ساری- ایرنا- عملیات ساخت طرح شرکت صنایع پتروشیمی مازندران واقع در حسین آباد بهشهر که تاکنون بیشتر به عنوان یک دغدغه محیط زیستی به دلیل همجواری با تالاب میانکاله مطرح بود با اظهار نظر اخیر معاون میراث‌فرهنگی استان مبنی براینکه “در حین خاکبرداری و انجام عملیات در منطقه آثار باستانی از خاک بیرون زده است” وارد دور جدیدی از مخالفت‌ها با ادامه عملیات اجرایی شد.
به گزارش خبرنگار ایرنا، “خبری مبنی بر تخریب محوطه تاریخی حسین‌آباد (مرتع للمرز حسین‌آباد) در فضای مجازی در روزهای اخیر دست به دست شده است که در این خبر آمده محوطه باستانی شناسایی شده اما کاوش انجام نشده است. در ادامه آمده است این منطقه با این تیغه‌های فولادین تخریب و برای همیشه محو می‌شود.
اطراف چاه آب مرتع ۹۲ هکتاری تصرف شده توسط پتروشیمی مازندران، محوطه تاریخی شناسایی شده که کاوش نشده و گفته شده این منطقه با گریدر تسطیح شده و در اطراف آن کوزه‌های شکسته وجود دارد. حتی در فضای اجتماعی نقل شده که یک باستان‌شناس مورد اعتماد براساس مشاهدات تصاویر احتمال می‌دهد این پی‌سوز مربوط به دوره اشکانی باشد. “
با نشر این خبرها در همین زمینه کمپینی با عنوان نه به تخریب محوطه تاریخی کاله در فضای مجازی به راه افتاد و باعث واکنش معاون میراث‌فرهنگی مازندران شد و وی در جدیدترین اظهار نظرش اعلام کرد که اخبار و تصاویری در خصوص پیدا شدن آثار باستانی در منطقه حسین آباد محل اجرای پتروشیمی یافت شده است.
در این پیوند طی روزهای اخیر موضوع ساخت مجتمع پتروشیمی در اطراف تالاب میانکاله در میان فعالان محیط زیست، رسانه ها و فضای مجازی بازار داغی داشته است از اینکه آیا این طرح می تواند در این منطقه از استان مازندران مستقر شود و یا اینکه این طرح مجوز زیست محیطی دارد یا نه؟
ساخت پتروشیمی در اراضی مرتعی حسین‌آباد بهشهر مازندران همزمان با سفر هیات دولت به مازندران توسط وزیر کشور در بیستمین روز اسفند سال ۱۴۰۰ کلنگ زنی شد، و در این مدت پیوست های حاشیه ای نیز داشته است بطوریکه ۲۲فروردین ماه سال ۱۴۰۱ بر اساس دستور رییس جمهوری، سرپرست معاونت محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست در نامه ای به مدیرعامل شرکت پتروشیمی امیرآباد مازندران، با اعلام توقف اجرای پروژه پتروشیمی میانکاله، صدور مجوز این پروژه را منوط به انجام مطالعات تکمیلی و تایید سازمان حفاظت محیط زیست عنوان کرد.
از آن جایی که وضعیت اقلیمی و جغرافیای منطقه میانکاله در شرایطی است که این شبه جزیره کوچک به عنوان ذخیره‌گاه زیست کره به ثبت رسیده و نه تنها به لحاظ طبیعی توانایی جای دادن صنایع آلاینده‌ای چون پتروشیمی را ندارد، بلکه به لحاظ قانونی نیز امکان ساخت چنین سازه‌هایی وجود ندارد، شخص رییس جمهور دستور توقف آن را داده است و در ادامه با حضور میدانی معاون حقوق عامه و پیشگیری از وقوع جرم دادستانی کل کشور درجمع خبرنگاران اعلام شد که پتروشیمی میانکاله فاقد مجوز زیست محیطی است و بر همین اساس امکان ادامه و اجازه فعالیت ندارد.
بااین حال معاون میراث‌فرهنگی امازندران روز چهارشنبه به خبرنگاران گفت: یکی از راههای پیدا شدن آثار باستانی در تمام دنیا بکار رفتن بیل های مکانیکی صنعتی هنگام انجام عملیات خاکبرداری و دیگر امور عمرانی است.
