 2: وظایف شورای اسلامی شهر

مجموعــه ” کتــاب ســبز 1400 ” )راهنمــاي عمــل شــهرداري‌ها ،) بــا هــدف تدویـن بنیا ‌نهـای نظـری و عملـی برنامه ریـزی و مدیریـت شـهری تهيـه و تدويـن شــده اســت. ايــن مجموعــه مشــتمل بــر 20 جلــد كتــاب آموزشــي اســت كــه مي‌كوشـد تـا بـه تناسـب وظایـف شـهردار ‌یها، محتواهـاي آموزشـي مـورد نيـاز را در زمين ‌ههــاي مختلــف بــه جامعــه مخاطــب ارائــه نمايــد.

جلــد نخســت ايــن مجموعــه، شــامل تعاریــف شهرســازی، پیدایــش علــم شهرسـازی در عصـر حاضـر، عوامـل مؤثـر بـر شهرسـازی، رشـته ها یـا شـاخه‌های اصلــی شهرســازی )یعنــی برنامه‌ریــزی شــهری، طراحــی شــهری، برنامه‌ریــزی محیطـی و برنامه‌ریـزی منطقـه‌ای( اسـت و رابطـه ایـن رشـته ها را بـا مبانـی علمـی برنامه‌ریــزی کالبــدی و فضایــی بــه بحــث گذاشــته اســت. در ادامــه، گرایشهــا و اصــول اساســی برنام ‌هریــزی و طراحــی شــهری و نگرشهــای نویــن در ایــن خصــوص بیــان شــده اســت.

جلدهــای دوم تــا چهــارم ايــن مجموعــه، بــه تشــریح نظامهــای بنیــادی برنامه‌ریــزی شــهری می‌پردازنــد. در جلــد دوم بــه بحــث مهــم کاربــری زمیــن شــهری به‌ عنــوان بنیــان برنامه ریــزی شــهری پرداختــه شــده اســت. در ايــن كتــاب همچنيـن مطالبـي درخصـوص منطقه‌بنـدي و حريـم شـهر بـه مخاطـب ارايـه شـده اسـت. در جلـد سـوم كـه موضـوع آن، نظـام ارتباطـات و حمل‌ ‌ونقـل شـهری اسـت،

حمـل و نقـل از دیـدگاه برنامه ریـزی شـهری و در رابطـه بـا موضـوع کاربـری زمیـن شـهری و مسـائل انسـانی مـورد بحـث و تحلیـل قـرار گرفتـه اسـت. برنامه ریــزی مراکــز شــهری، یکــی از اساسی ترین مســائل برنامه ریـزی و طرح‌ریـزی شـهری اسـت کـه هویـت و شـخصیت شـهرها بـه چگونگـی و کیفیـت کارکـردی و کالبـدی آ ‌نهـا مربـوط می‌شـود. ایـن موضـوع در بخـش نخسـت جلـد چهــارم مطــرح شــده اســت و نظــام تشــکیل محل ‌ههــای مســکونی، نظــام کاربــری مســکونی و مشــخصات و معیارهــای فضــای مســکونی در بخــش دوم ایــن جلــد مـورد بحـث قـرار گرفتـه اسـت.

بــه طــور كلــي چهــار جلــد اول کتــاب، به‌عنــوان اصــول نظــری و عملــی شهرســازی، پایــه و مبنــای ســایر بخشهــا محســوب می‌شــود.

طر ‌حهــای شــهری، موضــوع جلــد پنجــم اســت. در ایــن جلــد، تاریخچــه برنامه ریـزی شــهری در ایــران، مشــخصات تهیــه انــواع طرحهــای شــهری ماننــد طــرح جامــع، طــرح هــادی و ســایر طر ‌حهــا بررســی شــده‌اند. یکــی از مباحــث مهــم ایــن بخــش، چگونگــی فراینــد تهیــه طر ‌حهــای شــهری و مراحــل ابـلـاغ و اجــرای طر ‌حهــا اســت کــه بــه جنبــه رســمی و کاربــردی شهرســازی در ایــران پرداختــه اســت.

جلــد ششــم، بــه نظــام کنتــرل ساخت‌و‌ســاز کــه شــامل: مراحــل، ضوابــط، آیین نامه هــای کنتــرل ســاختمان، معیارهــای حفاظــت، ایمنــی، تراکــم، ارتفــاع و نقــش آ ‌نهــا در کنتــرل ســیمای شــهر و ســلامت محیــط اســت، می‌پــردازد.

جلـد هفتـم، شـامل برنامه‌ریـزی و مدیریـت بهداشـت و نظافـت شـهری اسـت. در ایــن جلــد وظایــف شــهرداری‌ها در زمینــه‌ي:‌روش‌هــا، معیارهــا و مدیریــت جمـع‌آوری، دفـع و بازیافـت پسـماند مطـرح شـده اسـت. یکـی از مباحـث بسـیار جدیـد در ایـن بخـش، پاکیزگـی و نظافـت شـهری اسـت کـه نقـش شـهرداری‌ها را در چارچــوب حفاظــت محی ‌طزیســت شــهری، مشــخص می ســازد.

در جلـد هشـتم، مبانـی مکان‌یابـی، برنامه ریـزی و مدیریـت تأسیسـات شـهری مطــرح شــده اســت کــه شــامل؛ گورســتان، کشــتارگاه، میادیــن میــوه و تر‌ه بــار و پایانـه اسـت و همچنیـن وظایـف شـهرداری در ایـن زمینـه بیـان شـده اسـت.

در جلــد نهــم، مدیریــت فضاهــای ســبز شــهری را محــور بحــث قــرار داده و در آن بــه بررســي مبانــی برنامه‌ریــزی، جایــگاه قانونــی شــهرداری‌ها در توســعه، بهسـازی و نگهـداری فضاهـای سـبز، پارک‌هـای شـهر و پیرامـون شـهری بـا توجـه بــه گونه‌شناســی گیاهــان در رابطــه بــا شــرایط اقلیمــی مطــرح و بــه‌رو ‌شهــای آبیـاری، کاشـت و نگهـداری نیـز پرداختـه شـده اسـت.

وظایــف نویــن شــهردار ‌یها در برنامه‌ریــزی و مدیریــت فضاهــای فرهنگــی- تفریحــی در زمینــه کتابخانه‌هــای شــهری، زمین‌هــای ورزشــی و تفرجگاه‌هــای طبیعـی پیرامـون شـهرها در جلـد دهـم بـا عنـوان تسـهیلات شـهری بـه تفصیـل بیـان شــده و ضوابــط مکا ‌نیابــی و معیارهــای برنامه ریـزی آ ‌نهــا نیــز بحــث شــده اســت.

جلـد یازدهـم دربـاره اصـول و مبانـی مدیریـت شـهری بحـث می‌کنـد و شـامل دو بخـش اسـت: بخـش اول بـه تبييـن اصـول نظـری و عملـی مدیریـت شـهری و فراینـد تصمیم گیــری و ابعــاد اجرايــی آن پرداختــه و در بخــش دوم، مدیریــت مالــی و اداری شــهرداری‌ها مطــرح شــده اســت. یکــی از مباحــث مهــم ایــن بخــش طــرح مســائل مدیریــت شــهری بــر اســاس جدیدتریــن پژوهش‌هــای علمــی و ارائــه ي پیشــنهادهای اصلاحـی در ایـن زمینـه اسـت.

جلـد دوازدهـم ایـن مجموعـه بـه لـوازم و تجهیـزات فضاهـای شـهری تحـت عنـوان تجهیـزات شـهری می‌پـردازد. در ایـن مبحـث بـا تأکیـد بـر طراحـی فضاهـای شـهری و بهبـود کیفیـت محیطـی، ویژگی هـا و معیارهـای زیباسـازی شـهری تبییـن گردیده‌انـد.

موضـوع جلـد سـیزدهم، گردشـگری شـهری اسـت و در ايـن كتـاب تاکید شـده اسـت كـه موضـوع گـذران اوقـات فراغـت شـهروندان، مسـتلزم تأمیـن فضاها، تأسیسـات و امکانـات گوناگـون بـرای گردشـگری اسـت. عـاوه بـر شـهروندان یـک شـهر، سـایر مـردم کشـور و حتـی مـردم جهـان بـرای گـذران اوقـات فراغـت و آشـنایی بـا فرهنـگ ملـل، علاقمنـد بـه سـفر بـه شـهرها و سـیاحت میـراث ملـی و میـراث فرهنگـی هسـتند.

مسـئله گردشـگری شـهری امـروز یکـی از شـاخه‌های اقتصـاد، اشـتغال و توسـعه بشـمار مـی‌رود.

موضـوع جلـد چهاردهـم، مدیریـت و برنامه ریـزی اسـت. بـا توجـه بـه مشـکلات متعـدد و پیچیـده مدیریـت شـهری به‌ویـژه در کشـورهایی ماننـد ایـران‌کـه بـا مسـائل جمعیتـی، اقتصـادی و اجتماعـی روبـرو هسـتند، آگاهـی بـه وجـوه مختلـف مدیریـت و برنامه ریـزی ضـروری اسـت. در ایـن کتـاب مشـکلات مدیریـت و برنامه‌ریـزی،‌ روشهـا و معیارهـای مناسـب برنامه ریـزی و مدیریـت در ارتبـاط بـا یکدیگـر معرفـی می‌شـوند.

موضـوع جلـد پانزدهـم، مدیریـت ایمنـی محیـط شـهری اسـت كـه امـروزه آن را مدیریـت بحـران شـهري نیـز می‌نامنـد. بحـران، رخدادهـای پیش‌بینـی نشـده از قبيـل؛ ســیلاب، زلزلــه، طوفــان، آتش‌ســوزی و … اســت کــه شــهرها، ســاکنین و تاسيســات شــهری را تهدیــد نمــوده و آســیب‌های ســنگینی بــه آن‌هــا وارد می‌ســازد. هــدف ایــن بخــش از کتــاب، آشــنایی بــا موضوعــات خطــر، تهدیــد و‌ روشهــای مدیریتــی بــرای پیش بینــی و مقابلــه بــا آنهاســت.

مدیریـت بهداشـت محیـط شـهری موضوعـي اسـت كـه در جلـد شـانزدهم بـه آن پرداختـه شـده اسـت. شـهرها بـه دلایـل مختلـف اجتماعـی، اقتصـادی و فرهنگـی روز بـه روز آلود‌ه تـر شـده و سـامتی شـهروندان را تهدیـد می کننـد. آشـنایی بـا زمینه هـای مختلـف آلودگـی و آگاهـی از‌ روشهـای نویـن مقابلـه بـا آلودگـی، بهداشـت شـهرها را تضمیـن خواهـد کـرد.

جلــد هفدهــم بــه موضــوع پیــاد‌ه رو و پیاده‌را‌ه هــای شــهری میپــردازد. شــهرها محــل عبــور و مــرور شــهروندان بــه اشــکال مختلــف اســت. حمل‌و‌نقــل ماشــینی به‌تدریــج فضــا را بــرای حرکــت پیــاده، تنــگ و در برخــی مــوارد تهدید‌آمیــز نمــوده اســت. در ایــن شــرایط، برنامه‌ریــزی عبــور و مــرور پیــادگان در خیابا ‌نهــا از نظــر ایمنـی و آسـایش بسـیار اهمیـت یافتـه اسـت. موضـوع ایـن بخـش از کتـاب، ضمـن طــرح اهمیــت پیاد‌ه را‌ههــا، ضوابــط و اســتانداردهای طراحــی و برنامه ریـزی شــهری را مشــخص می‌ســازد.

جلـد هجدهـم بـه موضـوع بودجـه و بودجه‌ريـزي در شـهرداری‌ها پرداختـه اسـت. هــدف از ايــن كتــاب راهنمايــي بــراي برنامه‌ریــزی مالــی مناســب در شــهرداری‌ها، آگاهــی از‌ رو ‌شهــای پیــاده کــردن سیاســ ‌تها و برنامه هــا از طریــق ابزارهــای مالــی و بودجه بنــدی ســالیانه در راســتای برنامه ریـزی میــان مــدت و بلندمــدت شــهرداری اســت. راهنمــای برنامه ریـزی مالــی، مدیــران شــهری را بــا محدودیت‌هــا و امکانــات برنامه ریـزی در ایــن حــوزه آشــنا می‌ســازد.

