The 7th international technology conference of water science, watershed management and river engineering

 تاریخ های مهم

زمان برگزاری :   31  مردادماه 1402

آخرین مهلت ارسال مقاله : 20  مرداد ماه 1402

اعلام   نتایج   داوری  :  3 روز  پس  از  ارسال  مقاله

آخرین مهلت ثبت نام در کنفرانس : 28 مردادماه 1402

پژوهشگران گرامی ، شرکت کنندگان ارجمند خواهشمند است جهت تسریع در امور اجرایی دبیرخانه به تاریخ های مهم کنفرانس توجه داشته باشید.

محورهاي همايش توسعه فناوری علوم آب، آبخیزداری و مهندسی رودخانه:  

محور حوزه آبخیز داری

قوانین و برنامه های توسعه کشور و مشارکت مردمی در آبخیزداری

–مولفه های فرایند مشارکت جوامع محلی در طرح های آبخیزداری

–دانش بومی آبخیزنشینان و حفاظت منابع آبخیز

–توسعه پایدار حوزه های آبخیز

–ارزیابی اقتصادی- اجتماعی طرح های آبخیزداری

-فناوری های نوین در مدیریت جامع حوزه های آبخیز

محور اول: هیدرولیک جریان، رسوب، مورفولوژی و فرسایش در رودخانه ها و تالابها

1- هیدرولیک جریان

2- فرسایش و رسوب

3- مرفولوژی و پایداری سواحل

محور دوم: مدلسازی در رودخانه ها و تالابها (هیدرولیک، رسوب و کیفیت)

1- هیدروانفورماتیک، بهینه سازی و نرم افزارهای نوین

2- مدل های فیزیکی و آزمایشگاهی

محور سوم: انتقال آب بین حوزه ای، خشکسالی و تغییر اقلیم (رودخانه ها و تالابها)

1- اثرات تغییر اقلیم و خشکسالی بر مورفولوژی، تغییرات کیفی و رژیم رودخانه ها و تالابها

2- مدیریت کیفی رودخانه ها در شرایط خشکسالی و تغییر اقلیم

3- مدیریت کمی رودخانه و توزیع عادلانه منابع آب در شرایط خشکسالی، تغییر اقلیم و توجه به مفهوم آب مجازی

4- تغییر اقلیم و رویکردهای نوین مدیریت رودخانه

محور چهارم: سازه های هیدرولیکی در رودخانه ها

1- سازه های نوین در ساماندهی و حفاظت رودخانه ها

2- زیباسازی و بهسازی منظر رودخانه­ ها

3- اثرات متقابل رودخانه و سازه های هیدرولیکی رودخانه

4- ترابری آبی و کشتیرانی در رودخانه

5- نیروگاه های برق آبی

 محور پنجم: محیط زیست رودخانه ها و تالابها

1- شناسایی، پایش و کنترل منابع آلاینده در رودخانه ها

2- اثرات زیست محیطی سازه های هیدرولیکی و لایروبی

3- آلودگی، شاخص های زیستی و زیست پالایی رودخانه ها و تالابها

4- اثرات دخل و تصرف در بستر رودخانه ها و تالابها بر محیط زیست آنها

5- احیاء و بازطبیعی سازی رودخانه ها و تالابها

6- دینامیک رسوبات آلوده در رودخانه ها و تالابها

 محور ششم: مدیریت رودخانه ها، تالابها و سواحل

1- مدیریت و توسعه پایدار رودخانه ها و تالابها

2- مدیریت خشکسالی

3- رودخانه ها و مدیریت شهری

4- پتانسیل های گردشگری رودخانه ها و تالابها

5- پهنه بندی، مدیریت سیلاب و بیمه سیل در مدیریت سواحل

6- مدیریت رودخانه های مرزی

7- مشارکت های مردمی در مدیریت رودخانه و تالاب

8- مدیریت کاربری اراضی بستر و احاریم رودخانه ها

9- مدیریت سیلاب شهری

10- مدیریت رودخانه و اثر آن بر کشاورزی پایدار

 محور هفتم: کاربرد GIS و RS ، مهندسی ارزش و ریسک

1- کاربرد GIS و RS در مهندسی رودخانه، تالاب و محیط زیست

2- مهندسی ارزش در طرحهای مهندسی رودخانه

3- آنالیز ریسک در مهندسی رودخانه

 محور هشتم: روش های نوین اندازه گیری و مانیتورینگ جریان و رسوب در رودخانه ها و تالابها

1- کاربرد فناوری های نوین در اندازه گیری کمی و کیفی جریان و رسوب

2- روشهای نوین نقشه برداری و هیدروگرافی رودخانه ها و تالابها

3- روشهای نوین حفاظت از بستر فعال و سیلابی رودخانه ها

محور نهم:  مدیریت بحران

1- مدیریت بحران سیلاب(قبل، حین و بعد)

2- مدیریت بحران دوره های خشکسالی(قبل، حین و بعد)

 محور دهم: مسائل اقتصادی، حقوقی و اجتماعی در فعالیتهای مهندسی رودخانه

1- اقتصاد مهندسی در مدیریت و ساماندهی رودخانه ها

2- کاهش دوره بازگشت تعیین حد بستر در مدیریت رودخانه ها

3- ارزیابی عملکرد سازه های مهندسی رودخانه در مدیریت رودخانه ها و سواحل آن

4- نقش سامانه کاداستر سازمان ثبت اسناد و املاک در حفاظت از رودخانه ها و بستر و حریم آن

5- نقش قوانین، آیین نامه ها و اسناد مالکیت ها در حفاظت و بهره برداری از رودخانه

6- ارزیابی مسائل و مشکلات قراردادی مشاوران و پیمانکاران بخش حفاظت و مهندسی رودخانه از جنبه های اقتصادی و حقوقی و ارائه راهکار

7- اثرات اقتصادی، اجتماعی و حقوقی فعالیتهای مهندسی رودخانه

 محور یازدهم: رودخانه های جزر و مدی

1- هیدرولیک جریان در رودخانه های جزر و مدی

2- فرسایش، رسوب و ترابری آبی در رودخانه های جزر و مدی

3- کنترل شوری و پارامترهای کیفی جریان در رودخانه های جزر و مدی

هزینه های همایش:

 ضمن قدردانی از استقبال گسترده اساتید، محققان، کارشناسان و دانشجویان محترم ازاین رویداد علمی ، به اطلاع می‌رساند به منظور انجام ادامه فرآیند اجرایی و پذیرش نهایی مقالات، حداقل یکی از مؤلفان هر مقاله پذیرش شده باید در کنفرانس ثبت‌نام نماید. در غیر اینصورت، مقاله مزبور از ادامه فرآیند نمایه سازی حذف گردیده و در مجموعه مقالات درج نخواهد شد.