مهدی عابدینی افزود: اخیرا عکس هایی بدست ما رسیده و همچنین در فضای مجازی منتشر شده است که نشان می دهد در حین خاکبرداری و انجام عملیات در منطقه حسین آباد بهشهر که محل اجرای پتروشیمی است آثار باستانی از خاک بیرون زده است.
وی ادامه داد : با توجه به حساسیت و اهمیت موضوع آثار باستانی قرار است فردا یک تیم باستان شناسی به محل مورد نظر بروند تا درباره صحت و سقم موضوع طرح شده و همچنین ارزیابی آثار باستانی اقدام نماید.
معاون میراث فرهنگی مازندران اضافه کرد: در صورت تایید وجود آثار باستانی اقدامات بعدی مبنی بر راه اندازی کارگاه کاووش و حفاری انجام می شود و عملیات ساخت و ساز نیز تا زمان کاووش می بایست متوقف شود.
وی اظهار داشت : بهشهر از شهرستان های قدیمی و تاریخی مازندران به شمار می رود که پیشتر آثاری مربوط به دوره پیش از تاریخ نیز در این شهرستان کشف شد.
کلاف سردرگم پتروشیمی میانکاله؛ راهکار چیست؟
ساری- ایرنا- اطلاع رسانی مبهم و غیرشفاف و همچنین اظهار نظرهای کلی در رابطه با قانونی یا غیرقانونی بودن اجرای طرح مجتمع پتروشیمی در منطقه حسین آباد بهشهر از سوی مسوولان سازمان حفاظت محیط زیست در سطح ملی و استانی چالشی است که این روزها رسانه‌های معاند با سوءاستفاده از این بلبشو با اسم رمز “پتروشیمی میانکاله” وحدت مردم استان مازندران را نشانه گرفته‌اند.
به گزارش خبرنگار ایرنا، حساسیت‌های ایجاد شده روی مسائل مربوط به ساخت پتروشیمی در همسایگی تالاب بین‌المللی میانکاله طی یکسال اخیر سبب شد که ابعاد و زوایای گوناگونی پیرامون این موضوع مورد توجه رسانه‌ها و مخاطبان و کاربران فضای مجازی قرار بگیرد.
از چرایی انتخاب صنعتی مانند پتروشیمی برای این منطقه گرفته تا اهلیت سرمایه‌گذار منتخب و مسائل زیست‌محیطی. اما یکی از این ابعاد که بارها توسط بسیاری از مخالفان اجرای پروژه و برخی از بومیان طی چند ماه اخیر مطرح شد و مورد توجه قرار گرفت، پیشینه تلاش برای در اختیار گرفتن زمین‌های این منطقه با طرح‌های سرمایه‌گذاری است.
در این وادی زمزمه های جدیدی از سرگیری پتروشیمی میانکاله مخابره شده است که با واکنش محیط‌زیست مواجه شده و معاون انسانی این سازمان روزهای اخیر گفته که ” در پی گزارش‌های واصله مبنی بر شروع فعالیت‌های اجرایی پروژه پتروشیمی امیرآباد میانکاله از سوی مجری این طرح، صحت و سقم این گزارش‌ها را جویا شدم.
بر این اساس مشخص شد، فنس‌کشی ناتمام این پروژه شروع شده و ادامه دارد. این در حالی است که پروژه پتروشیمی امیرآباد میانکاله فاقد مجوز ارزیابی زیست محیطی از سازمان حفاظت محیط زیست است و بر اساس آخرین مکاتبات دستگاه قضا، زمین مورد نظر هم باید مسترد شود.
اگرچه بر اساس گزارش‌های استان، مجموعه فعالیت‌های مجری پروژه صرفاً محدود به ادامه عملیات فنس‌کشی محل پروژه است اما مستند به بند غ ماده ۳۸ قانون برنامه ششم توسعه، همین قدر فعالیت هم مصداق شروع عملیات اجرایی پروژه و مغایر با ضوابط محیط زیستی است. “
با این حال مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران در اظهار نظر جدید به نوعی در تضاد مدیران ارشد خود در سازمان حفاظت محیط زیست صحبت کرده و می گوید محلی که برای ساخت پتروشیمی میانکاله در نظر گرفته شده است حدود چهار هزار و ۲۰۰ متر از پناهگاه حیات وحش و تالاب میانکاله فاصله دارد و با داشتن بسیاری از مجوزها از دستگاه‌های مختلف، با تایید نهایی سازمان حفاظت محیط زیست می‌تواند، احداث شود.