موضـوع جلـد نوزدهـم، یعنـی شـهر هوشـمند، دارای دو بعـد اسـت. یکـی جنبـه تکنولـوژی اداره و مدیریـت توسـعه شـهری اسـت کـه به عنـوان ابـزاری بـرای مدیریـت و کنتــرل عمــل می کنــد و جنبــه دیگــر آن رشــد هوشــمند شــهر در ابعــاد کاربــری و عملکــردی اسـت کــه در مقابــل رشــد پراکنــده و آشـفته مطــرح می‌شــود.

عنــوان جلــد بیســتم، شــهر خـلـاق اســت. شــهرها محــل وقــوع انــواع مســائل و مشـکلات اجتماعـی، فرهنگـی، اقتصـادی و به ویـژه محیطـی هسـتند کـه بسـیاری از ایـن مسـائل را‌ه حـل فـوری و کوتا‌ه مـدت ندارنـد. بـرای احیـای زندگـی، رونـق اقتصـادی و ارتقـای نشـاط فرهنگـی شـهرها، نیازمنـد را‌هحل‌هـای خلاقانـه ی گوناگونـی هسـتیم تـا بتوانیم بر مشکلات شهری فائق آيیم.

تدوین شاخص های کیفیت زندگی

تدوین شاخص های کیفیت زندگی

ﻣﻌﺮﻓﯽ ﮐﻠﯽ ﻃﺮح

اﻣﺮوزه کیفیت زندگی ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﮐﻠﯿﺪي ﺗﺮﯾﻦ ﻣﻔﻬﻮم در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ﺷﻬﺮي و روﺳﺘﺎﯾﯽ اﺳـﺖ . ﺑـﺮ اﯾﻦ اﺳﺎس در ﺑﺴﯿﺎري از ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﺗﻮﺳﻌﻪ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰان در ﺗﻼش ﺑﺮاي ﻧﻤﺎﯾﺶ ﺳﻄﻮح کیفیت زندگی در ﺳﻄﻮح ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺗﺎ از اﯾﻦ ﻃﺮﯾﻖ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ راﻫﮑﺎرﻫـﺎي ﺑﻬﯿﻨـﻪ اي را ﺑـﺮاي ﺑﻬﺒﻮد کیفیت زندگی ﻧﻮاﺣﯽ ﻋﻘﺐ ﻣﺎﻧﺪه از ﻧﻈﺮ ﺷﺎﺧﺺ ﻫﺎي ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﺑﯿﺎﺑﻨـﺪ .

ﻣﻔﻬـﻮم »کیفیت زندگی« دﺧﺎﻟﺖ دادن ﺷﺎﺧﺺ ﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﮐﯿﻔﯽ در اﻫﺪاف ﺗﻮﺳﻌﻪ و ﻋﻤـﺮان ﺷـﻬﺮي و ﻣﻨﻄﻘـﻪ اي اﺳﺖ . ﺑﻪ ﮐﺎرﮔﯿﺮي اﯾﻦ ﻣﻔﻬﻮم در واﻗﻊ واﮐﻨﺸﯽ اﺳﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﯾـﮏ ﺑﻌـﺪي اﻗﺘﺼـﺎدي در ﺳﻄﺢ ﻣﻠﯽ و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺻﺮﻓﺎً ﮐﺎﻟﺒﺪي در ﻣﻘﯿﺎس ﺷﻬﺮي، و ﺗﻼﺷﯽ اﺳﺖ در ﺟﻬﺖ دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑﻪ ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎي ﺟﺎﻣﻊ ﺗﺮ و ﭼﻨﺪ ﺑﻌﺪي در ﻋﺮﺻﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي .

ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻫﻤﯿﺖ ﻣﻔﻬﻮم کیفیت زندگی، ﻣﺮﮐﺰﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ رﯾـﺰي ﺷـﻬﺮي و روﺳـﺘﺎﯾﯽ ﭘـﺮوژه »ﻃﺮاﺣﯽ و ﺗﺪوﯾﻦ ﺷﺎﺧﺼﻬﺎي ﺳﻨﺠﺶ ﮐﯿﻔﯿﺖ زﻧﺪﮔﯽ در ﺷﻬﺮﻫﺎ و روﺳﺘﺎﻫﺎي ﮐﺸﻮر« را ﺑﺎ ﻫﻤﮑـﺎري ﻣﻮﺳﺴﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت و ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان اﻧﺠﺎم داده اﺳﺖ ﮐﻪ در اداﻣﻪ ﺑﻪ ﺧﻼﺻﻪ اي از ﻧﺘﺎﯾﺞ و دﺳﺘﺎوردﻫﺎي اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﮐﻪ در ﺷﺶ ﻓﺼﻞ اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ، اﺷﺎره ﻣﯽ ﺷﻮد .

در ﻓﺼﻞ اول ﻣﺤﻘﻖ ﺑﻪ ﺑﯿﺎن اﺑﻌﺎد ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ کیفیت زندگی ﭘﺮداﺧﺘـﻪ اﺳـﺖ . در ﻓﺼـﻞ دوم ﺗﺤﻘﯿـﻖ، روﯾﮑﺮدﻫﺎي ﻧﻈﺮي کیفیت زندگی در ﺳﻪ ﺷﺎﺧﻪ اﺻﻠﯽ روﯾﮑﺮد ﻋﺎﻣﻠﯿﺖ ﮔﺮا و روﯾﮑﺮد ﺳـﺎﺧﺘﺎرﮔﺮا و روﯾﮑﺮدﻫﺎي ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎﯾﯽ از روﯾﮑﺮدﻫﺎي اﺻﻠﯽ ذﮐﺮ ﺷـﺪه اﺳـﺖ .

ﻓﺼﻞ ﺳﻮم ﺗﺤﻘﯿﻖ، ﺑﻪ ﭘﯿﺸﯿﻨﻪ و ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و اﻧﺪازه ﮔﯿﺮي ﺳﺎزه کیفیت زندگی در اﯾﺮان اﺧﺘﺼﺎص داده ﺷﺪه اﺳﺖ . ﻣﺤﻮر، اﺑﻌﺎد و ﺷﺎﺧﺺﻫﺎي کیفیت زندگی در ﻓﺼـﻞ ﭼﻬـﺎرم ﻣـﻮرد ﺑﺮرﺳـﯽ ﻗـﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ در ﻗﺎﻟﺐ ﭼﺎرﭼﻮب ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ، ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﺎﺧﺺﻫﺎ و اﺑﺰار ﺳﻨﺠﺶ در ﻓﺼـﻞ ﭘﻨﺠﻢ ﺑﯿﺎن ﺷﺪه اﺳﺖ . در ﭘﺎﯾﺎن در ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ ﻧﺘﯿﺠﻪ آزﻣﻮن ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﯽ اﺑﺰار ﺳـﻨﺠﺶ ﭘـﺲ از ﺗﺤﻠﯿـﻞ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ آورده ﺷﺪه اﺳﺖ .

ﻃﺮح ﻣﺴﺌﻠﻪ و ﺿﺮورت ﺗﺤﻘﯿﻖ

ﮐﺎرﺑﺮد ﺳﺎزه ﮐﯿﻔﯿﺖ زﻧﺪﮔﯽ، ﺑﻪ ﻃﻮر ﺧﺎص در ﺣﻮزه ﺳﯿﺎﺳﺘﮕﺬاريﻫﺎي اﻗﺘﺼﺎدي و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺑﻪ اواﺧﺮ دﻫﻪ 1960 ﺑﺎز ﻣﯽﮔﺮدد . ﮔﺮاﯾﺶ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﻔﻬﻮم و ﺳﻨﺠﺶ آن در ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﺷﺮاﯾﻂ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮات رﻓﺎه ﻣﻠﯽ، ﻓﺮاﺳﻮي ﺳﻨﺠﻪﻫﺎي اﻗﺘﺼﺎدي ﺑﻮد .

ﺷﺮاﯾﻂ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺣﺎﺻﻞ از ﺗﺤﻮﻻت اﻗﺘﺼﺎدي ﮐﻪ ﺑﺮ ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎي ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﮐﯿﻔﯿﺖ زﻧﺪﮔﯽ اﻧﺴﺎن ﻧﻈﯿﺮ ﺳﻼﻣﺘﯽ، ﻓﺮﺻﺖﻫﺎي ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺮاي اﻓﺮاد، رﯾﺸﻪﮐﻨﯽ ﻓﻘﺮ و ﺗﺒﻌﯿﺾ، ﺗﺄﻣﯿﻦ ﺳﺎﻟﻤﻨﺪان، ﺗﻮزﯾﻊ ﻋﺎدﻻﻧﻪﺗﺮ درآﻣﺪﻫﺎ، ﺳﮑﻮﻧﺖ ﺷﻬﺮي، ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ و ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ آﻟﻮدﮔﯽ ﻫﻮا ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﯽﮔﺬارد .

هنگامی ﮐﻪ ﮐﯿﻔﯿﺖ زﻧﺪﮔ ﯾﮏ ﻓﺮد در ﺳﻄﺢ ﺟﺎﻣﻌﻪ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد، اﯾﻦ ﻣﻔﻬﻮم ﺑﺎ ﺷﺮاﯾﻂ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﻣﺤﯿﻄﯽ ﻣﻮﺟﻮد ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ اﻗﺘﺼﺎدي، ﺷﺮاﯾﻂ اﻗﻠﯿﻤﯽ و ﻧﻬﺎدﻫﺎي ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ ﭘﯿﻮﻧﺪ ﻣﯽﺧﻮرد .

ﻣﺴﺌﻠﻪ ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ اﯾﻦ اﯾﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﺳﺎزه ﮐﯿﻔﯿﺖ زﻧﺪﮔﯽ ﺑﺮﺧﻮردار از اﺳﺘﻌﺪاد ﻧﻈﺮي ( ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ) و ﻋﻤﻠﯽ ( اﺑﺰاري ) ﺑﺎﻻﯾﯽ در اﻣﺮ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﻣﺤﺘﻮا و ﺻﻮرت ﺳﯿﺎﺳﺖ ﻫﺎي ﺗﻮﺳﻌﻪ اي در ﻋﺮﺻﻪ ﻫﺎي اﻗﺘﺼﺎدي ،اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ واﮐﺎوي ﻧﻈﺮي و ﻋﻤﻠﯽ آن ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ در ﺗﻌﯿﯿﻦ و ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﻮﻟﻔﻪ ﻫﺎي ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺷﻬﺮي و روﺳﺘﺎﯾﯽ ،ﺑﻪ رﻏﻢ ﺗﻔﺎوت ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ دارﻧﺪ، ﻣﻔﯿﺪ ﻓﺎﯾﺪه واﻗﻊ ﺷﻮد .

در ﻧﺘﯿﺠﻪ اﺑﺰار ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﺑﺮاي ﺗﺤﻠﯿﻞ و واﮐﺎوي ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺷﻬﺮي و روﺳﺘﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ اﻣﮑﺎن ارزﯾﺎﺑﯽ و ارزﺷﯿﺎﺑﯽ را ﺑﺮاي ﺳﯿﺎﺳﺘﮕﺰاري و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽ ﺳﺎزد زﯾﺮا ﺷﺎﺧﺺﻫﺎ ﺑﯿﺎﻧﮕﺮ اﺑﻌﺎد و ﺳﻨﺠﻪ ﻫﺎيﻫﺎي ﻋﯿﻨﯽ ﻗﺎﺑﻞ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ و ﻗﺎﺑﻞ اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﯾﮏ ﻣﻔﻬﻮم ، ﺳﺎزه ﯾﺎ ﯾﮏ روﻧﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ .

ﺷﺎﺧﺺﻫﺎ ﻧﺸﺎﻧﮕﺮ روﻧﺪ ﺗﻐﯿﯿﺮات , ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ وﺿﻌﯿﺖ ﻣﻮﺟﻮد و ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮات آﯾﻨﺪه در راﺳﺘﺎي ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ و اراﺋﻪ راه ﺣﻞ ﻣﺸﮑﻼت و ﮐﻨﺘﺮل آﻧﻬﺎ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ . ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﯾﮕﺮ ﺷﺎﺧﺺﻫﺎي ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻋﻤﺪﺗﺎً در ﺣﮑﻢ ﺗﻠﺨﯿﺺﻫﺎي آﻣﺎري ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ در ﭘﯽ ﺑﯿﺎن ﮐﻤﯽ واﻗﻌﯿﺖﻫﺎي ﺗﻮﺳﻌﻪاي ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ در ﺻﻮرت ﺑﺮﺧﻮرداري از ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ و ﭘﺎﯾﺎﯾﯽ ﻻزم ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ در ﺑﯿﺎن روﻧﺪ ﺗﻮﺳﻌﻪ و ﻧﯿﺰ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪﻫﺎي ﻃﻮﻟﯽ و ﻋﺮﺿﯽ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﯿﺮﻧﺪ .

ﺑﻪ ﺗﻌﺒﯿﺮ دﯾﮕﺮ ﺷﺎﺧﺺﻫﺎ در ﺣﮑﻢ دﺳﺘﮕﺎه و اﺑﺰاري ﺟﻬﺖ ﺷﻨﺎﺧﺖ دﻗﯿﻖﺗﺮ ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﻮﺟﻮد در ﯾﮏ ﻣﻘﻄﻊ زﻣﺎﻧﯽ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺗﺼﻮﯾﺮ روﻧﺪﻫﺎ و دﮔﺮﮔﻮنﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در ﻃﯽ دورهﻫﺎي ﻣﺸﺨﺺ در اﯾﻦ ﺷﺮاﯾﻂ ﺻﻮرت ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ را ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ . ﺷﺎﺧﺺ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در ذﯾﻞ ﺳﺎزه ﮐﯿﻔﯿﺖ زﻧﺪﮔﯽ ﻣﻄﺮح ﺷﺪه اﻧﺪ وﺳﯿﻠﻪاي ﺑﺮاي ارزﯾﺎﺑﯽ و ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ اﺑﻌﺎد ﮐﯿﻔﯽ وﮐﻤﯽ زﻧﺪﮔﯽ و رﻓﺎه ﻧﺴﺒﯽ ﺟﺎﻣﻌﻪ در ﻗﺎﻟﺐ ﮐﻤﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ اﻣﮑﺎن ارزﯾﺎﺑﯽ و ارزﺷﯿﺎﺑﯽ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﺗﻮﺳﻌﻪ اي را ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﻨﺪ . ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﺷﺎﺧﺺﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺑﺮاي ﺗﻮﺻﯿﻒ وﺿﻊ ﺣﺎل و ﺗﻄﺒﯿﻖ ﺑﺎ زﻣﺎنﻫﺎي ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺿﺮوري اﺳﺖ .

ﺑﺪﯾﻬﯽ اﺳﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰي و ﺳﯿﺎﺳﺖﮔﺬاري در ﯾﮏ ﮐﺸﻮر ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ آﮔﺎﻫﯽ از وﺿﻌﯿﺖ ﺷﺎﺧﺺﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ در ﯾﮏ ﺟﺎﻣﻌﻪ و روﻧﺪ ﺗﻐﯿﯿﺮات آن در ﻃﻮل زﻣﺎن اﺳﺖ، ﭼﺮا ﮐﻪ ﺑﺎ ﻋﻠﻢ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﯾﮏ ﺷﺎﺧﺺ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ، اﮐﻨﻮن در ﭼﻪ وﺿﻌﯿﺘﯽ اﺳﺖ و اﯾﻦ ﺷﺎﺧﺺ در ﮔﺬﺷﺘﻪ ﭼﻪ وﺿﻌﯿﺘﯽ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ، ﻣﯽﺗﻮان ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮات اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ آن در آﯾﻨﺪه ﺻﺤﺒﺖ ﮐﺮد و آن را در راﺳﺘﺎي اﻫﺪاف ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻫﺪاﯾﺖ ﮐﺮد .

اﻫﺪاف ﺗﺤﻘﯿﻖ

ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و ﺳﺎزه ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در ﻧﻈﺮﯾﻪﻫﺎ و ﻣﺪلﻫﺎي ﺗﻮﺳﻌﻪ از ﺟﻤﻠﻪ ﺗﻮﺳﻌﻪ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻣﻄﺮح ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و ﺳﺎزهﻫﺎﯾﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺳﻨﺠﺶ آﻧﻬﺎ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻣﺸﮑﻼﺗﯽ اﺳﺖ . ﯾﮑﯽ از اﯾﻦ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ ، ﺳﺎزه ﮐﯿﻔﯿﺖ زﻧﺪﮔﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﭼﻨﺪ ﮔﺎﻧﮕﯽ وﭘﯿﭽﯿﺪﮔﯽ ﻧﻈﺮي و ﺗﺠﺮﺑﯽ ﺧﺎص ﺧﻮد را دارد ﮐﻪ ﺗﻼش ﻣﯽ ﺷﻮد ﺑﺎ واﮐﺎوي درﺳﺖ و دﻗﯿﻖ ﻓ ﻀ ﺎي ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ و ﻧﻈﺮي آﻧﻬﺎ وﺑﺎ ﺑﻬﺮه ﮔﯿﺮي از ﺷﺎﺧﺺ ﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻓﺎﺻﻠﻪ ﮔﺮﻓﺘﻦ از ﻧﮕﺎه و زﺑﺎن اﻧﺘﺰاﻋﯽ و ﺗﺠﺮﯾﺪي اﻣﮑﺎن ﺑﯿﺎن ﺗﺠﺮﺑﯽ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ ﻣﻮردﻧﻈﺮ را ﭘﯿﺪا ﮐﻨﯿﻢ .

تجارب شهرهای پیشتاز دوچرخه سواری

دوچرخه سواری

ﻣﻘﺪﻣﻪ

دوچرخه سواری امری ﻣﻬﻢ ﺩﺭ ﭘﺎﻳﺪﺍﺭﻱ ﺯﻳﺴﺖ ﻣﺤﻴﻄﻲ، ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻭ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩ ﺍﺳﺖ .

ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻋﺒﻮﺭ ﻭ ﻣﺮﻭﺭ ﻭﺳﺎﻳﻞ ﻧﻘﻠﻴﻪ ﻣﻮﺗﻮﺭﻱ ﺩﺭ ﺩﺭﻭﻥ ﻭ ﺑﻴﺮﻭﻥ ﺷﻬﺮ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺭﺷﺪ ﺭﻭﺯ ﺍﻓﺰﻭﻥ ﺷﻬﺮﻧﺸﻴﻨﻲ ﻭ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺷﻬﺮﻱ ﺍﺳﺖ ؛ ﺍﺯ ﺳﻮﻳﻲ ﺩﻳﮕﺮ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮﺍﺕ ﺣﻮﺯﻩ ﺣﻤﻞ ﻭ ﻧﻘﻞ ﺩﺭ ﺍﻛﺜﺮ ﺷﻬﺮﻫﺎ ﺑﺪﻭﻥ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻣﻼﺣﻈﺎﺕ ﺯﻳﺴﺖ ﻣﺤﻴﻄﻲ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ، ﺳﺎﻛﻨﺎﻥ ﺷﻬﺮﻫﺎ ﺩﭼﺎﺭ ﻣﺸﻜﻼﺕ ﭘﻴﭽﻴﺪﻩ ﺍﻱ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ؛ ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻣﺸﻜﻼﺕ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮﺍﺕ: ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺳﻮﺧﺖ ﻫﺎﻱ ﻓﺴﻴﻠﻲ ،ﺁﻟﻮﺩﮔﻲ ﻫﻮﺍ ، ﺍﻧﺴﺪﺍﺩ ﻣﺮﺍﻛﺰ ﺷﻬﺮﻱ ﻭ …. ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ.

ﻟﺬﺍ ﺩﺭ ﺟﻮﺍﻣﻊ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺮﺍﻱ ﻛﺎﻫﺶ ﺍﻳﻦ ﻣﻌﻀﻼﺕ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ ﻭ ﻃﺮﺣﻬﺎﻱ ﻣﺘﻨﻮﻋﻲ ﺍﺟﺮﺍ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ؛ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺭﺍﺳﺘﺎ ﺍﺭﺗﻘﺎء ﺣﻤﻞ ﻭ ﻧﻘﻞ ﭘﺎﻳﺪﺍﺭ ﺷﻬﺮﻱ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﺗﺎ ﺣﺪ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﻲ ﺁﺭﺍﻣﺶ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺣﻤﻞ ﻭ ﻧﻘﻞ ﺷﻬﺮﻱ ﺑﺎﺯ ﮔﺮﺩﺍﻧﺪ، ﺑﻪ ﺷﻜﻠﻲ ﻛﻪ ﺩﺭﺣﺎﻝ ﺣﺎﺿﺮﻛﺸﻮﺭﻫﺎﻱ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﺎ ﺍﻗﺪﺍﻣﺎﺗﻲ ﻫﻤﭽﻮﻥﺍﻳﺠﺎﺩ ﻣﺴﻴﺮﻫﺎﻱ ﻭﻳﮋﻩ دوچرخه ﺩﺭ ﻛﻨﺎﺭ ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺴﻴﺮ ﻫﺎﻱ ﺣﻤﻞ ﻭ ﻧﻘﻞ ﻋﻤﻮﻣﻲ، ﺍﺟﺮﺍﻱ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎﻱ ﺗﺸﻮﻳﻘﻲ ﺑﺮﺍﻱ دوچرخه ﺳﻮﺍﺭﺍﻥ ﻭ… ﺗﻮﺍﻧﺴﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﻧﻘﺶﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﻲ ﺩﺭ ﺍﺭﺗﻘﺎء ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭘﺎﻳﺪﺍﺭ ﺷﻬﺮﻱ ﻭ ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻌﻀﻼﺕ ﺣﻤﻞ ﻭ ﻧﻘﻞ ﺷﻬﺮﻱ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ.

ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﻭﺟﻮﺩ ﺳﻬﻢ دوچرخه ﺩﺭ ﺣﻤﻞ ﻭ ﻧﻘﻞ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺷﻬﺮ ﻫﺎ ﭼﻨﺪﺍﻥ ﭼﺸﻤﮕﻴﺮ ﻧﺒﻮﺩﻩ ﻭ ﺍﻳﻦ ﺣﺠﻢ ﻧﻴﺰ ﺩﺭﺟﻮﺍﻣﻊ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺘﻔﺎﻭﺕ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﻪ ﻃﻮﺭﻱ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﺳﻬﻢ ﺩﺭ ﺑﺮﺧﻲ ﺍﺯ ﺷﻬﺮﻫﺎﻱ ﭘﻴﺸﺘﺎﺯ ﻭﺩﻭﺳﺘﺪﺍﺭ دوچرخه ﺩﺭ ﺍﺭﻭﭘﺎ ﺑﻪ ۳۰ ﺗﺎ ۴۰ ﺩﺭﺻﺪ ﻣﻲ ﺭﺳﺪ.

ﭘﮋﻭﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺮ ﺁﻥ ﺍﺳﺖ ﺗﺎ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻫﺎﻱ ﻣﻮﻓﻖ ﻛﺸﻮﺭﻫﺎﻱ ﺍﺭﻭﭘﺎﻳﻲ ﺩﺭ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ دوچرخه ﺩﺭ ﺣﻮﺯﻩ ﺣﻤﻞ ﻭ ﻧﻘﻞ ﭘﺎﻙ ﺷﻬﺮﻱ ﺭﺍ ﻣﻮﺭﺩ ﺑﺮﺭﺳﻲ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﻫﺪ.

