چکیده کتاب شهر خلاق:
با افزایشِ شمار شهرها و گسترش وسعت آنها به دلیل صنعتی شدن تولید، که افزایش جمعیت شهرنشین را به همراه داشته است، مسائل و مشکلات شهرها بیشتر و پیچیده‌تر شده‌اند. امروزه گروه‌ها و طبقات مختلف اجتماعی در شهرها ساکن هستند که طبیعتاً شیوه‌های زیست واشکال مصرف متفاوتی داشته و موجب تنوع در شهرها شده‌اند.
این گروه‌ها و طبقات هر کدام سبک زندگی مخصوص خود را دارا هستند و از این‌رو، تنوعی فرهنگی به شهر بخشیده و فضاهای شهری متفاوت و طیف گوناگونی از خدمات را خواستارند. باید اذعان کرد که اگرچه هدف از گسترش مفهوم شهر خلاق ، به عنوان یک رویکرد در سیاست‌گذاری شهری، آشکارا هدفی سیاسی و اجتماعی است، با این همه، اتخاذ این رویکرد مزایایی نیز دارد که البته به این موضوع وابسته است که تا چه اندازه به نیازها و آگاهیِ روزمره شهروندان و مردم در تصمیم‌گیری‌های شهری بها داده شود.
همچنین بخوانید: شاخص شهرهای خلاق (Innovation Cities Index)
فهرست مطالب کتاب شهر خلاق:
خلاقیت
- مسئله خلاقیت و تعریف خلاقیت
- فرآیند خلاقیت در ذهن
- موانع خلاقیت
- اثر محرک‌های عاطفی بر خلاقیت
- برخی از عوامل موثر بر خلاقیت
- فرهنگ و خلاقیت
گفتمان شهر خلاق
- عوامل اثرگذار در پیدایش گفتمان شهر خلاق
- تعاریف و مفاهیم اولیه
- رویکردهای مختلف در دستیابی به شهر خلاق
- رویکرد برنامه‌ریزی فرهنگی، توسعه نواحی فرهنگی، طبقه خلاق، مشاغل فرهنگی و صنایع فرهنگی/خلاق
شهر خلاق و سیاست‌های شهری
- عقلانیت‌های رایج در پس‌زمینه راهبردها و سیاست‌های توسعه شهر خلاق
- گونه‌بندی راهبردها و سیاست‌های رایج در توسعه شهرهای خلاق
- برخی تجارب و راهکارهای خلاقانه حل مسائل شهری
- ارزیابی مجدد موفقیت و شکست
- از فرهنگ‌های چندگانه به‌سوی دستیابی به فرهنگ میانه
- زیباسازی شهری
- سفر امید بخش و پیاده‌مداری
- نبرد با وضعیت نامناسب آب و هوایی
- هویت‌بخشی به مکان از طریق برگزاری رویدادها
- بهره‌گیری از ایده‌های جوانان
- ایجاد تغییرات زمانی
- سبز کردن شهر و برندسازی
- استفاده از فن‌آوری به منظور تعامل بیشتر
- بازخوردگیری از مردم
- تجربه چاتانوگا
- مروری مختصر بر سیاست‌های سازمان یونسکو
- مضامین ثبت شهرهای خلاق
مجموعــه ” کتــاب ســبز 1400 ” )راهنمــاي عمــل شــهرداري‌ها ،) بــا هــدف تدویـن بنیا نهـای نظـری و عملـی برنامه ریـزی و مدیریـت شـهری تهيـه و تدويـن شــده اســت. ايــن مجموعــه مشــتمل بــر 20 جلــد كتــاب آموزشــي اســت كــه مي‌كوشـد تـا بـه تناسـب وظایـف شـهردار یها، محتواهـاي آموزشـي مـورد نيـاز را در زمين ههــاي مختلــف بــه جامعــه مخاطــب ارائــه نمايــد.