عطاالله کاویان می گوید که، احداث مجتمع پتروشیمی در منطقه حسین آباد مازندران در سطح ملی با حضور مسوولان ارشد کشور تصمیم‌گیری خواهد شد.
وی تصریح کرد که اداره کل محیط زیست مازندران در بررسی مجوزها در سطح ملی مثل پالایشگاه ها و پتروشیمی ها دارای اختیار کامل نیست به همین دلیل در خصوص ساخت پالایشگاه مازندران در کمترین زمان ممکن موضوع به سازمان حفاظت محیط زیست اطلاع داده شده است تا سازمان موضع گیری نهایی کند.
وی خاطر نشان کرد: سازمان محیط زیست معتقد است این طرح باید مجوز نهایی محیط زیستی را می‌گرفت و چون مجوز نهایی نگرفته است فنس کشی آن توسط دادستان کشور متوقف شده است
این مقام مسوول با بیان اینکه سرمایه گذار برخی مجوزهای آب، برق گاز و قرارداد تخصیص زمین از منابع طبیعی و امور اراضی را دریافت کرده است، ادامه داد: سازمان بازرسی با این شرایط پیشنهاد کرد با توجه به اینکه این موارد در گذشته صورت گرفته است مساعدت لازم با سرمایه گذار این طرح انجام و پالایشگاه پتروشیمی در نقطه دیگری از استان مازندران احداث شود.
کاویان گفت: اینکه مسیر اجرایی آن چه پیش خواهد رفت باید دید در سطح ملی رییس جمهور، رییس قوه قضاییه و سازمان محیط کشور چه تصمیمی برای احداث پالایشگاه پتروشیمی مازندران خواهند گرفت.
مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران ادامه داد: این پتروشیمی با عنوان امیرآباد مازندران بود که مکاتباتی با محیط زیست صورت گرفته مبنی بر اینکه موافقت اصولی آن به پتروشیمی گهرمازندران تغییر نام داده است.
کاویان تصریح کرد: محلی که برای ساخت پتروشیمی میانکاله در نظر گرفته شده است حدود چهار هزار و ۲۰۰ متر از پناهگاه حیات وحش و تالاب میانکاله فاصله دارد و با داشتن بسیاری از مجوزها از دستگاه‌های مختلف، با تایید نهایی سازمان حفاظت محیط زیست می‌تواند احداث شود.
اما خلاف صحبت مدیرکل کل حفاظت از محیط زیست مازندران، سلاجقه معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در واکنش به ویدئوی ساخت پتروشیمی میانکاله گفت: پروژه‌ای به نام میانکاله وجود ندارد و از لحاظ علمی، اقتصادی و نقشه آمایش استان مازندران این پروژه قابل اجرا نیست.
علی سلاجقه روز چهارشنبه هفته جاری در حاشیه جلسه هیات دولت در جمع خبرنگاران اظهار داشت: از دستگاه های قضایی استان، هم دادستانی و هم مجموعه قضایی استان می خواهیم که این کار را از بُعد قضایی دنبال کنند.
سوای لزوم اجرا یا اجرا نشدن این طرح که چه مزایا و معایبی را برای استان مازندران دارد، فقدان رویه واحد پاسخگویی در سطح ملی و استانی از سوی حفاظت محیط زیست برای ابراز قانونی یا غیرقانونی فنس کشی یا هر مرحله از اجرای این طرح باعث شده که رسانه های معاند در روزهای اخیر نهایت سوءاستفاده را داشته باشند و جنگی تمام عیار را در فضای مجازی به راه بیندازند، که ماحصل آن درگیری لفظی موافقان و مخالفان اجرای این طرح در شبکه های اجتماعی بوده است.
به باور صاحبنظران، در ماهیت کلی تاخیر در تصمیم گیری و بررسی دقیق اجرای این طرح، وحدت و همدلی مردم استان (موافقان و مخالفان ساخت مجتمع پتروشیمی در حسین آباد بهشهر) را نشانه گرفته و این رویه اطلاع رسانی و اظهار نادرست غیرمسوولانه محیط زیست به هیچ عنوان برای مردمی که همواره همدل و باصلابت با کار گروهی برای ساخت مازندران آباد در تلاش بودند و هستند و اکنون به نوعی در روبه روی هم قرار گرفته اند، زیبنده نیست و زمینه ساز جولان رسانه های معاند در فضای مجازی شده است.