ﺍﻣﺮﻭﺯﻩ دوچرخه ﺳﻮﺍﺭی ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﺍﺟﺰﺍﻱ ﺍﺳﺎﺳﻲ ﺍﺳﺘﺮﺍﺗﮋﻱ ﺣﻤﻞ ﻭ ﻧﻘﻞ ﭘﺎﻙ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺩﺭ ﺣﺎﻝ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﺪﻥ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ﻣﻬﻤﻲ ﺍﺯ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺭﻳﺰﻱ ﻭ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺷﻬﺮﻱ .

” ﻫﺮﭼﻨﺪ ﻃﺮﺡ ﺭﻭﺯﻫﺎﻱ ﺑﺪﻭﻥ ﺧﻮﺩﺭﻭ ﻳﻚ ﻭﺍﻛﻨﺶ ﻧﺴﺒﺘﺎ ﺩﻳﺮ ﺑﻪ ﺗﺎﺛﻴﺮﺍﺕ ﻃﻮﻻﻧﻲ ﻣﺪﺕ ﻭﺳﺎﻳﻞ ﻧﻘﻠﻴﻪ ﻣﻮﺗﻮﺭﻱ ﺑﺮ ﺷﻬﺮﻫﺎ ﺍﺳﺖ. ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﺣﺎﻝ ﮔﺴﺘﺮﺵ دوچرخه سواری ﺑﻌﻨﻮﺍﻥ ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﻫﺸﺖ ﺍﺻﻞ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎﺩﻱ ( ITDP ) ﺟﻬﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺷﻬﺮﻫﺎﻱ ﭘﺎﻳﺪﺍﺭ ﺑﺎ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎﻱ ﺣﻤﻞ ﻭ ﻧﻘﻞ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻛﺎﺭﺁﻣﺪ ﻣﺤﺴﻮﺏ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ .”

” دوچرخه سواری ﺑﻌﻨﻮﺍﻥ ﻣﻮﺛﺮﺗﺮﻳﻦ ﺷﻴﻮﻩ ﺣﻤﻞ ﻭ ﻧﻘﻞ ﺷﻬﺮﻱ ، ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺩﺭ ﻣﺴﺎﻓﺮﺕ ﻫﺎﻱ ﻛﻮﺗﺎﻩ، ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺮﺍﻱ ﺳﻔﺮﻫﺎﻱ ﺣﺪ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻧﻴﺰ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻲ ﮔﻴﺮﺩ .

دوچرخه سواری ﻫﻴﭻ ﺁﺳﻴﺐ ﺯﻳﺴﺖ ﻣﺤﻴﻄﻲ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻧﻤﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ ، ﺳﻼﻣﺖ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻃﺮﻳﻖ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﺍﺭﺗﻘﺎ ﺩﺍﺩﻩ ، ﻓﻀﺎﻱ ﻛﻤﻲ ﺍﺷﻐﺎﻝ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻭ ﻫﻢ ﺩﺭ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎﻱ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻛﺎﺭﺑﺮﺍﻥ ﻭ ﻫﻢ ﺩﺭ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎﻱ ﺯﻳﺮﺳﺎﺧﺖ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﻘﺮﻭﻥ ﺑﻪ ﺻﺮﻓﻪ ﺍﺳﺖ .

ﻣﺰﺍﻳﺎﻱ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺩﻭﭼﺮﺧﻪ

ﺩﺭ ﺭﻓﺖ ﻭ ﺁﻣﺪ ﻫﺎﻱ ﺭﻭﺯﺍﻧﻪ ﻳﺎ ﮔﺬﺭﺍﻥ ﺍﻭﻗﺎﺕ ﻓﺮﺍﻏﺖ

-۱ ﺩﺭﺳﻔﺮﻫﺎﻱ ﻛﻮﺗﺎﻩ ﺷﻬﺮﻱ، ﺳﺮﻋﺖ ﺟﺎﺑﻪ ﺟﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﺩﻭﭼﺮﺧﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺍﺯ ﺳﺮﻋﺖ ﺟﺎ ﺑﻪ ﺟﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﺍﺗﻮﻣﺒﻴﻞ ﻛﻤﺘﺮ ﻧﻴﺴﺖ ﻭ ﺩﺭ ﺍﻭﻗﺎﺕ ﺷﻠﻮﻍ ﺍﻳﻦ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺮﺍﻱ ﺩﻭﭼﺮﺧﻪ ﻋﻤﻼ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺍﺳﺖ.

-۲ ﺩﻭﭼﺮﺧﻪ ﺑﻪ ﺟﺎﻱ ﻛﻤﺘﺮﻱ ﺑﺮﺍﻱ ﻋﺒﻮﺭ ۰,۲۵) ﺗﺎ ( ۰,۳ ﻭ ﺟﺎﻱ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﻛﻤﺘﺮﻱ ﺑﺮﺍﻱ ﭘﺎﺭﻛﻴﻨﮓ ﺣﺪﻭﺩ ( ۰,۱ ( ﻧﻴﺎﺯ ﺩﺍﺭﺩ.

(۳ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺗﻤﻠﻚ ﻭ ﻧﮕﻬﺪﺍﺭﻱ ﺁﻥ ﻧﺎﭼﻴﺰ ﺍﺳﺖ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺍﺣﺪﺍﺙ ﺭﺍﻩ ﻭ ﭘﺎﺭﮔﻴﻨﮓ ﺑﺮﺍﻱ ﺩﻭﭼﺮﺧﻪ ﻫﺎ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﻛﻢ ﺍﺳﺖ.

(۴ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺗﺠﺪﻳﺪ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ(ﺳﻮﺧﺖ ﻫﺎﻱ ﻓﺴﻴﻠﻲ) ﺭﺍ ﻣﺼﺮﻑ ﻧﻤﻲ ﻛﻨﺪ، ﺑﺎ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭘﺎﻳﺪﺍﺭ ﺳﺎﺯﮔﺎﺭ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺑﻪ ﺳﻼﻣﺖ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻛﻤﻚ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ .

(۵ ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻛﻤﺘﺮ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻣﻨﻴﺖ ﻋﺎﺑﺮﺍﻥ ﭘﻴﺎﺩﻩ ﻭﻛﻤﻚ ﺷﺎﻳﺎﻥ ﺑﻪ ﻛﺎﻫﺶ ﺁﻟﻮﺩﮔﻲ ﻫﻮﺍ ﻭ ﺁﻟﻮﺩﮔﻲ ﺻﻮﺗﻲ ﺩﺍﺭﺩ.

(۶ ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺑﻮﺩﻥ ﺳﺮﻋﺖ ﺗﺮﺩﺩ ﺩﻭﭼﺮﺧﻪ ﺩﺭ ﻣﺴﺎﻓﺖ ﻫﺎﻱ ۴ ﺍﻟﻲ ۵/۶ ﻛﻴﻠﻮ ﻣﺘﺮﻱ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺮ ﻭﺳﺎﻳﻞ ﻧﻘﻠﻴﻪ.
(۷ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﻮﺩﻥ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎﻱ ﺛﺎﺑﺖ ﻭﺟﺎﺭﻱ ﺩﻭﭼﺮﺧﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺮ ﻭﺳﺎﻳﻞ ﻧﻘﻠﻴﻪ

ﺍﺭﺗﻘﺎء ﺩﻭﭼﺮﺧﻪ ﺳﻮﺍﺭﻱ ﺩﺭ ﺟﻬﺎﻥ

ﺩﺭ ﺣﺎﻝ ﺣﺎﺿﺮ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻫﺎﻱ ﺑﻴﻦ ﺍﻟﻤﻠﻠﻲ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻭ ﻧﺤﻮﻩ ﺑﻬﺒﻮﺩ ﻋﻤﻠﻜﺮﺩ ﺩﺭ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺭﻳﺰﻱ ﻫﺎﻱ ﭘﺎﻳﺪﺍﺭ ﺩﺭ ﺣﻮﺯﻩ ﺣﻤﻞ ﻭ ﻧﻘﻞ ﭘﺎﻙ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﻃﻴﻒ ﮔﺴﺘﺮﺩﻩ ﺍﻱ ﺍﺯ ﺍﻗﺪﺍﻣﺎﺕ ﻭ ﻣﺸﺎﺭﻛﺖ ﻛﺸﻮﺭﻫﺎﻳﻲ ﻫﻤﭽﻮﻥ ﺍﻣﺮﻳﻜﺎ، ﺍﺳﺘﺮﺍﻟﻴﺎ ﻭ ﻛﺸﻮﺭﻫﺎﻱ ﺍﺭﻭﭘﺎﻳﻲ ﻋﺎﻣﻠﻲ ﺟﻬﺖ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﺩﺭﺱ ﻫﺎﻱ ﺁﻣﻮﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﻭ ﻧﺤﻮﻩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺁﻧﻬﺎ ﺩﺭ ﺑﻬﺒﻮﺩ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺭﻳﺰﻱ ﻫﺎﻱ ﺍﻳﻦ ﺣﻮﺯﻩ ﺩﺭ ﺩﺳﺘﺮﺱ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ﺗﺎ ﭼﻨﺪ ﺩﻫﻪ ﺍﺧﻴﺮ، دوچرخه سواری ﺩﺭ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻛﺸﻮﺭﻫﺎﻱ ﺍﺭﻭﭘﺎﻳﻲ، ﺁﻣﺮﻳﻜﺎﻱ ﺷﻤﺎﻟﻲ ﻭ ﺍﺳﺘﺮﺍﻟﻴﺎ ﻣﻮﺭﺩ ﺑﻲ ﺗﻮﺟﻬﻲ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮﺩ ﻭﻟﻲ ﺑﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺍﻳﻦ ﺭﻭﻳﻪ ، ﺍﻓﺰﺍﻳﺸﻲ ﭼﺸﻤﮕﻴﺮ ﺩﺭ ﺣﻮﺯﻩ دوچرخه سواری ﺻﻮﺭﺕ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ.

ﺍﻣﺮﻭﺯﻩ ﺗﺒﺎﺩﻝ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺭﻭﺵ ﻫﺎﻱ ﺍﺭﺗﻘﺎء ﺩﻭﭼﺮﺧﻪ ﺳﻮﺍﺭﻱ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺿﺮﻭﺭﻱ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ.

   مقررات جذب نیروی انسانی در شهرداری ها

شهرداری

پیشگفتار مقررات جذب نیروی انسانی در شهرداری ها

نیرو ‌ی انسـانی نقـش کلیـدی در رشـد و توسـعه سـازمانها در محیـط متغیـر و چالشـی امروز بر عهده دارد. جذب نیروهای مسـتعد و توانمند و حفظ آنها در سـازمان هر روز مشـکلتر میشـود. ایـن چالـش منجر بـه ایجاد فرایندهایی برای شناسـایی، تشـخیص و انتخاب درسـت افراد در سـازما ‌نها شـده اسـت.

نیرو ‌ی انسـانی متخصـص و دانش مـدار جـزء داراییهـای یـک سـازمان و بـه عنـوان مهمتریـن مزیـت رقابتـی و کمیابترین منبـع در اقتصـاد دانش محور امروز اسـت.ارائه محصـولات و خدمـات متفـاوت و بـا کیفیت،کاهـش هزینـه هـا، خلاقیـت و نـوآوری و افزایـش رقابـت پذیـری از مزایـای وجـود منابـع انسـانی کیفـی و دانـش مـدار اسـت.

یكـی از مباحـث مهـم و كلیـدی در حـوزه مدیریـت منابـع انسـانی، موضـوع ورود بـه خدمـت و اسـتخدام میباشـد. بـا توجـه به نقـش كلیدی زیـر سیسـتم ورود به خدمت و اسـتخدام در مدیریت منابع انسـانی در سـازمانها و انتخاب شایسـته ترینها از طریق سـنجش دانـش، توانایـی، مهـارت و ویژگ ‌یهـای شـخصیتی داوطلبین ورود بـه خدمت، اصلاح فرایندها و شـیوه اسـتخدام در شـهردار ‌یها در اولویت كاری سـازمان شـهرداریهـا و دهیار ‌یهـای كشـور قرار گرفته اسـت.