ثبت نام نهایی پس از پرداخت هزینه ها از قسمت خدمات کنترل پنل کاربری میسر می باشد 

-هزینه مقاله اول  :

	250.000 هزارتومان	ویژه پژوهشگران دانشگاهی
	310.000  هزارتومان	ثبت نام کنندگان آزاد

* هزینه هر مقاله بیشتربه صورت آزاد 270.000   هزارتومان | ویژه پژوهشگران دانشگاهی 210.000  هزارتومان می باشد.

–  ثبت نام حضوری نویسنده مقاله :

	650.000 هزارتومان	ویژه پژوهشگران دانشگاهی
	750.000  هزارتومان	ثبت نام کنندگان آزاد

(هزینه حضوری شامل : ثبت نام در رویداد + پذیرایی+ پکیج و …) 

تذکر:

1-مهلت پرداخت هزینه مقاله پذیرش شده حداکثر 7 روز پس از اعلام پذیرش می باشد

2-ارائه تصویر کارت دانشجویی و یا گواهی اشتغال به تحصیل برای ثبت نام کنندگان دانشجویی الزامی می باشد

3-خواهشمند است قبل از ثبت نام نهایی و پرداخت هزینه خدمات را مطالعه کرده و اطمینان حاصل نمایید بدیهی است که پس از تایید نهایی

هیچ گونه لغو دریافت خدمات و استراد وجه وجود نخواهد داشت.

“برای ثبت نام و کسب اطلاعات بیشتر به سایت همایش مراجعه نمایید”

غنای گونه ای و ویژگی های آب های جاری در سراسر جهان چگونه به هم مرتبط هستند؟ این سوال توسط تیمی به سرپرستی سامی دومیش در موسسه Leibniz-Für Gewässerökologie und Binnenfischerei (IGB) در آلمان مطرح شده است.

برای کمک به پاسخ به این سوال، محققان نقشه‌ای با بالاترین وضوح از سیستم‌های رودخانه‌ای جهان که تاکنون تولید شده است، تهیه کرده‌اند. این نقشه مبنایی را برای تجزیه و تحلیل دقیق از ویژگی‌های زیستگاه‌های رودخانه‌ای و نحوه ارتباط آنها فراهم می‌کند.

رودخانه‌ها راه نجات تمام خشکی‌های روی زمین هستند. این همچنین در نقشه ای که سامی دومیش با همکاری سایر محققان از IGB و دانشگاه ییل تهیه کرده است قابل مشاهده است: شبکه ای با شاخه های ظریف از بخش های بالقوه رودخانه در تمام قاره ها امتداد دارد. این نقشه بر اساس مجموعه داده های “Hydrography90m” است که محققان دو سال و نیم صرف ساخت آن بر روی یک ابر رایانه در دانشگاه ایالات متحده کردند.

نقشه برداری دقیق

البته این نقشه در نوع خود اولین نیست. رودخانه ها و توزیع آنها در سراسر جهان در حال حاضر در مدل های متعدد نشان داده شده است. همه این نقشه ها بر اساس داده های ماهواره ای از نقش برجسته های توپوگرافی است: هر جا شکاف هایی در چشم انداز با ویژگی های خاص وجود داشته باشد، به طور بالقوه یک جریان آب نیز وجود خواهد داشت. و با این حال، هیچ مجموعه داده دیگری به اندازه Hydrography90m دقیق نیست.

سامی دومیش گفت: “ما یک مدل ارتفاعی با وضوح بالا از زمین گرفتیم و از نرم افزار منبع باز برای استخراج شبکه رودخانه از آن استفاده کردیم. برخلاف سایر مجموعه های داده قبلی، Hydrography90m همچنین بازوهای کوتاه و بسیار کوتاه آب های جاری را نقشه برداری می کند.” سطح دقت در نام است: کوتاه ترین واحد 90 متر طول دارد. از آنجایی که رودخانه های کوچک بیشترین سهم شبکه رودخانه های جهانی را به خود اختصاص می دهند (حدود 70%)، نقش مهمی در تنوع زیستی رودخانه ایفا می کنند.

مدل سازی دبی رودخانه ها

مجموعه داده ها در مجموع 726 میلیون بخش رودخانه بالقوه را شامل می شود. اصطلاح «پتانسیل» در این زمینه بسیار مهم است: سامی دومیش گفت: «در ابتدا، ما نمی‌دانیم رودخانه‌ها واقعاً کجا جریان دارند. دانشمند و تیمش در حال حاضر در حال مدل‌سازی دبی‌ها برای شناسایی رودخانه‌هایی هستند که در واقع آب را حمل می‌کنند – چه در طول سال یا به صورت متناوب.

برای انجام این کار، آنها از داده‌های 30000 ایستگاه سنجش در سراسر جهان استفاده می‌کنند که در آن‌ها مقادیری آب در بخش‌های تعریف‌شده رودخانه برای سال‌ها جمع‌آوری شده است. علاوه بر این، محققان به داده های جامع در مورد طیف گسترده ای از پارامترهای محیطی مانند بارش، دما، کاربری زمین، ویژگی های خاک و شیب دسترسی دارند. در مدل، این پارامترها مربوط به مقادیر آب اندازه گیری شده در هر مورد است.

جوزپه آماتولی، نویسنده اصلی این مطالعه، گفت: “در این رابطه، ما با یادگیری ماشین کار می کنیم. این بدان معناست که با هر مجموعه داده جدید، مدل ما در تشخیص اینکه کدام متغیرهای پارامتر مربوط به حجم آب است، بهتر و بهتر می شود.” اگر مدل کار کند، می‌توان آن را در تمام بخش‌های رودخانه در سراسر جهان اعمال کرد، حتی اگر ایستگاه سنجش نداشته باشند: در این حالت، مدل دبی احتمالی، یعنی مقدار آب رودخانه برای کل منطقه را از روی پارامترهای محیطی موجود محاسبه می‌کند.

اعتبارسنجی مدل

برای اعتبارسنجی مدل، محققان ابتدا آن را با 70 درصد از مجموعه داده‌های کمیت آب موجود تغذیه می‌کنند. پس از آموزش به این روش، مدل وظیفه تعیین مقادیر مناسب آب از پارامترهای محیطی 30 درصد باقیمانده را دارد. اگر این مقادیر به اندازه کافی با مقادیر اندازه گیری شده واقعی مطابقت داشته باشند، مدل به درستی عمل می کند – در غیر این صورت، مدل می تواند بهبود یابد.

با این حال، انحرافات سیستماتیک مدل همچنین می تواند به این معنی باشد که پارامترهای خاصی وجود دارد – که محققان هیچ داده ای برای آنها ندارند – که نقش مهمی دارند، یکی برداشت آب توسط انسان است. سپس مدل تطبیقی ​​می‌تواند برای تعیین دبی تمام بخش‌های رودخانه در سراسر جهان استفاده شود.