در این وادی رسانه های فارسی زبان خارجی با سواستفاده از این شرایط با بمب‌باران خبری، اطلاعات اساسی کلیدی را در رابطه با پتروشیمی بهشهر سانسور کرده اند تا در افکارعمومی انحراف ایجاد کنند.
بر مبنای همین راهبرد، رسانه های ضدایرانی از روزهای گذشته با توسل به تاکتیک بمب باران اطلاعات، تقطیع و سانسور وجه اصلی موضوع پتروشیمی بهشهر را سانسور کردند تا از این طریق در گام نخست بتوانند احساسات مخاطبان را درگیر مسئله ای به نام محیط زیست کنند و در گام دوم در افکارعمومی نسبت به تصمیمات مقامات دولتی امیدزدایی کنند و در گام سوم بتوانند بومیان منطقه را نسبت به تصمیم‌گیری های دولتی تحریک کنند.
آنچه مشخص است تصمیم گیری صریح و شنیدن صحبت های کارشناسی موافقان و مخالفان اجرای این طرح در سطح ملی باحضور مسوولان ارشد کشور و اطلاع رسانی شفاف می تواند این بلبشو که زمینه ساز تفرقه افکنی رسانه های معاند را در استان مازندران فراهم کرده است، را خنثی کند.
با این حال موافقان اجرای این طرح می‌گویند که شرق مازندران برای تدوام توسعه نیازمند واحدهای صنعتی مادر و بزرگ است و باتوجه بیکاری جوانان در منطقه می توان با ساخت مجتمع پتروشیمی رونق و آبادانی را برای منطقه به بار آورد.
اما مخالفان این طرح می گویند که با نگاه اجمالی به شرق استان نیز می‌توان دریافت که همانند مناطق مرکزی و غرب استان دارای ظرفیت‌های توسعه‌ای در چارچوب این محورها است. محورهایی که به اعتقاد مردم منطقه نه تنها به توسعه زیرساخت‌های‌شان توجه نشده، بلکه به بهانه ایجاد صنایع بزرگ تولیدی و صنعتی مورد غفلت عمدی یا شبه عمدی قرار گرفته است.
به اعتقاد بسیاری از مردم این منطقه، در حالی که ضریب بیکاری در خانواده‌های ساکن شهرستان‌های نکا، بهشهر و گلوگاه بیشتر از هر منطقه دیگری از مازندران است، لازمه رفع آن تقویت زیرساخت‌های کشاورزی، گردشگری، اقتصاد مبتنی بر جنگل و دریا، ایجاد صنایع مرتبط با کشاورزی و گردشگری است و نباید حل این مشکل پشت رویای ایجاد صنایع بزرگ تعلیق شود. چون حتی اگر چنین صنایعی به مرحله اجرا هم برسد مشخص نیست تا چه حد بتواند مشکل بیکاری منطقه را حل کند.
شهروندان شرق مازندران می‌گویند که طی چند دهه اخیر نه تنها وعده‌های ساخت طرح‌های بزرگ صنعتی در این منطقه محقق نشد، بلکه در بخش کشاورزی و گردشگری نیز توسعه‌ای به وجود نیامد و حتی داشته‌های منطقه در این زمینه‌ها به خاطر بی‌توجهی و غفلت کاهش یافت.
بخش کشاورزی این منطقه که کانون کشت دانه‌های روغنی بود و به ساخت کارخانه روغن‌کشی انجامیده بود یا پنبه مهم‌ترین کشت شرق مازندران که ساخت کارخانه نساجی را به دنبال داشت به دلیل کاهش توجه مسئولان برای حل مشکل بیکاری رو به افول رفتند و در حالی که می‌توانستند حداقل بیش از نیمی از مشکل بیکاری کنونی منطقه را بدون اما و اگر حل کنند، فعال نیستند و جایگزینی هم برای‌شان تعریف نشده است.
گردشگری نیز به عنوان مهم‌ترین مزیت اقتصادی مازندران در این بخش از استان ظرفیت‌های کم‌نظیری دارد که هیچ‌گاه جدی گرفته نشد و به علت نبود زیرساخت حتی در حد یک هتل، زیر غبار بی‌توجهی پنهان مانده است.