همچنیـن از آنجای ‌یكـه سـاختار سـازمانی بـه عنـوان نوعـی ابـزار مدیریتی بـرای اجرای استراتژیها و تحقـق اهـداف تنظیـم میشـود، لـذا لـزوم تغییـر در سـاختار سـازمانی شـهردار ‌یها متناسـب بـا نقـش و ماموریتهای مدیریت شـهری موضوعـی قابل توجه اسـت. ایـن سـازمان بـا ملحـوظ نظـر قـرار دادن ماموریتهـا و استراتژیهای كلان و عملیاتـی شـهرداریها بـا آسیب شناسـی وضـع موجـود و آسیب شناسـی فرایندهـای شـهرداری و نیـز سـایر اطلاعـات لازم بـا رویكـرد افزایـش اثربخشـی، سرعـت و كیفیـت خدمـات، اقـدام بـه تهیـه «ضوابـط تشـكیلاتی شـهردار ‌یها» نمـوده اسـت.

ایـن ضابطه شـامل دامنـه شـمول، سیاستها و اصـول حاكـم، تعاریـف و اصطلاحـات سـاختاری، ضوابـط ایجـاد واحدهـای سـازمانی، ضوابـط كمـی سـاختار سـازمانی و فراینـد طراحـی و تصویـب سـاختار سـازمانی شـهردار ‌یها میباشـد كـه در تاریـخ 1394/2/2 بـه تاییـد سـازمان مدیریـت و برنامه ریـزی كشـور رسـیده اسـت.

دستورالعمل استخدام پیمانی درشهرداریها

به منظور جذب و بکارگیری نیرو ‌یانسانی در شهرداریها و سازمانهای وابسته با رعایت اصل عدالت استخدامی و انتخاب شایسته ترینها در فضای رقابتی و انتخاب نیرو ‌ی انسانی مناسب از طریق سنجش دانش، توانایی، مهارت و ویژگیهای شخصیتی داوطلبین، دستورالعمل استخدام پیمانی برای تمامی مشاغل شهرداری به استثناء مشاغل عملیاتی آتش نشانی ها موضوع دستورالعمل شماره 145954 تاریخ 1393/11/25 به شرح زیر ابلاغ میگردد.

فصل اول- تعاریف

ماده -1 در این دستورالعمل از تعاریف و اختصارات زیر استفاده می شود.

 سازمان: سازمان شهردار ‏یها و دهیار ‏یهای کشور

 شهرداری: شهرداری متقاضی استخدام

 شـهرداری کلانشـهر: شـهردار ‌یهای بالای یک میلیون نفر جمعیت بر اسـاس نتایج حاصل از آخرین سرشماری رسمی کشور

 شـورای اداری: شـورای اداری و اسـتخدامی شـهردار ‏یهای اسـتان یـا شـورای اداری و اسـتخدامی شـهرداری‏ حسـب مـورد

 آزمون تخصصی: سـنجش دانش و مهارت تخصصی برای تصدی شـغل مورد تقاضا داوطلبان اسـت کـه به صـورت کتبی انجام میشـود.

 مصاحبـه: سـنجش حضـوری ویژگیهـای شـخصیتی، فـردی، نگـرش، علائـق و اسـتعداد یادگیـری داوطلبـان جهـت احـراز صلاحیتهـای لازم بـرای تصـدی شـغل مـورد تقاضـا مـی باشـد.

 حد نصاب آزمون تخصصی: کسب حداقل 60 درصد میانگین امتیاز سه نفر بالاترین امتیاز آزمون در هر شغل، قبل از اعمال ضرایب مربوط به امتیاز اولویتهای در نظر گرفته شده در آزمون تخصصی می باشد. در صورتیکه تعداد داوطلبان دارای حد نصاب از آزمون تخصصی از سه برابر ظرفیت پذیرش در هر شغل کمتر باشد، حد نصاب 60 درصد به 50 درصد کاهش م ‌ییابد.

 داوطلـب: فـردی اسـت کـه دارای شرایـط منـدرج در ایـن دسـتورالعمل بـوده و متقاضی اسـتخدام است.

 داوطلب بومی: به داوطلبی گفته میشود که حداقل دارای یکی از ویژگیهای زیر باشد.

الـف- شـهرمحل صـدور شناسـنامه داوطلب یـا همسر وی با شـهر مورد تقاضا برای اسـتخدام یکسـان باشد.

ب- داوطلب حداقل چهار) 4 ( سـال از سـنوات تحصیلی )ابتدایی، راهنمایی، دبیرسـتان و یا دانشـگاه(را بـه صـورت متوالـی یـا متناوب در شـهر محل مورد تقاضا برای اسـتخدام طی کرده باشـد.

ج- همسر و فرزنـدان کارمنـدان رسـمی و پیمانـی دولـت و یـا نیروهـای مسـلح )اعـم از شـاغل و یـا بازنشسـته( که شـهر محل خدمت فعلی یا بازنشسـتگی آنان با شـهر محل مورد تقاضا برای اسـتخدام یکسـان باشد.

دستورالعمل نحوه انجام مطالعه، نظارت و تصویب طرح های شبکه آبرسانی فضای سبز شهری

آب رسانی فضای سبز

مقدمه:

يكى از فاكتورهاى اصلى در توسعة فضای سبز، استفاده يهينه از منابع آبى موجود در كشور مى باشد در حال حاضر شهرهاى واقع در 2/3 مساحت كشور (شهرهاى واقع در مناطق خشكى و نيمه خشك) از محدوديت منابع آبی جهت نگهدارى حداقل وسعت فضاى سبز موجود رنج مى برند و حتى در صورت تامين ساير شرايط؛ امكان توسعه مطلوب فضاى سبز را نخواهند داشت و مسئله اى كه در اين شهرها بيشتر قابل تامل است استفاده از آب شرب براى آبيارى فضاهاى سبز مى باشد.در حاليكه بسيارى از اين شهرها از نظر تامين آب شرب ساكنان نيز در مضيقه اند كه اين موضوع لزوم تسريع در امر جداسازى شبكه آب شرب از شبكه آبيارى فضای سبز را گوشزد میكند.

در اين راستا پروژه مطالعه و طراحى شبكه آبرسانى فضای سبز شهرى از سال 1379 تصويب و تاكنون 77 شهر كشور (با توجه به اولويت هاى اعلام شده از طرف معاونين وقت امور عمرانى استاندارى) توسط پژوهشکره مطالعات شهرى و روستایى سازمان تحت پوشش مطالعات فوق قرار گرفته اند و در نظر است با توجه به لزوم انجام مطالعات در كليه شهرهاى كشور تا سال 1390 طبق مفاد بند3 ماده 3 تفاهم نامه همكارى فى مابين وزارت كشور و وزارت نيرو در زمينه جداسازى سامانه هاى آبيارى فضای سبز از آب شرب و تأمين آب فضای سبز از آب غير شرب.

كه طى نامه شماره 33582/1/01 مور 1386/07/18 توسط رياست محترم سازمان به معاونين امور عمرانى استانداري هاى كل كشور ابلاغ شده است و با  هدف تسريع در اين كار؛ ساير شهرداريهاى كشور نيز براساس ضوابط ابلاغى, راساً اقدام به انجام مطالعات طرح مذكور نمايند؛ در اين راستا دستورالعمل حاضر به منظور اجرابى نمودن مفاد دستورالعمل بررسى و تصويب طرح هاى پژوهشى استانداريها، شهرداريها و دهياريهاى كشور در سال 1387 كه طى نامه شماره 18048/1/01مورخ 1387/4/25ابلاغ شده است و به منظور راهنمائى شهرداريها جهت انجام مطلوب مطالعات طرح فوق تنظيم شده است» كه شهردارى ها مكلف اند براساس مفاد اين دستورالعمل به شرح زير نسبت به انجام مطالعه و طراحى شبكه آبرسانى فضای سبز شهرى اقدام نمايند.

مراحل انجام كار مطالعه، نظارت و تصویب طرح های شبکه آبرسانی فضای سبز شهری:

١_اولويت‏ بندى شهرداريهاى استان جهت انجام مطالعات

دفتر فنى استاندارى با در نظر گرفتن موارد زير نسبت به تهيه برنامه كوتاه مدت و ميان مدت جهت انجام مطالعات در كليه شهرهاى استان.؛ به نحوى كه تا سال 1390 مطالعات در كليه شهرهاى آن استان به پايان رسيده باشد اقدام و  پيشنهاد خود را به كميته اجرایى و هماهنگى استانى جهت تصويب ارائه خواهند داد.

الف) شهرهایى كه از لحاظ سرانه فضای سبز و ويژگى هاى اقليمى (خشكى، منابع آبى) در مقايسه با ساير شهرهاى استان از وضعيت نامناسب ترى برخوردارند.

ب) شهرهایى كه درصد بيشترى از آب مصرفی فضای سبز را از منابع آب شرب تامين مى نمايند.

اولويت بندى فوق بس از تصويب در كميته اجرایى و هماهنگى استانى (موضوع بند2 ماده3 نظام نامه كميته اجرابى هماهنگى استانى تفاهم نامه منعقده با وزارت نيرو) ملاك عمل شهرداريهاى استان خواهد بود كه كميته مذكور بر حسمن  اجراى اين اولويت بندى نيز نظارت خواهد نمود و همچنين لازم است مديركل دفتر فنى استاندارى (دبير كميته اجرابى و هماهنگى استانى) برنامه اولويت بندى فوق را به پژوهشكده نيز منعكس نمايد.

2- نحوه انجام مطالعه و طراحى شبكه آبرسانى فضای سبز شهرى :

با توجه به ماهيت پروژه؛ شهرداري هایى كه براساس اولويت بندى انجام شده ملزم به انجام مطالعات طراحى شبكه آبرسانى فضای سبز شهرى مى باشند (و همچنين ساير شهرداري هاى علاقمند به تسريع در انجام مطالعات) در مرحله اول بايد نسبت به انجام فعاليتهاى زير به عنوان بيش نياز مطالعه و طراحى اقدام نمايندشايان ذكر است كه موارد زير بايد توسط كارشناسان فضای سبز شهرداري ها و يا توسط مشاورين داراى رتبه فضای سبز انجام شود و مشاور منتخب جهت انجام  بروزه مذكور در صورتى مى تواند خدمات زير را انجام دهد كه واجد رتبه فضای سبز نيز باشد.

3- تهيه بانك اطلاعات فضای سبز شهرى

با عنايت به لزوم در اختيار داشتن اطلاعات كمى فضاى سبز جهت انجام مطالعات فوق لازم است اطلاعات زير به عنوان بيش نياز مطالعه و طراحى تهيه و به مشاور منتخب ارائه گردد.

بانک فوق حاوى اطلاعات زير خواهد بود:

الف-١) مشخصات‏ انواع فضاهاى سبز شهرى موجود(پارك» رفيوژ و بلوار: ميادين. حاشيه سبز خيابانهاء لچكيهاو…) در قالب جدول شماره١‏ (بيوست)

الف _ 2) وضعيت كمى فضاهاى سبز شهرى موجود:

_وسعت پاركهاى شهرى موجود………. متر مريع

_وسعت انواع فضاهاى سبز خیابانی ………. متر مربع (رفيوژ، خيابان ها و بلوارها، ميادين، لچكى ها و …)

_سرانه پاركهاى عمومى شهر……………. متر مريع (پارکها، خیابان ها و کمربندهای سبز

– وسعت فضاى سبز نيمه عمومى (فضاى سبز محوطه های ساختمانهاى دولتى و سازمانها و ادارات و ارگانهاى دولتى»، بيمارستانها، دانشگاه ها و …)

_سرانه كل فضاى سبز شهرى….