سامی دومیش گفت: «به‌ویژه در مناطق خشک، این احتمال وجود دارد که رودخانه‌های حاوی آب به میزان قابل توجهی کمتر از آنچه مجموعه داده‌های ما نشان می‌دهد وجود داشته باشد. این فرض همچنین توسط یک مطالعه انجام شده توسط نویسندگانی که از مجموعه داده‌های HydroRIVERS با جزئیات کمتر استفاده کردند، پشتیبانی می‌شود. آنها تخمین زدند که تنها حدود 60 درصد از رودخانه های جهان به طور متناوب یا در طول سال آب را حمل می کنند.

این مدل به سوالات کلیدی پاسخ می دهد: رودخانه هایی که به طور دائم یا موقت آب را حمل می کنند چقدر طول می کشند؟ کجا تراکم جریان زیاد یا کم وجود دارد؟ و این چه تاثیری بر تنوع زیستی دارد؟ همچنین می توان در مورد سؤالاتی از این قبیل اظهارات مفصل داد زیرا Hydrography90m حوضه های آبریز بخش های رودخانه را در مقیاس بسیار کوچک ثبت می کند.

از آنجایی که داده های زیست محیطی در حال حاضر برای هر یک از این حوضه های 5 هکتاری موجود است، این داده ها می توانند برای توصیف وجود جوامع گونه ای استفاده شوند، به عنوان مثال، کدام داده های آب و هوایی یا شیب ها با آن جوامع مرتبط است. به عنوان مثال، مناطق مختلف جهان دارای آب و هوای مدیترانه ای هستند – نه تنها حوزه مدیترانه، بلکه برخی از بخش های ساحل غربی ایالات متحده نیز.

فقط شروع

تجزیه و تحلیل ترکیب گونه‌ها در آنجا محققان را قادر می‌سازد تا در مورد جغرافیای زیستی این زیستگاه‌ها نتیجه‌گیری کنند، یعنی اینکه کدام یک از اثرات زیست‌محیطی به وجود گونه‌های خاص کمک می‌کند. و این تازه شروع آن است:

سامی دومیش می‌گوید: «وقتی بدانیم چقدر آب در کجا جریان دارد، می‌توانیم تجزیه و تحلیل دقیقی از زیستگاه‌های رودخانه‌ای در سراسر جهان انجام دهیم، تا کوچک‌ترین بازوی رودخانه». حتی در نقاطی از جهان که عملاً برای انسان غیرقابل دسترس است.

تحقیقات خلاصه شده در اینجا در Earth System Science Data منتشر شده است

ﻣﻘﺪﻣﻪ

ﻣﺘﺎﺳﻔﺎﻧﻪ اﻣﺮوزه در اﺛﺮ ﻋﻮاﻣﻞ اﻧﺴﺎﻧﯽ ﻧﺮخ ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ و ﺑﻪ ﻃﺒﻊ آن ﻣﯿﺰان ﺗﻮﻟﯿﺪ رسوب ﺑﻪ ﺷﺪت اﻓﺰاﯾﺶ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ.ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ ﺧﺎك ﺑﻪ از ﺑﯿﻦ رﻓﺘﻦ ﺧﺎك در اﺛﺮ ﮐﻨﺪه ﺷﺪن ذرات ﺧﺎك و اﻧﺘﻘﺎل آن ﺑﻪ ﻣﺤﻞ دﯾﮕـﺮي در اﺛـﺮ ﻋـﻮاﻣﻠﯽ ﭼـﻮن ﺑـﺎد و آب اﻃﻼق ﻣﯽﺷﻮد. در ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ آﺑﯽ ﮐﻪ ﻣﻮﺿﻮع ﺑﺤﺚ اﯾﻦ راﻫﻨﻤﺎ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ، ﻋﺎﻣﻞ ﮐﻨﺪه ﺷﺪن و اﻧﺘﻘـﺎل، ﺟﺮﯾـﺎن آب ﻣـﯽﺑﺎﺷـﺪ. ﺑـﻪ ﻣﺼـﺎﻟﺢ ﺧﺎﮐﯽ در ﺣﺎل اﻧﺘﻘﺎل ﻧﯿﺰ رسوب ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد.

ﻫﺮ دو ﭘﺪﯾﺪه ي ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ و ﺗﺮﺳﯿﺐ از ﭘﺪﯾﺪهﻫﺎي ﻃﺒﯿﻌﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﻋﻮاﻣﻞ ﻃﺒﯿﻌﯽ و ﯾﺎ اﻧﺴـﺎن ﺗﺸـﺪﯾﺪ و ﯾـﺎ ﮐﻨﺘـﺮل ﮔﺮدﻧﺪ. ﻫﺮ دو ﭘﺪﯾـﺪه ﻣﺸﮑﻼت دﯾﮕﺮي را ﻧﯿﺰ ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﯽآورﻧﺪ ﮐﻪ ﺿﺮوري اﺳﺖ راﻫﮑﺎرﻫﺎي ﻻزم ﺑﺮاي ﻣﻬﺎر آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﮐﺎر ﮔﺮﻓﺘـﻪ ﺷـﻮد. اﻟﺒﺘـﻪ ﺑـﻪ ﻫـﯿﭻ وﺟـﻪ ﻧﻤﯽﺗﻮان ﭘﺪﯾﺪﻫﺎي ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ و رسوب را ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﺎﻣﻞ از ﺑﯿﻦ ﺑﺮد و ﻟﺬا ﻣﻨﻈﻮر از »ﻣﻬﺎر« در اﯾﻦ راﻫﻨﻤﺎ ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ رﺳﺎﻧﺪن ﻧﺮخ ﻓﺮﺳـﺎﯾﺶ و ﺗﻮﻟﯿﺪ رﺳﻮب ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ.

– ﻫﺪف و داﻣﻨﻪ ﮐﺎرﺑﺮد

ﺗﻮﻟﯿﺪ رﺳﻮب زاﯾﯿﺪه ي ﻋﻤﻞ ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ اﺳﺖ، ﻟﺬا ﻫﺮ ﻧﻮع ﺳﺎز و ﮐﺎري ﺑﺮاي ﻣﻬﺎر رسوب در درﺟﻪي اول ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻋﻮاﻣـﻞ ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ و ﻣﻬﺎر ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ ﺑﺎﺷﺪ. ﻋﻤﻞ ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ از ﺳﻄﺢ ﺣﻮﺿﻪ ﺷﺮوع و در ﻃﻮل ﻣﺴﯿﺮ رودﺧﺎﻧﻪ ﺗﺎ اﻧﺘﻬﺎي ﭘﺎﯾﺎب رودﺧﺎﻧﻪ اداﻣـﻪ دارد. ﺑـﻪ دﻟﯿﻞ اﯾﻦﮐﻪ ﻋﻮاﻣﻞ اﺻﻠﯽ ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ در ﺳﻄﺢ ﺣﻮﺿﻪﻫﺎ و روشﻫﺎي ﻣﻬﺎر آن ﻣﺘﻔﺎوت از دﻻﯾﻞ ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ در رودﺧﺎﻧـﻪﻫـﺎ ﻣـﯽﺑﺎﺷـﺪ، اﯾـﻦ راﻫﻨﻤﺎ ﻓﻘﻂ اﺧﺘﺼﺎص ﺑﻪ ﻣﻌﺮﻓﯽ روشﻫﺎي ﻣﻬﺎر رسوب در رودﺧﺎﻧﻪﻫﺎ دارد. ﻣﻨﻈﻮر از رودﺧﺎﻧـﻪ آﺑﺮاﻫـﻪاي اﺳـﺖ ﺑـﺎ ﻣﺮزﻫـﺎي ﻣﺤـﺪود و ﻣﻌﯿﻦ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻫﺪف اﺻﻠﯽ اﯾﻦ راﻫﻨﻤﺎ ﻣﻌﺮﻓﯽ روشﻫﺎي ﻣﻬﺎر رﺳـﻮب در رودﺧﺎﻧـﻪﻫـﺎ و ﺑﯿـﺎن روشﻫـﺎي آن در ﺣـﺪ ﻣﺨﺘﺼـﺮ و ﻣﻔﯿـﺪ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ.