در چنین شرایطی و با وجود این حجم از ظرفیت‌های اقتصادی در شرق مازندران، دست‌کم بیش از دو دهه است که تعدادی از مسئولان این منطقه نگاه شان را به زمین‌های مرتعی ارزشمند حسین‌آباد بهشهر گره زده‌اند و شعارشان نیز رفع محرومیت این منطقه مستعد مازندران با ایجاد صنایع بزرگ است. همین استمرار در تاکیدهای اینچنینی هم نگرانی‌های پساپتروشیمی را برای این زمین‌ها کماکان پابرجا نگه می‌دارد. مگر اینکه پس از نهایی شدن مخالفت با ساخت پتروشیمی، پرونده زمین‌های مرتعی حسین‌آباد با توجه به حساسیت‌های محیط زیستی و اثرگذاری در بخش اقتصاد بومی، برای همیشه به روی سرمایه‌گذاری‌های بلاتکلیف و پر از ابهام بسته شود.
۲۳ اسفند ۱۴۰۰ کلنگ احداث پتروشیمی میانکاله به زمین زده شد که نارضایتی دوستداران محیط زیست را به همراه داشت، سازمان حفاظت محیط زیست هم همپای دوستداران طبیعت پیش رفت و نامه توقف طرح از سوی سازمان به مدیر عامل شرکت پتروشیمی امیرآباد مازندران ارسال و تاکید شد اگر قرار است مجوزی برای این طرح صادر شود باید مطالعات تکمیلی انجام و مورد تایید این سازمان قرار گیرد.
سلاجقه در ۲۳ آبان ۱۴۰۰ در نامه‌ای به معاون اول ریاست جمهوری از وی خواست تا از کلنگ‌زنی هرگونه طرح فاقد ارزیابی زیست محیطی در استان توسط مقامات ارشد کشوری عموما در سفرهای استانی خودداری شود، سلاجقه همچنین تاکید کرده بود به زمین زدن طرحی بدون داشتن ارزیابی زیست محیطی مورد تایید ما نیست و از نظر ما به منزله زمین نزدن کلنگ است بنابراین از نظر ما پرونده پتروشیمی میانکاله برای همیشه بسته شده است.
تالاب بین المللی میانکاله در شرق مازندران دارای ۴۰ هزار هکتار مساحت آبی است که از دهستان میانکاله در شهرستان بهشهر تا آشوراده در استان گلستان گسترده است، این منطقه به دلیل داشتن پهنه آبی مناسب با ذخایر غذایی غنی و آبزیان همه ساله پذیرای بیش از ۳۰ تا ۴۰ گونه از پرندگان مهاجر زمستان گذران و بیش از ۱۰۰ گونه از پرندگان بومی آبزی و کنارآبزی است.
این تالاب با داشتن پناهگاه حیات وحش به مساحت حدود ۲۸ هزار هکتار و تنوع گیاهی از جمله درختان سازیل و انار وحشی که تغذیه برخی پرندگان را تشکیل می‌دهد توانست بیش از ۵۰۰ گونه جانوری را در خود جای دهد و به نوعی بهشت پرندگان استان نام بگیرد و با این تنوع زیستی به عنوان یکی از ذخیره گاه‌های زیست کره جهان از سوی سازمان‌های جهانی حفاظت از محیط زیست قرار گرفت.
مازندران دارای ۲ تالاب بین المللی میانکاله و فریدونکنار و چندین تالاب و آبگیر محلی چون ساهون، لپو و پلنگان، ولشت، استخرپشت، گل پل، خضر نبی، شورمست، دریوک، سراندون و بالندون، گز و کندوچال است.
مازندران همچنین افزون بر ۸۰۰ قطعه آب‌بندان به مساحت ۱۷ هزار هکتار دارد. همه ساله در فصل زمستان ۹۰ گونه پرنده مهاجر زمستان گذران با جمعیت حدود یک میلیون بال به مازندران مهاجرت می کنند.
بر اساس آمارهای رسمی، تاکنون بیش از ۴۹۰ گونه جانوری از رده های مختلف مهره داران اعم از پرندگان، پستانداران، خزندگان، دوزیستان و ماهی ها در زیست بوم مازندران شناسایی شده اند.
پرندگان با ۳۱۷ گونه از ۵۸ خانواده، پستانداران با ۶۳ گونه و ۱۹ خانواده، دوزیستان با ۹ گونه از ۶ جنس و ۶خانواده، خزندگان با ۲۶ گونه از ۲۱ جنس و ۱۱ خانواده و ماهی ها با ۷۵ گونه بخشی از تنوع زیستی حیات وحش مازندران را تشکیل می‌دهند.