الف_3) ارائه نقشه توسعه آتى فضاى سبز:

در اين قسمت لازم است شهردارى با استفاده از نقشه هاى مصوب: طرح جامع, طرح تفصيلى يا هادى(داراى اعتبار كافى) ضمن مكانيابى دقيق انواع فضاى سبز موجود بر روى نقشه طرح تفصيلى. نسبت به تدقيق طرحهاى توسعه آتى فضاى سبزإحداقل توسعه 10سال آتى)و ارائه نقشه توسعه أتى فضاى سبز يهمراه جدول مشخصات تقريبى (حداقل شامل مساحت انواع فضاهاى سبز پیش بينى شده جهت توسعه آتى اقدام نمايد. ( ارائه در قالب نرم افزار GIS در اولويت مى باشد).

لازم به ذكر است در صورتى كه تناقضى بين فضاى سيز موجود و طرح هاى توسعه آتى مورد نظر شهردارى بر روى نقشه طرح تفصيلى وجود داشته باشد، لازم است شهردارى با هماهنگى دفتر فنى استاندارى نسبت به ارائه بيشنهادات و تصويب اصلاحات بيشنهادى توسط مراجع ذيربط اقدام نمايند همچنين طرح توسعه پيشنهادى ارائه شده در اين مرحله ملاک عمل شهردارى در توسعه فضاى سبز آنى خواهد بود.

“ب) شناسائى و معرفى گونه هاى زينتى سازگار با منطقه:

در اين مرحله لازم است شهردارى با بهره گيرى از كارشناسان مجرب شامل يك نفر با مدرك حداقل كارشناس ارشد اكولوژى. باغبانى يا گياه شناسى بهمراه يك نفر كارشناس مهندسى فضاى سبز و يا مشاور ذيصلاح داراى رتبه فضاى سبز نسبت به بررسى پوشش گياهى موجود و شناسائى گياهان زينتى كه سازگارى خود را با شرايط منطقه طى ساليان گذشته به اثبات رسانده اند اقدام و همچنين پوشش گياهان زينتى كه امكان سازگارى با شرايط اكولوژيكى منطقه را داشته ودر مناطق مشابه كاشت شده و يا در عرصه هاى طبيعى موجود و يا در منابع معتبر علمى معرفى شده باشند اقدام نمايند.

مهمترين شاخصه هاى گياهان ذكر شده به شرح ذيل مى باشد:

‎1- از نظر مصرف آب جز گياهان با نياز آبى كم باشند.

‏2- نياز به حداقل عمليات نگهدارى (از جمله هرس، مبارزه با آفات و بيماريها…).

‏3- عدم ايجاد انواع حساسيت ها (اللوياتى).

‏4- واجد جنبه هاى زينتى در فصول مختلف.

‏5- امكان تكثير يا دسترسى آسان در منطقه.

‏6- سازگارى با شرايط اكولوژيكى منطقه.

موارد فوق در خصوص درختان و درختچه هاى زينتى از اهميت بيشترى برخوردار است. كه در نهايت جدول گياهان سازگار موجود و پيشنهادى -جدول شماره 2-(بيوست) توسط شهردارى يا مشاور تهيه و جهت تصويب به دفتر فنى استاندارى ارائه خواهد شد.

مرحله سوم انتخاب مشاور:

در اين مرحله با توجه به برنامه مصوب و اولويت بندى انجام شده و همجين رعايت مفاد دستورالعمل بررسى و تصويب
طرح هاى بزوهشى استانداريها، شهرداريها و دهياري هاى كشور در سال 1787 شهرداريهاى استان نسبت به طى مراحل
“ه” ماده 22 قانون برگزارى مناقصات؛ موضوع ضوابط» موازين و معيارهاى خدمات مشاوره به شماره 84178/ت34162ه مورخ 1385/07/16و با رعايت نكات زير اقدام خواهند نمود.

‎1- مطالعات فوق الزاما” بايد توسط مشاورين ذيصلاح مورد تائيد معاونت برنامه ريزى و نظارت راهبردى رياست محترم جمهورى (سازمان مديريت و برنامه ريزى سابق) و داراى رتبه مرتبط ترجيحاً مشاورين داراى تخصص تاسيسات آب و فاضلاب و آبيارى و زهكشى انجام شود.

‏2- شرح خدمات الگو جهت انجام طرح مذكور به پيوست مى باشد (پيوست شماره١‏ ‎) و جهت ابلاغ به شهرداري ها در اختيار دفاتر فنى استانداري ها قرار خواهد گرفت. لازم به ذكر است دفاتر فنى استاندارى مى توانند با توجه به وضعيت شهرهاى استان نسبت به اصلاح شرح خدمات اقدام و مراتب را به تائيد پژوهشكده مطالعات شهرى و روستایى سازمان برسانند.
همچنين در اين مرحله؛ وجود يا عدم وجود كليه اطلاعات مورد نياز در خصوص وضعيت كمى و كيفى منابع آبى موجود نقشه ها و اسنادى كه مشاور جهت انجام مطالعات به آن نيازمند مى باشد توسط دفاتر فنى استاندارى ها مشخص شده و در صورت نياز به جمع آورى اطلاعات توسط مشاور به شرح خدمات اضافه مى گردد.

‏مرحله چهارم:

‏نظارت بر انجام مطالعات:

‏وظيفه نظارت بر حسن اجراى مطالعات فوق بر عهده كميته اجرایى و هماهنگى استانى مفاد بند 3 ماده 3 كميته اجرایى و هماهنگى استانى جداسازى سامانه هاى آبيارى فضاى سبز از آب شرب و تأمين آب فضاى سبز شهرى از آب غير شرب كه طى نامه شماره27727/1/01 مورخ 1387/06/13 توسط رياست محترم سازمان به معاونين امور عمرانى استانداريهاى كشور ابلاغ شده است با محوريت دفتر فنى استاندارى به عنوان كارگروه تخصصى شوراى پژوهشى استان(موضوع بند 1- 6 ماده ١ دستورالعمل‏ بررسى و تصويب طرح هاى پژوهشى استانداری ها، شهرداري ها و دهياري هاى كشور در سال 1787) می ‏باشد.

برای دانلود دستورالعمل نحوه انجام مطالعه، نظارت و تصویب طرح های شبکه آبرسانی فضای سبز شهری اینجا کلیک کنید.

تسهیلات شهری

همانطوری که میدانیم گذران اوقات فراغت یکی از نیازها و خواسته های ساکنان شهری است و عبارت است از مجموعه فعالیت‌هایی که شخص به میل خود، برای استراحت، تفریح و یا گسترش اطلاعات و آموزش شخصی یا مشارکت آزاد اجتماعی در زمانی فارغ از تعهدات شخصی، خانوادگی و اجتماعی به عهده می گیرد. بخشی از فراغت افراد در خانه و بخشی دیگر در فضاهای بیرون شهری سپری می شود. فضاهای گذارن اوقات فراغت در شهر به مدیریت خاص خود نیاز دارد.

فهرست مطالب کتاب تسهیلات شهری :

گونه شناسی فضاهای تفریحی – فرهنگی

نقش و وظیفه شهرداری در برنامه ریزی و مدیریت فضاهای فرهنگی – تفریحی؛ مبانی حقوقی و قانونی وظایف در خصوص شهرداریها

  • نقش و وظیفه شهرداری در برنامه ریزی و مدیریت کتابخانه ها، فرهنگسراها، خانه های فرهنگ، سرای محله ها و …
  • نقش و وظیفه شهرداری در برنامه ریزی و مدیریت ورزشگاه ها،زمین های ورزش و بازیگاه های کودکان و نوجوانان
  • وظیفه شهرداری در احداث و مدیریت زمین‌های بازی
  • نقش و وظیفه شهرداری در ساماندهی تفرجگاه های پیرامون شهر

ویژگی‌ها و نمونه‌های پارک های موضوعی

  • اهمیت پارک های موضوعی
  • نمونه های پارک موضوعی
  • انواع پارک موضوعی

کتابخانه های شهری

  • مشخصات انواع کتابخانه های شهری برحسب مقیاس
  • درجه بندی کتابخانه های عمومی
  • معیارهای مکانیابی و توزیع کتابخانه ها در شهر
  • معیارهای برنامه ریزی کتابخانه های شهری
  • اصول مدیریت کتابخانه های شهری
  • اصل اول: کتابها برای استفاده هستند
  • اصل دوم: هر خواننده‌ای کتابی میخواهد
  • اصل سوم: هر کتابی خواننده دارد
  • اصل چهارم: صرفه جویی در وقت خواننده

توصیه‌ها و اصول مدیریت، طراحی و برنامه ریزی در زمینه فرهنگسراها

  • نقش فرهنگسرا در پایداری فرهنگی
  • خانه های فرهنگ

زمین های ورزشی

  • مشخصات انواع زمین‌های ورزشی
  • معیارهای مکانیابی زمین های ورزشی در شهر
  • معیارهای برنامه ریزی زمینهای ورزشی
  • اصول مدیریت زمین‌های ورزشی
  • نحوه تعامل با بخش خصوصی و سایر سازمانها

فضاهای بازی

  • مشخصات انواع فضاهای بازی
  • گونه شناسی فضاهای بازی
  • طبقه بندی زمین های بازی
  • معیارهای مکانیابی و توزیع فضاهای بازی
  • معیارهای مؤثر در مکان گزینی فضاهای بازی محله ای
  • معیارهای برنامه ریزی فضاهای بازی
  • اصول طراحی و مدیریت فضاهای بازی

خانه اسباب بازی

  • تعریف خانه اسباب بازی
  • اهداف و ضرورت تشکیل خانه های اسباب بازی
  • کارکردها و خروجی های مورد انتظار از خانه های اسباب بازی
  • تفاوت خانه اسباب بازی با مهدکودک
  • سایر کاربری های فرهنگی مرتبط با کودک

موزه بازی و اسباب بازی

  • موزه کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان حجاب
  • موزه کاخ سعدآباد
  • موزه کاخ گلستان

خانه مادر و کودک

خانه های سلامت محله

تفرجگاه های طبیعی پیرامون شهرها

  • خصوصیات فضاهای طبیعی (تفرجگاهی) پیرامون شهرها
  • طبقه بندی تفرجگاه های طبیعی
  • اصول کاربری و استفاده از تفرجگاه های طبیعی پیرامون شهرها
  • فضاهای موازنه اکولوژیکی
  • اصول مدیریت بهره برداری از تفرجگاه های طبیعی

دستورالعمل شورای پژوهشی مدیریت شهری و روستایی در استانداریها

گزارش تخصصی: ارائه روشهای نوین مدیریت رواناب ( آبهای سطحی)

رواناب

ﻣﻘﺪﻣﻪ مدیریت رواناب

ﯾﮑﯽ از اﯾﻦ ﻣﻨﺎﺑﻊ آب ﺷﯿﺮﯾﻦ، رواناب ﺣﺎﺻﻞ از ﺑﺎرﻧﺪﮔﯽﻫﺎ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. ﮐﺸﻮر ﻣﺎ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻗﻠﯿﻢ ﺧﺸﮏ و ﻧﯿﻤﻪ ﺧﺸﮏ آن از آب ﻫﺎي ﺷﯿﺮﯾﻦ، ﺑﻬﺮه ﮐﻤﯽ ﺑﺮده اﺳﺖ. از ﻃﺮﻓﯽ اﻓﺰاﯾﺶ ﺟﻤﻌﯿﺖ و اﻓﺰاﯾﺶ آﻟﻮدﮔﯽ ﻫﻮا، ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺷﻬﺮي را ﺑﺮ آن ﻣﯽ دارد ﺗﺎ ﺑﺎ اﺗﺨﺎذ ﺗﺪاﺑﯿﺮ درﺳﺖ، ﺳﺮاﻧﻪ ﻓﻀﺎي ﺳﺒﺰ اﻓﺮاد ﺟﺎﻣﻌﻪ را اﻓﺰاﯾﺶ دﻫﺪ و اﯾﻦ ﮐﺎر ﻣﯿﺴﺮ ﻧﻤﯽﺷﻮد ﻣﮕﺮ ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﺼﺮف آب. ﺣﺎل ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﯿﺎز ﻣﺒﺮم ﺑﻪ آب و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﮐﻤﺒﻮد ﻣﻨﺎﺑﻊ آب در ﮐﺸﻮر ﺟﻬﺖ ﺗﺎﻣﯿﻦ ﻧﯿﺎز آﺑﯽ در ﮐﺸﺎورزي و ﻓﻀﺎي ﺳﺒﺰ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﻓﮑﺮ اﺳﺘﻔﺎده درﺳﺖ و ﺑﻬﯿﻨﻪ از ﻣﻨﺎﺑﻊ آب ﺷﯿﺮﯾﻦ ﮐﺸﻮر ﺑﻮد.