اراﺋﻪ ﺟﺰﯾﯿﺎت ﻃﺮاﺣﯽ ﺑﺮاي ﻫﻤﻪي روشﻫﺎ ﺟﺰو اﻫﺪاف راﻫﻨﻤﺎ ﻧﺒﻮده و ﻫﺮ ﮐﺠﺎ ﮐﻪ ﻻزم ﺑﻮده اﺳﺖ ﻣﻨﺎﺑﻊ و ﻣﺮاﺟﻊ ﺗﺨﺼﺼـﯽﺗـﺮ ﺑﺮاي ارﺟﺎع اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﻣﻄﺎﻟﺐ اﯾﻦ راﻫﻨﻤﺎ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮاي ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ رودﺧﺎﻧﻪ، آﺑﺨﯿﺰداري، آﺑﯿﺎري و ﺳﺎزهﻫﺎي آﺑـﯽ ﮐـﻪ در ﻣﻬﻨﺪﺳﯿﻦ ﻣﺸﺎور و ﯾﺎ در ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي دوﻟﺘﯽ و ﻏﯿﺮدوﻟﺘﯽ ﻣﺸﻐﻮل ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﯿﺮد.

-1 -1 ﭘﯿﺎﻣﺪﻫﺎي ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ و رسوب ﮔﺬاري در رودﺧﺎﻧﻪﻫﺎ

ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ و رسوب ﮔﺬاري ﺑﺎﻋﺚ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻋﻤﺪهاي در ﻇﺎﻫﺮ و ﻧﺤـﻮهي ﺷـﮑﻞﮔﯿـﺮي ﺳﺮﺷـﺎﺧﻪﻫـﺎ و ﻣﺸﺨﺼـﺎت دﯾﮕـﺮ ﺣﻮزهي آﺑﺮﯾﺰ ﻣﯽﺷﻮد. رودﺧﺎﻧﻪﻫﺎ از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻮاردي ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺮ اﺛﺮ اﯾﻦ ﻓﺮآﯾﻨﺪ، دﭼﺎر ﺗﻐﯿﯿﺮ و ﺗﺤﻮﻻت ﺷﺪﯾﺪي ﻣـﯽﺷـﻮﻧﺪ. ﻓﺮﺳـﺎﯾﺶ ﺑـﻪ ﺻﻮرت ﻃﺒﯿﻌﯽ در ﺑﺴﺘﺮ و ﮐﻨﺎرهي رودﺧﺎﻧﻪﻫﺎ وﺟﻮد دارد. ﺗﺸﺪﯾﺪ ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ ﺑﺴﺘﺮ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻧﺎﭘﺎﯾﺪاري ﺳﻮاﺣﻞ ﻧﯿﺰ ﮔﺮدﯾﺪه و رﯾـﺰش ﺗـﻮده اي ﺧﺎك ﺳﺎﺣﻞ را در ﭘﯽ دارد. اﯾﻦ ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎﻋﺚ ﺗﻐﯿﯿﺮ در ﻣﻘﻄﻊ ﻫﻨﺪﺳﯽ رودﺧﺎﻧﻪ و ﻧﯿﺰ ﺗﻐﯿﯿﺮ در رﯾﺨﺖﺷﻨﺎﺳـﯽ آن ﮔـﺮدد. ﺗﻐﯿﯿـﺮات ذﮐﺮ ﺷﺪه ﺧﻮد ﻋﺎﻣﻞ ﺗﻐﯿﯿﺮ در ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺟﺮﯾﺎن ﮔﺮدﯾﺪه و اﻓﺰاﯾﺶ ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ و ﺗﻮﻟﯿﺪ رسوب را ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ.

ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﭘﯿﺸﺮوي ﻗﻮس رودﺧﺎﻧﻪﻫﺎ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺷﮑﻞ ﻣﯽﮔﯿﺮد، ﺧﻮد ﻋﺎﻣﻠﯽ ﺟﻬﺖ ﺗﻬﺪﯾﺪ ﺳﺎزهﻫﺎي ﺳﺎﺣﻠﯽ و ﻧﯿﺰ ﺗﺎﺳﯿﺴـﺎت ﻣﺠﺎور رودﺧﺎﻧﻪﻫﺎ ﻣﯽﺷﻮد. وﺟﻮد ﭘﺎﯾﻪﻫﺎي ﭘﻞ و ﻫﺮ ﻧﻮع ﺳﺎزهي رودﺧﺎﻧﻪاي ﻋﺎﻣﻞ ﺗﻐﯿﯿﺮ در ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺟﺮﯾـﺎن و ﺑـﻪ ﺗﺒـﻊ آن ﺗﻐﯿﯿـﺮ در ﺑﺴـﺘﺮ رودﺧﺎﻧﻪ اﺳﺖ. ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ اﻃﺮاف اﯾﻦ ﺳﺎزهﻫﺎ، ﺳﻼﻣﺖ و اﺳﺘﺤﮑﺎم ﺳﺎزهي ﻣﺬﮐﻮر را ﺑﻪ ﺧﻄﺮ اﻧﺪاﺧﺘﻪ و ﻧﯿـﺰ ﺳـﺎزهﻫـﺎي ﺣﻔـﺎﻇﺘﯽ دﯾﮕـﺮ را ﻫﻤﭽﻮن ﺳﯿﻞ ﺑﻨﺪﻫﺎ، ﺧﺎﮐﺮﯾﺰﻫﺎ، ﮐﻒ ﺑﻨﺪﻫﺎ و… در ﻣﻌﺮض آﺳﯿﺐ دﯾﺪﮔﯽ ﻗﺮار ﻣﯽدﻫﺪ.