جلــد نخســت ايــن مجموعــه، شــامل تعاریــف شهرســازی، پیدایــش علــم شهرسـازی در عصـر حاضـر، عوامـل مؤثـر بـر شهرسـازی، رشـته ها یـا شـاخه‌های اصلــی شهرســازی )یعنــی برنامه‌ریــزی شــهری، طراحــی شــهری، برنامه‌ریــزی محیطـی و برنامه‌ریـزی منطقـه‌ای( اسـت و رابطـه ایـن رشـته ها را بـا مبانـی علمـی برنامه‌ریــزی کالبــدی و فضایــی بــه بحــث گذاشــته اســت. در ادامــه، گرایشهــا و اصــول اساســی برنام هریــزی و طراحــی شــهری و نگرشهــای نویــن در ایــن خصــوص بیــان شــده اســت.
جلدهــای دوم تــا چهــارم ايــن مجموعــه، بــه تشــریح نظامهــای بنیــادی برنامه‌ریــزی شــهری می‌پردازنــد. در جلــد دوم بــه بحــث مهــم کاربــری زمیــن شــهری به عنــوان بنیــان برنامه ریــزی شــهری پرداختــه شــده اســت. در ايــن كتــاب همچنيـن مطالبـي درخصـوص منطقه‌بنـدي و حريـم شـهر بـه مخاطـب ارايـه شـده اسـت. در جلـد سـوم كـه موضـوع آن، نظـام ارتباطـات و حمل ونقـل شـهری اسـت،
حمـل و نقـل از دیـدگاه برنامه ریـزی شـهری و در رابطـه بـا موضـوع کاربـری زمیـن شـهری و مسـائل انسـانی مـورد بحـث و تحلیـل قـرار گرفتـه اسـت. برنامه ریــزی مراکــز شــهری، یکــی از اساسی ترین مســائل برنامه ریـزی و طرح‌ریـزی شـهری اسـت کـه هویـت و شـخصیت شـهرها بـه چگونگـی و کیفیـت کارکـردی و کالبـدی آ نهـا مربـوط می‌شـود. ایـن موضـوع در بخـش نخسـت جلـد چهــارم مطــرح شــده اســت و نظــام تشــکیل محل ههــای مســکونی، نظــام کاربــری مســکونی و مشــخصات و معیارهــای فضــای مســکونی در بخــش دوم ایــن جلــد مـورد بحـث قـرار گرفتـه اسـت.
بــه طــور كلــي چهــار جلــد اول کتــاب، به‌عنــوان اصــول نظــری و عملــی شهرســازی، پایــه و مبنــای ســایر بخشهــا محســوب می‌شــود.
طر حهــای شــهری، موضــوع جلــد پنجــم اســت. در ایــن جلــد، تاریخچــه برنامه ریـزی شــهری در ایــران، مشــخصات تهیــه انــواع طرحهــای شــهری ماننــد طــرح جامــع، طــرح هــادی و ســایر طر حهــا بررســی شــده‌اند. یکــی از مباحــث مهــم ایــن بخــش، چگونگــی فراینــد تهیــه طر حهــای شــهری و مراحــل ابـلـاغ و اجــرای طر حهــا اســت کــه بــه جنبــه رســمی و کاربــردی شهرســازی در ایــران پرداختــه اســت.
جلــد ششــم، بــه نظــام کنتــرل ساخت‌و‌ســاز کــه شــامل: مراحــل، ضوابــط، آیین نامه هــای کنتــرل ســاختمان، معیارهــای حفاظــت، ایمنــی، تراکــم، ارتفــاع و نقــش آ نهــا در کنتــرل ســیمای شــهر و ســلامت محیــط اســت، میپــردازد.
جلـد هفتـم، شـامل برنامه‌ریـزی و مدیریـت بهداشـت و نظافـت شـهری اسـت. در ایــن جلــد وظایــف شــهرداری‌ها در زمینــه‌ي:روش‌هــا، معیارهــا و مدیریــت جمـع‌آوری، دفـع و بازیافـت پسـماند مطـرح شـده اسـت. یکـی از مباحـث بسـیار جدیـد در ایـن بخـش، پاکیزگـی و نظافـت شـهری اسـت کـه نقـش شـهرداری‌ها را در چارچــوب حفاظــت محی طزیســت شــهری، مشــخص می ســازد.
در جلـد هشـتم، مبانـی مکان‌یابـی، برنامه ریـزی و مدیریـت تأسیسـات شـهری مطــرح شــده اســت کــه شــامل؛ گورســتان، کشــتارگاه، میادیــن میــوه و تر‌ه بــار و پایانـه اسـت و همچنیـن وظایـف شـهرداری در ایـن زمینـه بیـان شـده اسـت.