اﮔﺮ ﭼﻪ ﻣﯿﺰان ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﺑﺎرش در ﻣﻨﺎﻃﻘﯽ ﮐﻪ ﻣﺸﮑﻞ آب دارﻧﺪ ﭘﺎﯾﯿﻦ اﺳﺖ، اﻣﺎ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻗﻠﯿﻢ ﮐﻮﯾﺮي اﯾﺮان ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﺎرشﻫﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت رﮔﺒﺎرﻫﺎي ﺑﺎ ﺷﺪت ﺑﺎﻻ و ﻣﺪت ﮐﻢ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ، وﯾﮋﮔﯽ اﯾﻦ ﻧﻮع ﺑﺎرش اﯾﺠﺎد رواناب زﯾﺎد ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﺎرش ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ، ﻟﺬا ﮐﻨﺘﺮل آﺑﮕﺮﻓﺘﯽ ﻣﻌﺎﺑﺮ و ﺧﯿﺎﺑﺎﻧﻬﺎي ﺷﻬﺮي و ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي از ﺑﺮوز ﻣﺸﮑﻼت ﺟﺎﻧﯽ، ﻣﺎﻟﯽ و رواﻧﯽ ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﻫﻤﻮاره دﻏﺪﻏﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻃﺮاﺣﺎن و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰان ﺷﻬﺮي و ﻣﻬﻨﺪﺳﯿﻦ آب ﺑﻮده اﺳﺖ. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻓﺰاﯾﺶ ﻧﯿﺎز و ﮐﻤﺒﻮد ﻣﻨﺎﺑﻊ آب، اﺳﺘﻔﺎده از رواناب های ﺷﻬﺮي ﺑﻌﻨﻮان ﯾﮏ ﻣﻨﺒﻊ ﺗﺠﺪﯾﺪ ﭘﺬﯾﺮ، ﺿﺮوري اﺳﺖ.

از اﯾﻦرو ﻻزﻣﺴﺖ ﭘﺲ از ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮐﻤﯿﺖ و ﮐﯿﻔﯿﺖ رواﻧﺎﺑﻬﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روشﻫﺎي ﻣﻌﻤﻮل، ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺤﻠﻬﺎي ﻣﻮرد ﻣﺼﺮف آن و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ روﺷﻬﺎي ذﺧﯿﺮه ﺳﺎزي اﻗﺪام ﺷﻮد.

اﻣﺮوزه ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺟﻤﻊآوري و ﻫﺪاﯾﺖ رواناب در ﻣﻨﺸﺄ، ﯾﮑﯽ از راﻫﮑﺎرﻫﺎي ﻣﺪﯾﺮﯾﺘﯽ ﻧﻮﯾﻦ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﮐﺎﻫﺶ ﺧﺴﺎرات ﺟﺎﻧﯽ و ﻣﺎﻟﯽ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. ( Low Impact Development ) LID ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ روش ﻏﯿﺮ ﻣﺘﻤﺮﮐﺰ ﮐﻨﺘﺮل رواﻧﺎب ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﻘﻠﯿﺪ از وﺿﻌﯿﺖ ﭘﯿﺶ از ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﻪ ﮐﻨﺘﺮل رواﻧﺎب ﻣﻌﻄﻮف ﻣﯽﮔﺮدد.

روشﻫﺎي LID ﻣﻮﺟﺐ ارﺗﻘﺎ آب ﺑﺎران ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻨﺒﻌﯽ ﮐﻪ ﻣﯽﺑﺎﯾﺴﺖ ﺣﻔﻆ و ﻧﮕﻬﺪاري ﺷﻮد ﻣﯽﮔﺮدد، ﻧﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ ﻋﺎﻣﻞ ﻣﺰاﺣﻢ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ از ﺣﻮزه ﺣﺬف ﮔﺮدد. ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﻫﺪاﯾﺖ آب ﺑﺎران در ﺑﺎمﻫﺎ و ﺣﯿﺎط ﻣﻨﺎزل ﺑﻪ ﺑﺎﻏﭽﻪ ﻫﺎ ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﯾﺶ ﮐﯿﻔﯿﺖ رواناب ، ﺗﻐﺬﯾﻪ آﺑﺨﻮان و در ﻧﻬﺎﯾﺖ ﮐﺎﻫﺶ رواﻧﺎب ﺧﺮوﺟﯽ ﺑﻪ ﻣﻌﺎﺑﺮ ﻣﯽﮔﺮدد.

ﻣﺘﺎﺳﻔﺎﻧﻪ اﯾﻦ روشﻫﺎ از ﻧﻈﺮ ﺑﻌﻀﯽ ﻃﺮاﺣﺎن ﺻﺮﻓﺎً ﺑﺮاي ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺑﺎ ﺳﻄﻮح ﻧﻔﻮذ ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ ﻣﺤﺪود، ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد. اﻣﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ روشﻫﺎ در ﻫﺮ ﻧﻮع ﻣﻨﻄﻘﻪ اي ﺻﺮﻓﻨﻈﺮ از درﺻﺪ ﺳﻄﻮح ﻧﻔﻮذﭘﺬﯾﺮ آن، ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﮐﺎﻫﺶ ﺧﺴﺎرات ﻧﺎﺷﯽ از رواناب ، ﻣﻮﺛﺮ ﺑﻮده و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻃﺮاﺣﯽ واﺣﺪ ﻫﺎي ﮐﻨﺘﺮل و ﻫﺪاﯾﺖ رواﻧﺎب ﮐﻮﭼﮑﺘﺮ ﺑﺎ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﮐﻤﺘﺮ و اﺟﺮاي ﺳﺮﯾﻌﺘﺮ در ﭘﺎﯾﯿﻦدﺳﺖ، ﮔﺮدد.

روﯾﮑﺮدﻫﺎي LID ﺑﺮ اﺳﺎس اﻧﺘﺨﺎب روشﻫﺎي ﮐﻨﺘﺮﻟﯽ ﮐﻮﭼﮏ ﻣﻘﯿﺎس ﮐﻪ ﻗﺎدر ﺑﻪ ﮐﻨﺘﺮل و ﺣﻔﻆ وﺿﻌﯿﺖ ﻫﯿﺪروﻟﻮژي ﭘﯿﺶ از ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﺑﻨﺎ ﻧﻬﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ در آن از ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ روشﻫﺎي ﻣﺪﯾﺮﯾﺘﯽ ﮐﻪ (Best Management Practices) BMPs ﻣﻌﺮﻓﯽ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ، اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﮔﺮدد.

BMPs ﻧﯿﺰ ﺑﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪاي از ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و راﻫﮑﺎرﻫﺎﯾﯽ اﻃﻼق ﻣﯽﮔﺮدﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﮐﻨﺘﺮل ﮐﯿﻔﯽ- ﮐﻤﯽ رواناب ﻣﯽﮔﺮدد. درﮔﺬﺷﺘﻪ BMPs ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ ﮔﺰﯾﻨﻪ ﺑﻪ راﻫﮑﺎر ﺧﺎص ﮐﻨﺘﺮل و ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ رواناب ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽﺷﺪ، اﻣﺎ اﻣﺮوزه ﺑﻪ ﻣﻌﻨﯽ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ روش و ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد از ﺑﯿﻦ ﮔﺮوﻫﯽ از راﻫﮑﺎرﻫﺎﺳﺖ ﮐﻪ ﻃﺮاح ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﻨﻄﻘﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽﮐﻨﺪ. اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺮاي اﻧﺘﺨﺎب آﻧﻬﺎ در داﺧﻞ ﮐﺸﻮر ﻫﯿﭻ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﻣﺸﺨﺼﯽ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ و ﺻﺮﻓﺎ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻫﺪف ﻃﺮاح و ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻣﺪﯾﺮﯾﺘﯽ- ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ﻫﺮ ﮐﺪام از آﻧﻬﺎ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽﮔﺮدد.

ﺑﻪ اﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ روشﻫﺎي ﻧﻮﯾﻦ ﻣﺪﯾﺮﯾﺘﯽ ﺑﻪ دو روش ﮐﻠﯽ ذﯾﻞ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺑﻨﺪي ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ:

اﻟﻒ- اﻗﺪاﻣﺎت و اﺳﺘﺮاﺗﮋيﻫﺎي ﻏﯿﺮﺳﺎزهاي

ب- اﻗﺪاﻣﺎت و اﺳﺘﺮاﺗﮋيﻫﺎي ﺳﺎزهاي

اﻫﺪاف اﺳﺘﺮاﺗﮋيﻫﺎي ﻏﯿﺮﺳﺎزهاي ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ رواناب ﺑﺼﻮرت ﮐﻠﯽ ﺑﻪ 8 ﻓﺎز ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺷﺮح زﯾﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ :

-1 ﺣﻔﺎﻇﺖ از ﻣﻨﺎﻃﻘﯽ ﮐﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺑﻬﺒﻮد ﮐﯿﻔﯿﺖ آب ﻣﯽﮔﺮدﻧﺪ و ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي از ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ ﺧﺎكﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻣﺴﺘﻌﺪ در ﺑﺮاﺑﺮ آﺑﺸﺴﺘﮕﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ.

-2 ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ از زﻫﮑﺶﻫﺎي ﻃﺒﯿﻌﯽ و ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي ﺳﺒﺰ

-3 ﮐﺎﻫﺶ ﺳﻄﻮح ﻧﻔﻮذ ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ و اﻧﻘﻄﺎع ﺣﺮﮐﺖ آب ﺑﺮ روي ﺳﻄﻮح ﻧﻔﻮذﻧﺎﭘﺬﯾﺮ

-4 ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ رﺳﺎﻧﺪن ﮐﺎﻫﺶ زﻣﺎن ﺗﻤﺮﮐﺰ ﺣﻮزه (اﻓﺰاﯾﺶ زﻣﺎن ﺗﻤﺮﮐﺰ و ﺑﺎﻟﻄﺒﻊ ﮐﺎﻫﺶ ﭘﯿﮏ رواﻧﺎب)

-5 ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ رﺳﺎﻧﺪن ﺗﺮاﮐﻢ ﺧﺎك

-6 ﺑﻬﺮه ﮔﯿﺮي از ﭘﻮﺷﺶ ﮔﯿﺎﻫﯽ ﺑﻮﻣﯽ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﻪ ﺟﺎي اﺳﺘﻔﺎده از ﭼﻤﻦ ﮐﺎري ﻫﺎ، ﮐﻮدﻫﺎ و آﻓﺖﮐﺶﻫﺎ

-7 ﺑﻬﺮه ﮔﯿﺮي از ﺗﺨﻠﯿﻪ ﮐﺎﻧﺎلﻫﺎي ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﭘﻮﺷﯿﺪه ﺷﺪه از ﭘﻮﺷﺶ ﮔﯿﺎﻫﯽ ﭘﺎﯾﺪار

-8 ﺣﺪاﻗﻞ دﺳﺖ ﺧﻮردﮔﯽ ﻣﺤﯿﻂ از ﻗﺒﯿﻞ ﺗﺴﻄﯿﺢ ﺳﻄﻮح ﻃﺒﯿﻌﯽ و… .