وﻗﻮع رسوب ﮔﺬاري در ﻣﻘﺎﻃﻌﯽ از رودﺧﺎﻧﻪ ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﯾﺶ ﺗﺮاز ﺑﺴﺘﺮ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﺎ اداﻣﻪ ﭼﻨﯿﻦ روﻧـﺪي در ﻣـﻮاردي ﻣﻮﺟﺒـﺎت ﻋـﺮﯾﺾ ﺷﺪن ﺑﺴﺘﺮ رودﺧﺎﻧﻪ را ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽآﯾﺪ. در اﺛﺮ اﯾﻦ ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم وﻗﻮع ﺳﯿﻞ، اراﺿﯽ اﻃﺮاف رودﺧﺎﻧﻪ دﭼﺎر ﺳﯿﻞ ﮔﺮﻓﺘﮕﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷـﺪ ﮐـﻪ ﺗﺒﻌﺎت اﻗﺘﺼﺎدي و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻓﺮاواﻧﯽ را ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ. ﻋﻼوه ﺑﺮ اﯾﻦ، اﻓﺰاﯾﺶ ﺗﺮاز ﺑﺴﺘﺮ ﻣﺸـﮑﻼﺗﯽ را در رودﺧﺎﻧـﻪﻫـﺎﯾﯽ ﮐـﻪ ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ﮐﺸﺘﯿﺮاﻧﯽ دارﻧﺪ ﺳﺒﺐ ﻣﯽﺷﻮد.

ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ اﻧﺘﻘﺎل ﺑﯿﺶ از ﺣﺪ رﺳﻮﺑﺎت در رودﺧﺎﻧﻪ ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﯾﺶ ﺑﺎر ﺑﺴﺘﺮ و ﺑﺎر ﻣﻌﻠﻖ ﺷﺪه ﮐـﻪ ﻫﺮﮐـﺪام ﺑـﻪ ﻧﻮﺑـﻪي ﺧـﻮد، ﻣﺸـﮑﻼت ﻓﺮاواﻧﯽ را ﺑﺎﻋﺚ ﻣﯽﺷﻮد. اﻓﺰاﯾﺶ ﺑﺎر ﺑﺴﺘﺮ ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﯾﺶ ﺗﺮاز ﺑﺴﺘﺮ رودﺧﺎﻧﻪ در ﻣﻘﺎﻃﻊ ﻋﺮﯾﺾ رودﺧﺎﻧﻪ ﺷـﺪه ﮐـﻪ ﺷـﮑﻞ ﺑﺴـﺘﺮ و ﻣﺴـﯿﺮ رودﺧﺎﻧﻪ را ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﯽدﻫﺪ. وﺟﻮد ﺑﺎر ﻣﻌﻠﻖ زﯾﺎد در ﺟﺮﯾﺎن رودﺧﺎﻧﻪ، ﺗﺒﻌﺎت زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ ﻓﺮاواﻧﯽ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه دارد. اﯾـﻦ ﺷـﺮاﯾﻂ ﻋـﻼوه ﺑـﺮ ﺧﺴﺎرات ﺳﻨﮕﯿﻦ ﺑﻪ ﺳﺎزهﻫﺎي رودﺧﺎﻧﻪاي و اﺳﺘﻬﻼك اﯾﻦ ﺳﺎزهﻫﺎ، ﺑﺎﻋﺚ ﺑﻪ ﺧﻄﺮ اﻓﺘﺎدن زﻧﺪﮔﯽ ﻣﻮﺟﻮدات آﺑﺰي رودﺧﺎﻧﻪ ﻧﯿﺰ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷـﺪ.

ﻧﻬﺸﺘﻪ ﺷﺪن رﺳﻮﺑﺎت در ﻣﺨﺎزن ﺳﺪﻫﺎ ﺑﺎﻋﺚ از دﺳﺖ رﻓﺘﻦ ﺣﺠﻢ ﻣﻔﯿﺪ ﻣﺨﺰن ﻣﯽﮔﺮدد. ورود رسوب ﺑﻪ ﮐﺎﻧﺎلﻫﺎ و ﺗﺮﺳـﯿﺐ آﻧﻬـﺎ ﺑﺎﻋـﺚ ﮐﺎﻫﺶ ﻇﺮﻓﯿﺖ ﮐﺎﻧﺎلﻫﺎ و اﻓﺰاﯾﺶ ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎي ﻻﯾﺮوﺑﯽ ﻣﯽﺷﻮد.

-2 -1 ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺗﻐﺬﯾﻪ رﺳﻮﺑﯽ رودﺧﺎﻧﻪﻫﺎ

ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ رﺳﻮب ﺑﺮ اﺛﺮ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺘﻌﺪد ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ در ﺣﻮﺿﻪﻫﺎ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺷﺪه و ﺗﻮﺳﻂ رواﻧﺎبﻫﺎي ﺑﻪوﺟـﻮد آﻣـﺪه در ﺳـﻄﺢ ﺣﻮﺿـﻪ، ﺑـﻪ زﻫﮑﺶﻫﺎي ﻓﺮﻋﯽ و ﻧﻬﺎﯾﺘﺎ ﺑﻪ رودﺧﺎﻧﻪﻫﺎي اﺻﻠﯽ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ. ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻮﺛﺮ در ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ ﺣﻮﺿـﻪﻫـﺎ و ﺗﻮﻟﯿـﺪ رﺳـﻮب در آﻧﻬـﺎ ﺑﺴـﯿﺎر ﮔﺴﺘﺮده ﺑﻮده و در ﺣﺪود اﻫﺪاف اﯾﻦ راﻫﻨﻤﺎ ﻧﻤﯽﮔﻨﺠﺪ. ﻣﺮاﺟﻊ ﻣﺘﻨﻮﻋﯽ در اﯾﻦ ارﺗﺒﺎط ﻣﻮﺟـﻮد ﻣـﯽﺑﺎﺷـﺪ ﮐـﻪ ﻣـﯽﺗـﻮان ﺑـﺮاي آﮔـﺎﻫﯽ از ﺟﺰﯾﯿﺎت اﯾﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻧﻤﻮد.

از ﻃﺮف دﯾﮕﺮ، ﺗﻮﻟﯿﺪ رسوب ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ در ﻣﺴﯿﺮ رودﺧﺎﻧﻪ و ﺑﻪ واﺳﻄﻪي ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ ﺑﺴﺘﺮ و ﺳﻮاﺣﻞ آن ﺣـﺎدث ﺷـﻮد. ﻣﯿـﺰان ﻧـﺮخ ﺗﻮﻟﯿـﺪ رﺳﻮب از ﺑﺴﺘﺮ و ﯾﺎ ﺳﺎﺣﻞ ﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ ﻧﻮع رودﺧﺎﻧﻪ دارد ﮐﻪ ﻣﺘﻌﺎﻗﺒﺎ در اداﻣﻪي اﯾﻦ راﻫﻨﻤﺎ اﺷﺎره ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ. ﻋﻮاﻣـﻞ ﻃﺒﯿﻌـﯽ و ﻏﯿﺮﻃﺒﯿﻌـﯽ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﯽ در ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ و ﺗﻮﻟﯿﺪ رسوب در ﻣﺴﯿﺮ رودﺧﺎﻧﻪﻫﺎ دﺧﯿﻞ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ذﮐﺮ ﭼﻨﺪ ﻧﻤﻮﻧﻪ از آن ﺑﺴﻨﺪه ﻣﯽﺷﻮد:

– ﭘﺪﯾﺪه ي ﮐﻒﮐﻨﯽ ﯾﺎ ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ ﺑﺴﺘﺮ رودﺧﺎﻧﻪﻫﺎ در ﭘﺎﯾﯿﻦ دﺳﺖ ﺳﺪﻫﺎ

– ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ ﭘﺲ روﻧﺪه ﮐﻪ ﺑﻪ آن ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ ﺧﻨﺪﻗﯽ ﻧﯿﺰ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد در اﺛﺮ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﯽ ﺗﺮاز ﺳﻄﺢ آب و ﯾـﺎ ﮔـﻮدﺑﺮداريﻫـﺎي زﯾﺎد در ﺑﺴﺘﺮ رودﺧﺎﻧﻪﻫﺎ و ﯾﺎ ﻋﻮاﻣﻞ دﯾﮕﺮ ﺑﻪوﺟﻮد ﻣﯽآﯾﺪ و در ﮐﻮﺗﺎه ﻣﺪت رﺳﻮب زﯾﺎدي را ﺑﻪ رودﺧﺎﻧﻪ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﯽﮐﻨﺪ

– ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ در ﻗﻮس ﺧﺎرﺟﯽ رودﺧﺎﻧﻪﻫﺎ ﮐﻪ ﺟﺰو ﺧﺎﺻﯿﺖ ﻃﺒﯿﻌﯽ رودﺧﺎﻧﻪﻫﺎ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ

– آﺑﺸﺴﺘﮕﯽ ﺑﺴﺘﺮ و ﺗﻮﻟﯿﺪ رسوب در ﻣﺤﻞ ﺗﻨﮓ ﺷﺪﮔﯽﻫﺎ، ﺑﻪ وﯾﮋه در ﻣﺤﻞ اﺣﺪاث ﭘﻞ

– آﺑﺸﺴﺘﮕﯽ در ﺟﻠﻮي اﭘﯽﻫﺎ (آﺑﺸﮑﻦﻫﺎ)، ﭘﺎﯾﻪي ﭘﻞﻫﺎ، ﺧﺮوﺟﯽ ﮐﺎﻟﻮرتﻫﺎ و دﯾﮕﺮ ﺳﺎزهﻫﺎي آﺑﯽ ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﺴﯿﺮ رودﺧﺎﻧﻪ

– آﺑﺸﺴﺘﮕﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﺟﺖﻫﺎي ﻋﻤﻮدي و اﻓﻘﯽ (ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺜﺎل وﺟﻮد ﯾﮏ آﺑﺸﺎر در ﻣﺴﯿﺮ رودﺧﺎﻧﻪ)

– ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ ﻧﺎﺷﯽ از ﺣﺮﮐﺎت ﺗﮑﺘﻮﻧﯿﮑﯽ و دﮔﺮﮔﻮﻧﯽﻫﺎي زﻣﯿﻦ رﯾﺨﺖﺷﻨﺎﺳﯽ

– ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ ﻧﺎﺷﯽ از اﻗﺪاﻣﺎت ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﻧﻈﯿﺮ ﺗﺜﺒﯿﺖ ﮐﻨﺎرهﻫﺎ، اﯾﺠﺎد ﻣﯿﺎﻧﺒﺮﻫﺎ و ﯾﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﯿﻼب دﺷﺖ و ﻣﺴﯿﺮ رودﺧﺎﻧﻪ ﺑـﺮاي ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎي ﻋﻤﺮاﻧﯽ و ﻋﻤﻠﯿﺎت ﺳﺎﻣﺎﻧﺪﻫﯽ و ﻏﯿﺮه

ﺗﻤﺎﻣﯽ ﻣﻮارد ﻓﻮق در زﻣﺮه ي ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﻮﻟﯿﺪ رﺳﻮب ﻣﺤﺴﻮب ﺷﺪه و ﻧﻮﻋﯽ از اﻧﻮاع ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺗﻐﺬﯾﻪي رسوبی ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻣـﻮارد ذﮐـﺮ ﺷﺪه، ﮔﻪ ﮔﺎه رﺳﻮﺑﺎت ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﻮدهاي و ﺧﺎرج از ﻣﺤﺪوده ي رودﺧﺎﻧﻪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ وارد ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ. از ﺟﻤﻠﻪ ﺑﺮ اﺛﺮ راﻧﺶ زﻣـﯿﻦ، ﮐـﻮه رﯾﺰش، وﻗﻮع ﺟﺮﯾﺎنﻫﺎي ﮔﻠﯽ و… ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ ورود ﺗﻮدهاي رﺳﻮﺑﺎت ﺑﻪ رودﺧﺎﻧﻪ ﻣﯽﮔﺮدد. در اﯾـﻦ ﺷـﺮاﯾﻂ رﺳـﻮﺑﺎت وارد ﺷـﺪه ﺑـﻪ ﺷـﮑﻞ ﺑﺎﺗﻼق در ﮐﻨﺎرهﻫﺎي رودﺧﺎﻧﻪ ﺑﺎﻗﯽ ﻣﺎﻧﺪه و ﺗﺎ ﻣﺪت زﯾﺎدي ﻣﻨﺒﻌﯽ ﺑﺮاي ﺗﻐﺬﯾﻪي رسوبی ﭘـﺎﯾﯿﻦ دﺳـﺖ رودﺧﺎﻧـﻪ ﺑـﻮده و ﺑﺎﻋـﺚ ﺻـﺪﻣﺎت ﺷﺪﯾﺪي ﺑﻪ زﯾﺴﺖﺑﻮم رودﺧﺎﻧﻪ ﻣﯽﺷﻮد.

-3 -1 ﻣﺒﺎﻧﯽ و ﻣﮑﺎﻧﯿﺰم رﺳﻮبﮔﺬاري

از دﯾﺪﮔﺎه ﻣﺤﻘﻘﯿﻦ ﻋﻠﻢ ﻫﯿﺪروﻟﯿﮏ رﺳﻮب، ﻣﻨﺸﺎ ﻋﻤﺪه ي رسوباتی ﮐﻪ در رودﺧﺎﻧﻪﻫﺎ در ﺣﺎل ﺣﺮﮐﺖ ﻫﺴﺘﻨﺪ، ﻣﺼـﺎﻟﺢ ﺑﺴـﺘﺮ رودﺧﺎﻧـﻪ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. ﺑﺎ ﻗﺒﻮل اﯾﻦ، ﻣﻘﺪار رﺳﻮب ﻋﺒﻮري از ﻫﺮ ﻣﻘﻄﻊ رودﺧﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﺷﺮاﯾﻂ ﺟﺮﯾﺎن رودﺧﺎﻧﻪ در آن ﻣﻘﻄـﻊ ﺑﺴـﺘﮕﯽ دارد.