در جلــد نهــم، مدیریــت فضاهــای ســبز شــهری را محــور بحــث قــرار داده و در آن بــه بررســي مبانــی برنامه‌ریــزی، جایــگاه قانونــی شــهرداری‌ها در توســعه، بهسـازی و نگهـداری فضاهـای سـبز، پارک‌هـای شـهر و پیرامـون شـهری بـا توجـه بــه گونه‌شناســی گیاهــان در رابطــه بــا شــرایط اقلیمــی مطــرح و بــه‌رو شهــای آبیـاری، کاشـت و نگهـداری نیـز پرداختـه شـده اسـت.
وظایــف نویــن شــهردار یها در برنامه‌ریــزی و مدیریــت فضاهــای فرهنگــی- تفریحــی در زمینــه کتابخانه‌هــای شــهری، زمین‌هــای ورزشــی و تفرجگاه‌هــای طبیعـی پیرامـون شـهرها در جلـد دهـم بـا عنـوان تسـهیلات شـهری بـه تفصیـل بیـان شــده و ضوابــط مکا نیابــی و معیارهــای برنامه ریـزی آ نهــا نیــز بحــث شــده اســت.
جلـد یازدهـم دربـاره اصـول و مبانـی مدیریـت شـهری بحـث می‌کنـد و شـامل دو بخـش اسـت: بخـش اول بـه تبييـن اصـول نظـری و عملـی مدیریـت شـهری و فراینـد تصمیم گیــری و ابعــاد اجرايــی آن پرداختــه و در بخــش دوم، مدیریــت مالــی و اداری شــهرداری‌ها مطــرح شــده اســت. یکــی از مباحــث مهــم ایــن بخــش طــرح مســائل مدیریــت شــهری بــر اســاس جدیدتریــن پژوهش‌هــای علمــی و ارائــه ي پیشــنهادهای اصلاحـی در ایـن زمینـه اسـت.
جلـد دوازدهـم ایـن مجموعـه بـه لـوازم و تجهیـزات فضاهـای شـهری تحـت عنـوان تجهیـزات شـهری می‌پـردازد. در ایـن مبحـث بـا تأکیـد بـر طراحـی فضاهـای شـهری و بهبـود کیفیـت محیطـی، ویژگی هـا و معیارهـای زیباسـازی شـهری تبییـن گردیده‌انـد.
موضـوع جلـد سـیزدهم، گردشـگری شـهری اسـت و در ايـن كتـاب تاکید شـده اسـت كـه موضـوع گـذران اوقـات فراغـت شـهروندان، مسـتلزم تأمیـن فضاها، تأسیسـات و امکانـات گوناگـون بـرای گردشـگری اسـت. عـاوه بـر شـهروندان یـک شـهر، سـایر مـردم کشـور و حتـی مـردم جهـان بـرای گـذران اوقـات فراغـت و آشـنایی بـا فرهنـگ ملـل، علاقمنـد بـه سـفر بـه شـهرها و سـیاحت میـراث ملـی و میـراث فرهنگـی هسـتند.
مسـئله گردشـگری شـهری امـروز یکـی از شـاخه‌های اقتصـاد، اشـتغال و توسـعه بشـمار مـی‌رود.
موضـوع جلـد چهاردهـم، مدیریـت و برنامه ریـزی اسـت. بـا توجـه بـه مشـکلات متعـدد و پیچیـده مدیریـت شـهری به‌ویـژه در کشـورهایی ماننـد ایـران‌کـه بـا مسـائل جمعیتـی، اقتصـادی و اجتماعـی روبـرو هسـتند، آگاهـی بـه وجـوه مختلـف مدیریـت و برنامه ریـزی ضـروری اسـت. در ایـن کتـاب مشـکلات مدیریـت و برنامه‌ریـزی، روشهـا و معیارهـای مناسـب برنامه ریـزی و مدیریـت در ارتبـاط بـا یکدیگـر معرفـی می‌شـوند.