اﻗﺪاﻣﺎت و روشﻫﺎي ﺳﺎزهاي ﻧﯿﺰ ﺑﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اﻗﺪاﻣﺎﺗﯽ اﻃﻼق ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ اﮔﺮ در ﻧﺰدﯾﮑﯽ ﻣﻨﺸﺎ رواناب اﻋﻤﺎل ﺷﻮﻧﺪ ﻣﻮﺟﺐ ﮐﻨﺘﺮل و ﺗﺼﻔﯿﻪ رواناب ﻣﯽﮔﺮدد. از اﻧﻮاع آﻧﻬﺎ ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ اﺣﺪاث ﺣﻮﺿﭽﻪﻫﺎ، ﻓﯿﻠﺘﺮﻫﺎ و ﺑﻄﻮر ﮐﻠﯽ ﻫﺮ اﻗﺪاﻣﯽ ﮐﻪ در ﻫﺮ ﻣﻨﻄﻘﻪ اي اﻋﻢ از ﻣﺴﮑﻮﻧﯽ، ﺻﻨﻌﺘﯽ و ﺗﺠﺎري اﻧﺠﺎم ﺷﻮد، اﺷﺎره ﮐﺮد ﮐﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﮐﺎﻫﺶ اﻧﺪازه روشﻫﺎي ﺳﻨﺘﯽ ﺷﺪه و ﯾﺎ ﻗﺮار ﮔﯿﺮي آﻧﻬﺎ در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻤﮑﻦ ﻧﺒﺎﺷﺪ.

در اﯾﻦ ﮔﺰارش ﺑﺼﻮرت اﺟﻤﺎﻟﯽ روشﻫﺎي ﻧﻮﯾﻦ ﻣﺪﯾﺮﯾﺘﯽ ﺳﺎزهاي و ﻏﯿﺮ ﺳﺎزهاي ﻫﺪاﯾﺖ و ﮐﻨﺘﺮل ﮐﻤﯽ ﮐﯿﻔﯽ رواناب ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﯽﮔﺮدد.

ﻣﻌﺮﻓﯽ روشﻫﺎي LID/BMPs

ﺑﺎم ﺳﺒﺰ

ﯾﮑﯽ از روشﻫﺎي LID اﺳﺘﻔﺎده از ﺑﺎمﻫﺎي ﭘﻮﺷﯿﺪه ﺷﺪه از ﭘﻮﺷﺶ ﮔﯿﺎﻫﯽ ﺑﻮده ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺑﻬﺒﻮد وﺿﻌﯿﺖ ﮐﯿﻔﯽ رواﻧﺎب ﻣﻮﺟﺐ ذﺧﯿﺮه آب و ﮐﺎﻫﺶ اﺗﻼف اﻧﺮژي ﻣﯽﺷﻮد.

اﯾﻦ ﭘﻮﺷﺶ از ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻋﺎﯾﻖ، ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي زﻫﮑﺶ و ﻻﯾﻪﻫﺎي ژﺋﻮﺳﻨﺘﺘﯿﮏ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ.

اﺳﺘﻔﺎده از اﯾﻦ روش LID ﻧﯿﺎز ﺑﻪ آﻣﻮزش ﻋﻤﻮﻣﯽ و ﻓﺮﻫﻨﮓ اﺳﺘﻔﺎده و ذﺧﯿﺮه از آب ﺑﺎران دارد ﺧﺼﻮﺻﺎً در اﯾﻦ روش ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﻣﺎﻟﮏ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﻬﺮه ﺑﺮدار آن ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ، ﻣﯽﺑﺎﯾﺴﺖ از ﻃﺮف اﻓﺮاد ﺟﺎﻣﻌﻪ ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد.

ﺷﺮاﯾﻂ اﻗﺘﺼﺎدي راه اﻧﺪازي و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺷﺮاﯾﻂ ﺳﺎزهاي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﺤﻤﻞ آب و ﻻﯾﻪﻫﺎي ذﮐﺮ ﺷﺪه از ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ در اﺣﺪاث ﺑﺎمﻫﺎي ﺳﺒﺰ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ.

از ﻣﺰاﯾﺎي اﺳﺘﻔﺎده از آن در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺘﺮاﮐﻢ ﺷﻬﺮي ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ ﮐﺎﻫﺶ ﺣﺠﻢ رواﻧﺎب، ﮐﺎﻫﺶ اوج رواناب ، ﺑﻬﺒﻮد وﺿﻌﯿﺖ ﮐﯿﻔﯽ رواﻧﺎب و ﺳﺎزﮔﺎري ﺑﺎ ﻣﺤﯿﻂ اﺷﺎره ﮐﺮد. ﺑﺎﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت اﻧﺠﺎم ﺷﺪه در زﻣﯿﻨﻪ ﮐﯿﻔﯽ ﻗﺎدر ﺑﻪ ﮐﺎﻫﺶ ﺗﺎ 65 درﺻﺪي ﭘﺎراﻣﺘﺮ ﻫﺎي ﮐﯿﻔﯽ از ﻗﺒﯿﻞ TSS ، ﻓﻠﺰات ﺳﻨﮕﯿﻦ و ﻣﻮاد ﺑﯿﻤﺎري زا ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ.

از ﻣﺤﺪودﯾﺖﻫﺎي اﺟﺮاي اﯾﻦ روش ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ ﻣﻮارد زﯾﺮ اﺷﺎره ﮐﺮد:

– 1 ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺑﺎﻻﺗﺮ آن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ روشﻫﺎي ﺳﻨﺘﯽ

– 2 ﺑﺮاي ﺑﺎم ﺑﺎ ﺷﯿﺐ ﺗﻨﺪ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﯿﺴﺖ (ﺑﯿﺶ از 25 ﺗﺎ 30 درﺟﻪ از ﻗﺒﯿﻞ ﺳﻮﻟﻪ ﻫﺎي ﺻﻨﻌﺘﯽ).

– 3 ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﻣﺮاﻗﺒﺖ و ﻧﮕﻬﺪاري از ﭘﻮﺷﺶ ﮔﯿﺎﻫﯽ و ﺗﻘﻮﯾﺖ ﺳﺎزه ﺳﻘﻒ دارد.

– 4 در ﺻﻮرت آﺳﯿﺐ و ﻋﺪم اﺟﺮاي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﻮﺟﺐ ﻧﻔﻮذ آب ﺑﻪ داﺧﻞ ﺳﻘﻒ ﻣﯽﺷﻮد.

– 5 ﻧﯿﺎز ﺑﻪ آﺑﯿﺎري زﯾﺎد در زﻣﺎن رﺷﺪ و ﺟﻮاﻧﻪ زدن ﮔﯿﺎه

ﺑﺎﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﺪودﯾﺖﻫﺎ و ﻣﺰاﯾﺎي ﭘﯿﺶ ﮔﻔﺘﻪ اﺳﺘﻔﺎده از اﯾﻦ روﯾﮑﺮد ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ ﻫﺰﯾﻨﻪ و ﻧﮕﻬﺪاري ﺷﺨﺼﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻗﺒﻮل و اﺟﺮاﯾﯽ ﺑﻮدن آن ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎﮐﻨﯿﻦ ﻣﺴﺘﻠﺰم ﻓﺮﻫﻨﮓﺳﺎزي اﺳﺖ.

ﺳﯿﺴﺘﻢ ذﺧﯿﺮه آب ﺑﺎران در ﻣﻨﺎزل

اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺨﺎزن و ﺑﺸﮑﻪﻫﺎي ﮐﻮﭼﮏ آب، راﯾﺞﺗﺮﯾﻦ روش اﺳﺘﺤﺼﺎل آب ﺑﺎران ﺑﺮاي آﺑﯿﺎري ﻓﻀﺎي ﺳﺒﺰ ﺧﺎﻧﮕﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. اﯾﻦ ﺑﺸﮑﻪﻫﺎي ﮐﻮﭼﮏ، ﺑﺮاي ﺟﻤﻊآوري و ذﺧﯿﺮه رواناب ﭘﺸﺖ ﺑﺎمﻫﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺑﺮون ﻣﺴﯿﺮي، ﻧﺼﺐ و ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ.

ذﺧﯿﺮه آب ﺑﺎران در ﻣﻨﺎزل، ﺷﺎﻣﻞ اﻧﻮاع اﻗﺪاﻣﺎت از ﻗﺒﯿﻞ اﺣﺪاث ﺣﻮﺿﭽﻪﻫﺎي ﮐﻮﭼﮏ ﻧﮕﻬﺪاﺷﺖ داﺋﻤﯽ آب ﺑﺎران در داﺧﻞ ﺑﺎﻏﭽﻪ، اﻧﺒﺎره ﻫﺎي ﺟﺬب ﺑﺎران، ﺑﺸﮑﻪﻫﺎي ذﺧﯿﺮه آب ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ در ﺑﯿﻦ آﻧﻬﺎ ﺑﺸﮑﻪﻫﺎي آب ﺑﻪ ﻃﻮر ﮔﺴﺘﺮده ﺗﺮي در ﮐﺸﻮر ﻫﺎي ﻏﺮﺑﯽ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد.

ﻣﺤﺪوده ﻋﻤﻠﮑﺮد آﻧﻬﺎ در ﺗﻘﻠﯿﻞ ﺑﺎر آﻻﯾﻨﺪﮔﯽ رواﻧﺎب و ﮐﺎﻫﺶ ﺣﺠﻢ و ﭘﯿﮏ رواناب اﻧﺪك اﺳﺖ و ﺻﺮﻓﺎ روش ﮐﺎرآﻣﺪي از اﺳﺘﻔﺎده از آب ﺑﺎران در ﻣﻨﺎزل ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ.

از ﻣﺰاﯾﺎي اﺳﺘﻔﺎده از اﯾﻦ ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎ ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ ﻣﻮارد زﯾﺮ اﺷﺎره ﮐﺮد:

-1 ﻧﺼﺐ و راه اﻧﺪازي آﺳﺎن

-2 ﻗﯿﻤﺖ ارزان

-3 آب ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺑﺮاي ﻣﺼﺎرف ﺑﺎﻏﭽﻪ اي ﺗﺎﻣﯿﻦ ﻣﯽﮔﺮدد

-4 اﻧﻔﺼﺎل ﻫﯿﺪروﻟﯿﮑﯽ ﭘﺸﺖ ﺑﺎم از ﺷﺒﮑﻪ آﺑﻬﺎي ﺳﻄﺤﯽ

اﻟﺒﺘﻪ اﯾﻦ روش ﻣﺤﺪودﯾﺖﻫﺎﯾﯽ ﻧﯿﺰ ﺑﻪ ﺷﺮح زﯾﺮ دارد:

-1 ﺧﻄﺮ ﺑﺎﻻي ﮔﺮﻓﺘﮕﯽ در ﮔﻠﻮﮔﺎه

-2 ﺑﻬﺒﻮد ﻧﺎﭼﯿﺰ ﮐﯿﻔﯿﺖ آب

-3 ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ اﭘﺮاﺗﻮر ﻣﺎﻟﮏ دﺳﺘﮕﺎه اﺳﺖ ﻫﯿﭻ ﺗﻀﻤﯿﻨﯽ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺻﺤﯿﺢ آن ﻧﯿﺴﺖ.

-4 ﻗﺮار دادن اﯾﻦ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ وﺟﻮد ﻓﻀﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺟﻬﺖ اﺳﺘﻘﺮار آن ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﺮاﮐﻢ ﺑﺎﻻ در ﺷﻬﺮ ﺗﻬﺮان و ﻋﺪم ﺗﻌﺒﯿﻪ آن در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﺳﺎزيﻫﺎ ﻣﯽﺑﺎﯾﺴﺖ در ﺣﯿﺎط ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﻮد ﮐﻪ ﻓﻀﺎ اﺷﻐﺎل ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ، ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻣﯽﺷﻮد اﯾﻦ ﺳﯿﺴﺘﻢ در ﺣﯿﻦ ﺳﺎﺧﺖ ﺑﻨﺎ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد.

-5 در ﻣﻨﺎﻃﻘﯽ از ﻗﺒﯿﻞ ﺗﻬﺮان ﮐﻪ ﺑﺎرش در آن ﻣﺤﺪود ﺑﻪ 4 ﻣﺎه ﺳﺎل اﺳﺖ ﺷﺎﯾﺪ ﮔﺰﯾﻨﻪاي ﺑﺎ ﮐﺎرآﻣﺪي ﺑﺎﻻ ﻧﺒﺎﺷﺪ.