از ﺟﻤﻠـﻪ ﺷـﺮاﯾﻂ ﻫﯿﺪروﻟﯿﮑﯽ رودﺧﺎﻧﻪ ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ ﺗﻨﺶ ﺑﺮﺷﯽ و ﯾﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺮﺷﯽ اﺷﺎره ﮐﺮد. ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ اﯾـﻦ ﻣﻘـﺪار ﺑـﯿﺶ از ﺗـﻨﺶ ﺑﺮﺷـﯽ ﺑﺤﺮاﻧـﯽ ﻣﺼـﺎﻟﺢ رسوبی ﺑﺎﺷﺪ، ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ و اﻧﺘﻘﺎل رﺳﻮب وﺟﻮد دارد و ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺮﺷﯽ از ﺣﺪ ﻣﺠﺎزي ﮐﻢﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ، رسوبات ﻧﻤﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻣﻌﻠﻖ و ﻣﻨﺘﻘـﻞ ﺷﻮﻧﺪ. اﮐﻨﻮن ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ در ﺑﺎزهاي از رودﺧﺎﻧﻪ ﻣﯿﺰان رسوب ورودي ﺑﻪ آن ﺑﺎزه ﺑﯿﺶ از ﻣﯿﺰان رسوب ﺧﺮوﺟﯽ ﺑﺎﺷﺪ، ﭘﺪﯾﺪه ي رسوب ﮔـﺬاري ﺣﺎدث ﻣﯽﺷﻮد.

ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ ﺑـﺮاي ﺗﻌﯿـﯿﻦ ﻣﯿـﺰان رسوب گذاری ﯾـﺎ ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ در ﯾﮏ ﻣﻘﻄﻊ از رودﺧﺎﻧﻪ، ﻧﯿﺎز ﺑﻪ داﻧﺴﺘﻦ ﺷـﺮاﯾﻂ ﻫﯿـﺪروﻟﯿﮑﯽ آن ﻣﻘﻄـﻊ ﻣـﯽﺑﺎﺷـﺪ. ﻧﺤـﻮهي ﻓﺮﺳـﺎﯾﺶ و رسوب ﮔـﺬاري در رودﺧﺎﻧﻪﻫﺎ ﺑﻪ ﺷﺪت ﺑﻪ ﺷﺮاﯾﻂ ﻫﯿﺪروﻟﯿﮑﯽ ﺟﺮﯾﺎن واﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ.

4 -1 دﯾﺪﮔﺎهﻫﺎي ﻣﻬﺎر رﺳﻮب

ﺑﺮاي ﮐﺎﻫﺶ ﻧﺮخ اﻧﺘﻘﺎل رﺳﻮﺑﺎت و ﻣﻬﺎر ﻗﺴﻤﺘﯽ از رﺳﻮب ﺟﺮﯾﺎن، ﻧﻈﺮات و دﯾﺪﮔﺎهﻫﺎي ﻣﺘﻨﻮﻋﯽ ﻣﻄﺮح ﺷـﺪه اﺳـﺖ ﮐـﻪ ﺑـﺮ ﻣﺒﻨـﺎي آﻧﻬﺎ، روشﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ اراﺋﻪ ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ. ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ ﺑﺮﺧﯽ از ﻣﺘﺨﺼﺼﯿﻦ ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﮐﻪ ﺑـﺮاي ﻣﻬـﺎر رسوب ، ﺑﻬﺘـﺮﯾﻦ روش، ﮐﻨﺘـﺮل ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ و ﮐﺎﻫﺶ ﻧﺮخ ﺗﻐﺬﯾﻪي ﻣﻨﺎﺑﻊ رﺳﻮﺑﯽ ﺑﺮاي رودﺧﺎﻧﻪﻫﺎ اﺳﺖ. اﯾﻦ اﻓﺮاد ﺑﺎ اراﺋﻪي روشﻫﺎي ﻣﺘﻨﻮع ﺳﺎزهاي و ﻏﯿﺮ ﺳـﺎزه اي، ﻗﺼـﺪ ﮐﺎﻫﺶ ﻧﺮخ ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ ﺣﻮﺿﻪ، ﺳﺮﺷﺎﺧﻪﻫﺎ و رودﺧﺎﻧﻪﻫﺎ را دارﻧﺪ. روشﻫﺎي ﺑﺴﯿﺎر ﮔﺴﺘﺮدهاي ﺟﻬﺖ ﮐﻨﺘﺮل ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ در ﻫـﺮ ﺳـﻪ ﻗﺴـﻤﺖ ﻣﺬﮐﻮر وﺟﻮد دارد ﮐﻪ در ﻣﺮاﺟﻊ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﺑﻪ ﺗﺸﺮﯾﺢ آﻧﻬﺎ ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ.

ﮔﺎﻫﯽ اوﻗﺎت ﺑﻪ روشﻫﺎي ﮐﻨﺘﺮل ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ ﺣﻮﺿﻪ، ﻋﻤﻠﯿﺎت آﺑﺨﯿﺰداري اﻃﻼق ﻣـﯽﮔـﺮدد وﻟـﯽ ﺑﺎﯾـﺪ ﺗﻮﺟـﻪ ﺷـﻮد ﮐـﻪ روشﻫـﺎي ﮐﻨﺘـﺮل ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ ﺣﻮﺿﻪ ﻓﻘﻂ ﺟﺰﯾﯽ از ﻋﻤﻠﯿﺎت آﺑﺨﯿﺰداري اﺳﺖ ﭼﺮا ﮐﻪ اﯾﻦ ﻋﻤﻠﯿﺎت ﺑﺴﯿﺎر ﮔﺴﺘﺮده ﺑﻮده و اﻫﺪاف دﯾﮕﺮي ﻫﻤﭽـﻮن ﺗﻐﺬﯾـﻪي ﻣﺼـﻨﻮﻋﯽ آﺑﺨﻮان، ﮐﺎﻫﺶ ﺑﺪه اوج ﺳﯿﻼب، ﺑﻬﺒﻮد ﮐﯿﻔﯿﺖ آب و اﻓﺰاﯾﺶ ﻧﺴﺒﯽ رﻃﻮﺑﺖ ﺣﻮﺿﻪ ﺑﺮاي ﭘﻮﺷﺶ ﮔﯿﺎﻫﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ را ﻧﯿﺰ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﯽﺷﻮد.

اﻣﺎ ﻋﺪه اي دﯾﮕﺮ اﯾﻦ روشﻫﺎ را ﻧﺎﮐﺎﻓﯽ داﻧﺴﺘﻪ و ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﺑﺎﯾﺪ اﻗﺪاﻣﺎت ﺗﮑﻤﯿﻠﯽ ﺑﺮاي ﻣﻬﺎر رﺳﻮب در رودﺧﺎﻧﻪﻫﺎ ﺑﻪ اﺟﺮا ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷـﻮد.