موضـوع جلـد پانزدهـم، مدیریـت ایمنـی محیـط شـهری اسـت كـه امـروزه آن را مدیریـت بحـران شـهري نیـز می‌نامنـد. بحـران، رخدادهـای پیش‌بینـی نشـده از قبيـل؛ ســیلاب، زلزلــه، طوفــان، آتش‌ســوزی و … اســت کــه شــهرها، ســاکنین و تاسيســات شــهری را تهدیــد نمــوده و آســیب‌های ســنگینی بــه آن‌هــا وارد می‌ســازد. هــدف ایــن بخــش از کتــاب، آشــنایی بــا موضوعــات خطــر، تهدیــد و روشهــای مدیریتــی بــرای پیش بینــی و مقابلــه بــا آنهاســت.
مدیریـت بهداشـت محیـط شـهری موضوعـي اسـت كـه در جلـد شـانزدهم بـه آن پرداختـه شـده اسـت. شـهرها بـه دلایـل مختلـف اجتماعـی، اقتصـادی و فرهنگـی روز بـه روز آلود‌ه تـر شـده و سـامتی شـهروندان را تهدیـد می کننـد. آشـنایی بـا زمینه هـای مختلـف آلودگـی و آگاهـی از روشهـای نویـن مقابلـه بـا آلودگـی، بهداشـت شـهرها را تضمیـن خواهـد کـرد.
جلــد هفدهــم بــه موضــوع پیــاده رو و پیاده‌را‌ه هــای شــهری میپــردازد. شــهرها محــل عبــور و مــرور شــهروندان بــه اشــکال مختلــف اســت. حمل‌و‌نقــل ماشــینی به‌تدریــج فضــا را بــرای حرکــت پیــاده، تنــگ و در برخــی مــوارد تهدید‌آمیــز نمــوده اســت. در ایــن شــرایط، برنامه‌ریــزی عبــور و مــرور پیــادگان در خیابا نهــا از نظــر ایمنـی و آسـایش بسـیار اهمیـت یافتـه اسـت. موضـوع ایـن بخـش از کتـاب، ضمـن طــرح اهمیــت پیاد‌ه را‌ههــا، ضوابــط و اســتانداردهای طراحــی و برنامه ریـزی شــهری را مشــخص می‌ســازد.
جلـد هجدهـم بـه موضـوع بودجـه و بودجه‌ريـزي در شـهرداری‌ها پرداختـه اسـت. هــدف از ايــن كتــاب راهنمايــي بــراي برنامه‌ریــزی مالــی مناســب در شــهرداری‌ها، آگاهــی از رو شهــای پیــاده کــردن سیاســ تها و برنامه هــا از طریــق ابزارهــای مالــی و بودجه بنــدی ســالیانه در راســتای برنامه ریـزی میــان مــدت و بلندمــدت شــهرداری اســت. راهنمــای برنامه ریـزی مالــی، مدیــران شــهری را بــا محدودیت‌هــا و امکانــات برنامه ریـزی در ایــن حــوزه آشــنا می‌ســازد.
موضـوع جلـد نوزدهـم، یعنـی شـهر هوشـمند، دارای دو بعـد اسـت. یکـی جنبـه تکنولـوژی اداره و مدیریـت توسـعه شـهری اسـت کـه به عنـوان ابـزاری بـرای مدیریـت و کنتــرل عمــل می کنــد و جنبــه دیگــر آن رشــد هوشــمند شــهر در ابعــاد کاربــری و عملکــردی اسـت کــه در مقابــل رشــد پراکنــده و آشـفته مطــرح می‌شــود.
عنــوان جلــد بیســتم، شــهر خـلـاق اســت. شــهرها محــل وقــوع انــواع مســائل و مشـکلات اجتماعـی، فرهنگـی، اقتصـادی و به ویـژه محیطـی هسـتند کـه بسـیاری از ایـن مسـائل را‌ه حـل فـوری و کوتا‌ه مـدت ندارنـد. بـرای احیـای زندگـی، رونـق اقتصـادی و ارتقـای نشـاط فرهنگـی شـهرها، نیازمنـد را‌هحل‌هـای خلاقانـه ی گوناگونـی هسـتیم تـا بتوانیم بر مشکلات شهری فائق آيیم.
برای دانلود رایگان این کتاب اینجا کلیک کنید
نظرات کاربران