ﻣﺸﮑﻼت اﯾﺠﺎد ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ رﺳﻮب رودﺧﺎﻧﻪﻫﺎ ﮐﻪ در ﺑﻨﺪ 3-1 اراﺋﻪ ﮔﺮدﯾﺪ ﺑﺎﻋﺚ ﺷـﺪه اﺳـﺖ ﺗـﺎ روشﻫـﺎي ﮐﻨﺘـﺮل و ﻣﻬـﺎر رسوب در رودﺧﺎﻧﻪﻫﺎ ﻧﯿﺰ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد. اﯾﻦ روشﻫﺎ ﻧﯿﺰ ﺑﻪ دو دﺳﺘﻪي ﮐﻠﯽ روشﻫﺎي ﺳﺎزهاي و ﻏﯿﺮﺳﺎزهاي ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯽﺷﻮد. در روشﻫـﺎي ﺳﺎزهاي، از ﯾﮏ ﺳﺎزه ﯾﺎ ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ از ﭼﻨﺪ ﺳﺎزهي ﺧﺎص ﮐﻪ ﺑﺮاي ﺗﻠﻪاﻧﺪازي و ﺧﺎرج ﻧﻤﻮدن رﺳﻮﺑﺎت از رودﺧﺎﻧﻪ ﻃﺮاﺣﯽ ﺷـﺪه اﻧـﺪ، اﺳـﺘﻔﺎده ﻣﯽﺷﻮد.

اﯾﻦ ﺳﺎزهﻫﺎ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ از ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﯽ ﯾﺎ ﻣﻮاد و ﻣﺼﺎﻟﺢ ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮد. روشﻫﺎي ﻏﯿﺮﺳﺎزهاي ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺷـﺎﻣﻞ روشﻫﺎي ﻃﺒﯿﻌﯽ ﯾﺎ زﯾﺴﺘﯽ و ﯾﺎ روشﻫﺎي ﻣﺪﯾﺮﯾﺘﯽ ﺑﺎﺷﺪ. ﻋﻼوه ﺑﺮ آن ﻣﯽﺗﻮان از ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ از روشﻫﺎي ﺳﺎزهاي و ﻏﯿﺮﺳﺎزه اي ﻧﯿﺰ ﺑﻬـﺮه ﺑﺮد. روشﻫﺎي ﻣﺬﮐﻮر در ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ ﻣﻌﺮﻓﯽ و ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ.

ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻫﺪاف اﯾﻦ راﻫﻨﻤﺎ، اﺑﺘﺪا روشﻫﺎي ﮐﻨﺘﺮل ﻓﺮﺳﺎﯾﺶ ﺑﺴﺘﺮ و ﺳﻮاﺣﻞ رودﺧﺎﻧﻪﻫﺎ ﮐﻪ ﻣﻨﺸﺎي اﺻـﻠﯽ ﺗﻮﻟﯿـﺪ رﺳـﻮب ﻫﺴـﺘﻨﺪ، ﻣﻌﺮﻓﯽ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ. از آنﺟﺎ ﮐﻪ ﺗﻌﺪادي از اﯾﻦ روشﻫﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ در راﻫﻨﻤﺎﻫﺎي دﯾﮕﺮ ﺑﻪ ﺗﻔﺼﯿﻞ اراﺋﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ، در اﯾﻦ راﻫﻨﻤﺎ ﺑـﻪ ﻃـﻮر ﻣﺨﺘﺼﺮ ﺑﯿﺎن ﻣﯽﮔﺮدد.

ﺳﭙﺲ روشﻫﺎي ﮐﺎﻫﺶ ﺧﺴﺎرات رسوب اراﺋﻪ ﻣﯽﺷﻮد. اﯾﻦ روشﻫﺎ در دو دﺳﺘﻪي روشﻫﺎي اﻧﺤـﺮاف رسوب و روشﻫﺎي ﺟﺪاﮐﺮدن و ﺗﺨﻠﯿﻪي رسوب ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ. روشﻫﺎي اﻧﺤﺮاف رﺳﻮب ﺑﻪ آن ﮔﺮوه از روشﻫﺎ اﻃﻼق ﻣﯽﺷـﻮد ﮐـﻪ ﺑـﺎ ﺗﻐﯿﯿـﺮ ﻣﺴﯿﺮ ﺣﺮﮐﺖ رسوب ، از ورود آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻣﺨﺎزن ﺳﺪﻫﺎ ﯾﺎ آﺑﮕﯿﺮﻫﺎ ﺟﻠـﻮﮔﯿﺮي ﻣـﯽﮐﻨـﺪ.

روشﻫـﺎي ﺗﺨﻠﯿـﻪ رسوب ﻧﯿـﺰ ﺷـﺎﻣﻞ آن دﺳـﺘﻪ از روشﻫﺎي ﻣﮑﺎﻧﯿﮑﯽ، ﻫﯿﺪروﻟﯿﮑﯽ و دﺳﺘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ رﺳﻮﺑﺎت ﻧﻬﺸﺘﻪ ﺷﺪه در ﻣﺨﺎزن ﺳﺪﻫﺎ، ﮐﺎﻧﺎلﻫﺎ، رودﺧﺎﻧﻪﻫﺎ و ﺳﺎﯾﺮ ﻣﺠـﺎري اﻧﺘﻘـﺎل را ﺗﺨﻠﯿﻪ ﺗﺎ ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﻗﺒﻞ از رﺳﻮبﮔﺬاري ﺑﺮﮔﺮدد. ﺑﻪ ﻃﻮر ﺧﺎص، روشﻫﺎي ﻣﻬﺎر رﺳﻮب ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪاي ﻃﺮاﺣﯽ، اﺟﺮا و ﻧﮕﻬـﺪاري ﻣـﯽ ﺷﻮﻧﺪ ﺗﺎ ﯾﺎ از ورود رﺳﻮب اﺿﺎﻓﯽ ﺑﻪ ﺟﺮﯾﺎن رودﺧﺎﻧﻪ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي و ﯾﺎ رﺳﻮب را ﺑﻪ ﻣﻨﻄﻘـﻪاي ﺧـﺎرج از ﻣﺤـﺪوده ي ﻣـﻮرد ﻧﻈـﺮ ﺑـﺎ ﺑﻬﺘـﺮﯾﻦ ﻓﻨﺎوري اﻧﺘﻘﺎل دﻫﻨﺪ.

ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽرﺳﺪ اﻧﺘﺨﺎب ﯾﮏ روش ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي ﻃﺮحﻫﺎي ﻣﻬﺎر رسوب در ﯾﮏ ﻣﻨﻄﻘﻪ، ﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﺤـﻞ ﻃـﺮح، ﺧﺼﻮﺻـﯿﺎت رﯾﺨﺖﺷﻨﺎﺳﯽ و ﻫﯿﺪروﻟﯿﮑﯽ رودﺧﺎﻧﻪي ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ، اﻧﺪازه ي رﺳﻮﺑﺎت و اﻫﺪاف ﻃﺮح داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻬﻨـﺪس ﻃـﺮح، ﺗﺠﺰﯾـﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ و ﺳﭙﺲ روش ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻣﻌﺮﻓﯽ ﮔﺮدد.